Αποσπάσματα από την ανεπανάληπτη περιγραφή του Φίλιππα Κατσίπη για το έθιμο του "Λάτζαρου" από το φύλλο του Απρίλη 1970 των "Θηραϊκών Νέων"
"Και τοχανε καμάρι οι Μεγαλοχωριανοί, πως εμείς μονάχα απ'
όλα τα χωριά, κάναμε τον πιο μεγάλο
"Λάτζαρο". Μπονώρας ηκαβαλλικέψαμε τσοι γαδάροι του Σιάλα, ήρθε και ο Κωνσταντής τ' Ατρίβολι με τσοι δικοί του κι ηξεκινήσαμε άλλοι για τα Αρμυρά κι άλλοι για το Μαρμάρι. Μέχρι την νύχτα ησακιάζαμε και περασμένα μεσάνυχτα ηξεφορτώσαμε τ' αλισμαριά στο σπίτι τ' αφέντη του Ευτύμιου του Αντωνάκη, πούτανε μπρος στον ποταμό..."
Ύστερα περιγράφοντας την ιστορία του άρμπουρου, που ξενερισμένο στον Χριστό τ' Αθέρμη από ναυάγιο πολέμου, περιμάζεψαν οι Μεγαλοχωριανοί και κάθε τέτοια μέρα στόλιζαν με αυτό τον Λάζαρο και τον στήνανε στην μέση στον Ποταμό, συνεχίζει:
"... Το πιο μεγάλο λατάκι του Τζώρτζη του Μπατζάνη φέρανε ο Γιάκουμος του Μανουάκη, ο Ντουράνης κι ο Χαράλαμπος, του Καμπούρη το παιδί,για να γίνει ο Σταυρός. Ο Γιώργος και Πέτρος του Μιχελάκη κουβαλούσανε σπάο απ' το μπακάλικο του πατέρα τους για να δέσουνε τ' αλισμαριά και οι πιο μικροί κόβανε απ' της γρηάς Καράδενας το σπίτι κάτι παράξενα , μεγάλα κόκκινα λουλούδια, για να στολίσουνε τα πέντε στεφάνια του Λαζάρου...
Με τέχνη αρχίσανε να σημαίνουν οι καμπάνες της Παναγιάς, πούταν όλες με παλούκια. Ο Στελιανός της Ασπασίας σήμαινε σε ψηλό, το δεύτερο ο Μανώλης τ' Αναστάση με το
Βενετσάνο του Βδοκού και τις τρείς πρώτες αφού τις σημαίνανε οι τρείς παπάδες (ο παπά-Φίλιππας, ο παπα-Νικολός κι ο παπα-Μιχαήλος), πιάσανε ο Γιάννης ο Κακάλης, ο Αντώνης ο Κουλοχέρης,κι ο Νικολάκης ο Κανιώρος. Τη μεγάλη την σήμαινε απάνω στο καμπαναριό κι ο Κυριάκος του Γιώργη του Κυριάκου..."
Και μετά τα σπερνά έφτανε η πιο μεγάλη στιγμή εκείνης της ημέρας, που καταστόλιστο σηκώνανε το θεόρατο Σταυρό, το Λάζαρο, με θεατές όλους τους συγχωριανούς, που τότε ο αριθμός τους ήταν αρκετά μεγάλος. Αλλά ας δούμε πως μας περιγράφει ο Φίλιππας την σκηνή:
"... Ανέβηκαν οι άντρες κι οι κοπελιάρηδες στο καμπαναριό. Άλλοι στον καφενέ του Σκουτζέ, άλλοι στη ταράτσα του Μιχαήλλου τ' Αγγελάκη κι άλλοι στο καμπαναριό της Κοίμησης για ν' ανεβάσουνε τον Λάτζαρο.
- Εεε ..... Βίρα... Βίρα μαζύ ...., φώναζε ο Ρεβελής, πούκανε κουμάντο.
Κι ο μεγάλος Σταυρός σηκωνόταν αργά.
- Ίσια μια!... Πιάσε τα μπόσικα, Γεράσιμε!..... Θα σου γλιστρήσει!....
- Νταγιάντα, Μαρκούτσο!... Ορτσάρισε Μπία....
- Άντε μια ακόμη!... Βίρα εσείς απ τον καφενέ!.... Πέρασε Στυλιανέ, τον κάβο απ το κουντούτο!...
Κι ο Σταυρός ανέβαινε. Έπεφτε στον λάκκο. Γρήγορα δέσανε γερά τις πριμάτσες, χώνανε το λάκκο και όλοι περνούσαν ν΄ασπαστούν το Λάτζαρο.....
Η Μεγάλη βδομάδα άρχιζε".
Σε όλα τούτα τι άλλο να προσθέσει κανείς:
Με συγκίνηση και σεβασμό στρέφει ο λογισμός σε εκείνες τις αγιασμένες εποχές και στον μεγάλο δάσκαλο, τον αλησμόνητο Φίλιππα Κατσίπη, που με τόση αγάπη και ευαισθησία έθρεψε το δένδρο της παράδοσης του νησιού μας και που εμείς σήμερα γευόμαστε τους καρπούς του.
Οι κοπέλες του χωριού με τα πανέρια μέχρι και σήμερα μαζεύουνε λουλούδια, οι νέοι κόβουνε αλισμαριά. Με τα άρμπουρα σχηματίζουν ένα σταυρό τον οποίο καλύπτουν με τα αλισμαριά και τον στολίζουν με λουλούδια και βάγια.Το απόγευμα όλο το χωριό μαζεύετε στην πλατεία.,Συμβολίζει την Ανάσταση του Λαζάρου. Μένει μέχρι το Μεγάλο Σάββατο που τον ξεστολίζουν και παρέμενει σ εκείνη τη θέση μέχρι της Αναλήψεως. Το έθιμο αυτό εξακολουθεί να τηρείται στο Μεγαλοχώρι , και σε άλλα χωριά, ενώ μικροί « Λάτζαροι» φτιάχνονται σε πολλά σπίτια.
Βιβλιογραφία Γουλιελμίας (Μίτσα) Συρίγου-Μονιούλη
Δείτε δεξιά τα video από το έθιμο στο Μεγαλοχώρι
Οι φωτογραφίες και τα Video είναι του wwna.gr. Με αυτό το site και την ονομασία ξεκινήσαμε, πριν τρία χρόνια, να ταξιδεύουμε και να καταγράφουμε την Ελλάδα και μετά την αναβάθμισή του σε πιο φιλικό περιβάλλον το μετονομάσαμε σε tournews.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου