Αποκριές στην Σαντορίνη

Τα παλιά τα χρόνια από την εορτή του Αγίου Αντωνίου μέχρι την Κυριακή της Τυρινής και με την έναρξη του  Τριωδίου πολλά παιδιά, αλλά και μεγάλοι, ντύνονταν  μασκάροι με τον πλέον κωμικό τρόπο και επισκέπτονταν τις βραδινές ώρες τα διάφορα σπίτια, που είχαν προγραμματίσει. Μόλις έφταναν έξω από την πόρτα οι μασκάροι φώναζαν: «Νάμπουνε μέσα οι
μασκάροι; Και ο αφέντης του σπιτιού απαντούσε: Εμπάτε εμπάτε.»
Το απόγευμα της Κυριακής των αποκριών όλα τα χωριά ήταν στο πόδι. Μπορούσε να δει κανείς τα πιο απίθανα και παράξενα πράγματα.
Οι μεταμφιέσεις και οι αλλαγή της φωνής ήταν ανάλογα με τον ρόλο που έπαιζε ο καθένας, διότι πριν φανερώσουν τα πρόσωπά τους έπρεπε να παίξουν κάποιο σύντομο ρόλο μιας υπόθεσης, π.χ. ένας μασκαράς έβαζε ένα μαξιλάρι και μια κουτσούνα επάνω στην κοιλιά του και φορούσε ένα φόρεμα έτσι ώστε να φαίνεται σαν γυναίκα σε ενδιαφέρουσα. Ένας άλλος ντυνόταν «μαμμή», κάποιος άλλος κρατούσε το σκαμνί ή την άσπρη μαξιλάρα.
Το κοπελομάνι έτρεχε πίσω από τους μασκαρεμένους φωνάζοντας όσο πιο δυνατά μπορούσαν «Νάαα τζοι, οι μασκαράτοι». Τούτο επαναλαμβάνετο σ΄ όλη τη διαδρομή μέχρις ότου έφθαναν στη πλατεία του χωριού. Η πλατεία εστρώνετο από την προηγουμένη μέρα με αλισμαριά και οι φωνές και τα γέλια αντηχούσαν σ’ολάκερο το χωριό στα σοκκάκια και στις σοφίτες. Ήταν τόσο όμορφα, τόσο σεμνά τόσο σεμνά τόσο αδελφωμένα σαν να ήταν ολάκερο το χωριό μια οικογένεια. Στο τέλος άρχιζε ο χορός,
Όλοι χόρευαν και γλεντούσαν και παντού άκουγες το τραγούδι της αποκριάς:

Τούτες οι μέρες το ‘χουνε
τούτες οι δυο βδομάδες
να τραγουδάνε τα παιδιά
να χαίρονται οι μανάδες.

Κατά το σούρουπο σταματούσαν οι μασκαρεμένοι και στις πλατείες και στα στενά έβγαιναν οι μεθυσμένοι. Την ημέρα αυτή το κρασί ήταν στην ημερήσια διάταξη και όλο το χωριό έπρεπε να μεθύσει. Τα τραγούδια τα συνόδευαν όλα τα τοπικά όργανα, μουζίκες, τσαμπούνες, λύρες και τουμπιά. Σε κάποια χωριά παίζανε μονάχα τσαμπούνες.
Οι γιορτές εκείνες είναι τώρα ένα αλαργινό όνειρο χωρίς ελπίδα γυρισμού. Ίσως ποτέ δεν θα ξανακουστεί το τραγούδι των παιδιών εκείνης της εποχής:

Τούτη δα βρε αμά ναμά
τούτη δα την eβδομάδα
τούτη δα την εβδομάδα
σφάξανε μια αλεάδα.

Την Κυριακή της Τυρινής όλες οι νοικοκυρές, έφτιαχναν τα πατροπαράδοτα λατζάνια, τις νόστιμες χυλοπίττες και το ρυζόγαλο.
Το κέρασμα και οι λιχουδιές ήταν απαραίτητα με αποτέλεσμα οι περισσότεροι να γυρίζουν στα σπίτια τους «κουτούκι» στο μεθύσι.
Τα μεσάνυχτα απόντου 12 η ώρα έτρωγαν την τελευταία «πασχαλινή τροφή : αυγό μιας και με το αυγό θ άρχιζε και πάλι η Πασχαλιά.»

Σύμφωνα πάλι με τον Μάρκο Αβέρκιο Ρούσσο, τα αποκρηανά τραγούδια που ακουγόντουσαν ήταν :

- Ρίχνω τα αγκιστράκι μου
- Δάφνης μου πήρες κλωνάρι
- Αφουγκραστείτε να σας πω
- Εγώ είμαι ενός ψαρά παιδί κ.ο.κ.

Ενώ τα «τσακίσματα»της Σαντορίνης γι αυτή την περίοδο ήταν:

- Ήλθανε κι οι αποκριές με γέλοια και τραγούδια, ήλθε και η Σαρακοστή μ ελιές και με μαρούλια
- Στον ποταμό τα αλιγαριές σε φίλησα μα δεν το λες
- Τούτες οι μέρες τόχουνε τούτες οι εβδομάδες, να τραγουδούνε τα παιδιά να χαίρονται οι μανάδες
- Στ Ακρωτήρι βγαίνει η κάπαρι, τα λόγια σου είναι ζάχαρη
- Αγία μου Σαρακοστή με τη αρηανή σου, να μ αξιώσει η Χάρη Σου, και η Ανάστασή Σου.
- Στον Πύργο το πια το νερό, ηβράχνιασα και δεν μπορώ.

Βιβλιογραφία: Μάρκος Αβέρκιο Ρούσσος (Ήθη και έθιμα της Σαντορίνης)

Σήμερα στην Σαντορίνη αυτά έχουν σβήσει με την πάροδο του χρόνου και ειδικά μετά τον καταστροφικό σεισμό του 1956 που οι περισσότεροι κάτοικοι μετοίκησαν σε άλλες πόλεις της Ελλάδας, κατά το πλείστον στην Αθήνα. Εδώ και πολλά χρόνια,  κάθε χρόνο ο Δήμος Φηρών διοργανώνει στην πλατεία των Φηρών αποκριάτικο πάρτυ που σίγουρα τίποτα δεν θυμίζει τον παλιό καλό καιρό, αλλά σίγουρα για τους μικρούς μας φίλους και τους λίγους επισκέπτες του νησιού δεν παύει να είναι μια χαρμόσυνη  φιέστα στο κλίμα των ημερών.
Το tournews.gr ήταν εκεί.