Τα Βάγια και ο "Λάζαρος" στην Σαντορίνη

Παλιότερα στη Σαντορίνη, η Μεγάλη Βδομάδα και το Πάσχα ξεχώριζαν ανάμεσα στις άλλες γιορτές του χρόνου για τη συμμετοχή των κατοίκων στο Θείο Δράμα και την Ανάσταση. Το Σάββατο του Λαζάρου σε πολλά χωριά της Σαντορίνης, οι κάτοικοι αναβιώνουν κάθε χρόνο το «Λάζαρο» , στήνοντας ένα πελώριο σταυρό στη μέση της πλατείας του χωριού τυλιγμένο με αλισμαρί.

Τα Βάγια και ο “Λάζαρος”

Οι παλιοί λέγανε:

“Του  Ευαγγελισμού και των Βαγιών

παίρνει ο Φράρος το Γυαλό”

Ανήμερα του Λαζάρου όλο το χωριό ήτανε στο πόδι για να ετοιμάσει τον “Λάζαρο”. Οι κοπέλες του χωριού γύριζαν με πανέρια για να μαζέψουν λουλούδια και οι νέοι πήγαιναν στα γκρεμνά για να κόψουνε αλησμαριά. Οι μαραγκοί μαστόρευαν, τα άρμπουρα που φτάναν 15 και πολλές φορές 20 μέτρα. Οι απόμαχοι ναυτικοί και οι τρατάρηδες ετοιμάζανε τα σχοινιά και τις αρματωσιές που θα έδεναν τον “Λάζαρο”
Με τα άρμπουρα σχηματίζανε ένα σταυρό και τον τύλιγαν με αλησμαριά και τον στόλιζαν με λουλούδια και βάγια. Στην κορφή του Σταυρού τοποθετούσαν την επιγραφή Ι.Ν.Β.Ι.  Απόσπερνα όλο το χωριό μαζευότανε στην πλατεία που θα εστήνετο ο “Λάζαρος” εθεωρείτο δε ως μεγάλη ευλάβεια η παρουσία τους  την ώρα της ύψωσης του Σταυρού  . Σε χειρόγραφο του Λάζαρου Συρίγου (1872-1959) αναφέρονται σχετικά με την κατασκευή του Λαζάρου και τα εξής:”Μετά τον εσπερινό ιερεύς ετέλει αγιασμόν και μετ΄αυτόν ήρξατο η ύψωσης του Σταυρού, έκαστος ή δύο ομού ελάμβανον το άκρον των σχοινίων έσυρον αυτόν προς τα άνω από τις ταράτσες των οικιών όπου όταν ελάμβανε κάθετον διεύθυνσιν έδεναν τους κάβους εις κατάλληλα μέρη των ταρατσών.
Ο Σταυρός αυτός ελέγετο “Λάζαρος” και εικόνιζε την Ανάσταση του Λαζάρου. Ομοίους “Λαζάρους “ έκαναν όπως και μέχρι σήμερον, συνεχίζει ο αείμνηστος Λάζαρος Συρίγος, πολλά παιδιά εις τας οικίας των, είναι δε το θέαμα από θρησκευτικής απόψεως πολύ ευχάριστο, την επομένη ημέρα, την Κυρακή των Βαϊων, όπου γίνεται η λιτανεία να βλέπη τις καθ' όλην την διαδρομή της λιτανείας στις αυλές ή στις ταράτσες των οικιών τους μικρούς “Λαζάρους”.
Ο “Λάζαρος” αυτός, συνεχίζει την περιγραφή, έμενε στολισμένος με τα αλησμαριά μέχρι του Μ. Σαββάτου, οπότε τον κατέβαζαν και αφήρουν τα αλισμαριά και τον διέλυον, εκράτουν δε μόνον τον μακρύτερον ιστόν τον οποίον έστηναν στο ίδιο μέρος φέροντος εις το άνω μέρος ένα μικρόν Σταυρό και σημαίαν. Ο ιστός αυτός θα έμενε ιστάμενος μέχρι της Αναλήψεως. Εις τον ιστάμενον ιστόν άφηναν ένα κάβον με τον οποίο οι νέοι έκαναν αιώρες (κουνίστραι) δηλαδή κρατύντες το σχοινίον μετέβαιναν από τον ένα τοίχον στον άλλον των πέριξ οικιών καθώς έκανον και άλλα γυμνάσια αναρριχήσεως, αλλά επειδή εχρισιμοποιείτο και παρά μικρών παίδων εγένοντο πολλάκις δυστυχήματα κατηργήθη η δευτέρα αύτη ύψωσης του Σταυρού. Την ημέρα των Βαγιών τα παιδιά κρατώντας τα Βαγιά τραγουδούν:

Βάγια βάγια των Βαγιώ
τρώνε ψάρι και κολοιό
και την άλλη Κυριακή
τρώνε το παχύ αρνί.

Διαβάστε για το έθιμο του Λαζάρου στο Μεγαλοχώρι Σαντορίνης.

Δείτε δεξιά τα video από το έθιμο στο Μεγαλοχώρι