tag:blogger.com,1999:blog-87046444354631314242024-03-06T08:53:33.830+02:00Santorini by Tournews.grtournews.grhttp://www.blogger.com/profile/07064704441597117492noreply@blogger.comBlogger26125tag:blogger.com,1999:blog-8704644435463131424.post-85782836851429457042015-10-01T09:03:00.000+03:002013-02-22T17:25:56.771+02:00Σαντορίνη - Θήρα<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEievVTqiBDLSYdKN_DM8HA9jOvp9ZbvSIouCJjk_l1htKcfx_t0PHc46TAJvohkVXVopiHRAqVSmFoSrjRW6_7UanKe-rpNXRYEyOq4XQRganLA0jupTk32PMAh41ysu6rjksM8QSpNzKc/s1600/santorini.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="219" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEievVTqiBDLSYdKN_DM8HA9jOvp9ZbvSIouCJjk_l1htKcfx_t0PHc46TAJvohkVXVopiHRAqVSmFoSrjRW6_7UanKe-rpNXRYEyOq4XQRganLA0jupTk32PMAh41ysu6rjksM8QSpNzKc/s320/santorini.jpg" width="320" /></a></div>
Η Σαντορίνη ή Θήρα, ανήκει στο νησιωτικό σύπλεγμα των Κυκλάδων, όπου στο νότιο Αιγαίο πέλαγος είναι το νοτιότερο νησί. Απέχει 134 ναυτικά μίλια από τον Πειραιά και 68 από το λιμάνι του Ηρακλείου Κρήτης. Η θέση της ως σταθμού στις θαλάσσιες επικοινωνίες ανάμεσα στην Κρήτη και την ηπειρωτική Ελλάδα από τη μία, και η ηφαιστειακή προέλευση του εδάφους της από την άλλη, καθορίζουν την πολιτιστική εξέλιξη του νησιού από την Αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Το νησί ονομαζόταν Στρογγυλή λόγω του σχήματός του, αλλά μετά την τεράστια έκρηξη του ηφαιστείου, το 1613 αι. π.Χ., το κεντρικό της τμήμα καταβυθίστηκε, δημιουργώντας την εντυπωσιακή καλντέρα. Το σημερινό έδαφος είναι αρκετά πεδινό και άνυδρο με ψηλότερη κορυφή τον Προφήτη Ηλία (567 μ.). Η όψη της από τη πλευρά του ηφαιστείου παρουσιάζεται βραχώδης και απόκρυμνη σε αντίθεση με την ομαλότητα του εδάφους της στο υπόλοιπό της.<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiqihbBFx5ThoYUUhbSKkSyJ9FRPlzlIkIebJNE_FmAbiyxSZ975tXbteR76_GY6YHL6sIvIsvfAOvprT4YyBSsjo0bb6zCwSzM6l5UZVpdHLqimbiGhOpzV4NTB7JUeLTvV-GYFabURAc/s1600/santorini_02.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="222" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiqihbBFx5ThoYUUhbSKkSyJ9FRPlzlIkIebJNE_FmAbiyxSZ975tXbteR76_GY6YHL6sIvIsvfAOvprT4YyBSsjo0bb6zCwSzM6l5UZVpdHLqimbiGhOpzV4NTB7JUeLTvV-GYFabURAc/s320/santorini_02.jpg" width="320" /></a></div>
Η ηφαιστιακή έκρηξη που έγινε στο νησί είχε ως αποτέλεσμα την καταστροφή του προϊστορικού <span id="goog_910692311"></span><span id="goog_910692312"></span>πολιτισμού του νησιού και έδωσε στο αρχικά στρογγυλό νησί την ημικυκλική και πεταλοειδή μορφή του.<br />
Το κλίμα είναι υγρό αλλά υγιείνο ενώ το έδαφος είναι κατά το πλείστον ελαφρόπετρα ιδανική για καλλιέργεια.<br />
Το κυριότερο εξαγωγικό προϊόν της Σαντορίνης είναι το κρασί, καθώς τα αμπέλια του νησιού ευνοούνται από το ηφαιστειογενές έδαφος σε συνδυασμό με τις λιγοστές βροχές, αλλά και τους ανέμους που επικρατούν στο νησί. Τα κυριότερα είδη είναι το νυχτέρι και το φημισμένο Βινσάντο (Vino Santo) που χρησιμοποιείται από την καθολική εκκλησία ως Θεία Κοινωνία. Στα προιόντα τοπικής παραγωγής ανήκουν επίσης τα ντοματάκια (ντομάτες σε μέγεθος κερασιού), η φάβα και τα κατσούνια (είδος αγγουριού). Τοπικά εδέσματα είναι τα μελιτίνια σαντορίνης και οι ντοματοκεφτέδες.<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg07T7OIdSnm_ievdEPeJwKrkeNYPGBYtedKmi2mbW_n1Gld_rcCkXOplBe-zi0-wJP7UFrUdDDzkS8RZo7prRvmGen6YxazdZSHF75ydE8zE5yvM9QIHHvkvdjpuAyw7pz0WjeTUW0Bl4/s1600/IMG_9414-inter-fasce.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="215" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg07T7OIdSnm_ievdEPeJwKrkeNYPGBYtedKmi2mbW_n1Gld_rcCkXOplBe-zi0-wJP7UFrUdDDzkS8RZo7prRvmGen6YxazdZSHF75ydE8zE5yvM9QIHHvkvdjpuAyw7pz0WjeTUW0Bl4/s320/IMG_9414-inter-fasce.jpg" width="320" /></a></div>
Στο νησί τηρούνται όλα τα ήθη και τα έθιμα των παραδοσιακών γάμων, ενώ τη Μεγάλη Παρασκευή στο χωριό Πύργος, ανάβονται τενεκεδάκια με πετρέλαιο στα σημεία από όπου θα περάσει ο επιτάφιος, με αποτέλεσμα ένα απίστευτα φαντασμαγορικό θέαμα γεμάτο κατάνυξη.<br />
Οι ακτές, ιδιαίτερα στην ανατολική πλευρά, είναι εξαιρετικά ομαλές, χωρίς έντονο διαμελισμό, σχηματίζοντας όμορφες παραλίες.<br />
Τα γραφικά χωριά, με τα στενά πλακόστρωτα δρομάκια, τις μικρές πλατείες και τις εκκλησίες τους, εντυπωσιάζουν κάθε ταξιδιώτη. Η θέα προς το ηφαίστειο – που διαθέτουν τα περισσότερα τουριστικά θέρετρα του νησιού - είναι μοναδική. Το θέαμα είναι ανεπανάληπτο ειδικά την ώρα της δύσης του ηλίου.<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgz9uRhMLbh6xmoOP5Ib2cL0V9qrj1_bCXUFdpj34f5O28lZuBAbLG3YARs74OoBv_d9MpW8tSoI-KoOtq9ej3f8ZlPfgai-ywRKtgxx9L4S-Ujhk7NYogP6gShsS2gZj8jxIQGKGsk0g8/s1600/IMG_4330.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="218" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgz9uRhMLbh6xmoOP5Ib2cL0V9qrj1_bCXUFdpj34f5O28lZuBAbLG3YARs74OoBv_d9MpW8tSoI-KoOtq9ej3f8ZlPfgai-ywRKtgxx9L4S-Ujhk7NYogP6gShsS2gZj8jxIQGKGsk0g8/s320/IMG_4330.jpg" width="320" /></a></div>
Το τοπίο της Θήρας, μαζί με τους αρχαιολογικούς χώρους και την προσαρμοσμένη στη μορφολογία του εδάφους αρχιτεκτονική των οικισμών της, αποτελεί μοναδικό γεωλογικό και περιβαλλοντικό φαινόμενο, στο οποίο στηρίζεται μεγάλο μέρος της σημερινής τουριστικής αξιοποίησης του νησιού, μετατρέποντάς το σε έναν από τους πιο δημοφιλείς προορισμούς σε παγκόσμια κλίμακα.<br />
Η Σαντορίνη, δημιούργημα της οργισμένης φύσης, χάρη στην ιδιαίτερη ιστορία της, τους θρύλους που την ακολουθούν, τους παραδοσιακούς οικισμούς και την έντονη κοσμική ζωή, έχει κατακτήσει την υφήλιο.<br />
Όλο το νησί είναι ένα αξιοθέατο. Οι σημαντικοί αρχαιολογικοί χώροι (Ακρωτήρι, Αρχαία Θήρα) που μπορείτε να επισκεφθείτε, τα μουσεία, τα μοναστήρια, οι εκκλησίες, οι διατηρητέοι οικισμοί, το ηφαίστειο, όλα κομμάτια του παζλ που ενώνουν το χθες με το σήμερα και αποδεικνύουν το πόσο ξεχωριστό νησί είναι η Σαντορίνη.<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgYDFqQHr4Fhfu9mLmn8Qk8ULpjvsVIGp3pE5coHwR1C8xKwlBpESyTs00UyrUM9GZlvNV8AQ0CuR5eekWZEfr8oiXYabmQkpx6gUdSDyoRNDWJVAY8HbJpyaUcFdc_iqCF0lB62q8agzM/s1600/IMG_7063i-inter.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgYDFqQHr4Fhfu9mLmn8Qk8ULpjvsVIGp3pE5coHwR1C8xKwlBpESyTs00UyrUM9GZlvNV8AQ0CuR5eekWZEfr8oiXYabmQkpx6gUdSDyoRNDWJVAY8HbJpyaUcFdc_iqCF0lB62q8agzM/s320/IMG_7063i-inter.jpg" width="213" /></a></div>
Αυτό που χαρακτηρίζει το νησί είναι οι έντονοι ρυθμοί ζωής. Είναι ένα από τα κοσμικότερα νησιά της Ελλάδας και από τα πιο ανεπτυγμένα τουριστικά.<br />
Οι γαστρονομικές απολαύσεις, η κουζίνα της Σαντορίνης φημίζεται για τις ξεχωριστές της γεύσεις, τις οποίες θα τις συνοδεύσετε με το ντόπιο κρασί. Και φυσικά, η νυχτερινή ζωή και οι επιλογές διασκέδασης ικανοποιούν όλες τις προτιμήσεις.<br />
Η Σαντορίνη διαθέτει αεροδρόμιο το οποίο εκτός από την Αθήνα συνδέετε με όλες τις μεγάλες πόλεις, ενώ στο λιμάνι της καθημερινά καταφτάνουν πλοία από το Πειραιά, τη Κρήτη και τα υπόλοιπα νησιά των Κυκλάδων.</div>
tournews.grhttp://www.blogger.com/profile/07064704441597117492noreply@blogger.com0Επαρχιακή Οδός Φηρών-Όρμου Περίσσης, Σαντορίνη 847 00, Ελλάδα36.384807211262519 25.39352416992187536.28257171126252 25.235595669921874 36.487042711262518 25.551452669921876tag:blogger.com,1999:blog-8704644435463131424.post-22566355870235606702013-03-13T11:11:00.000+02:002013-03-13T11:11:20.730+02:00Η Θήρα (Σαντορίνη) μέσω των αιώνων (VIDEO)<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
Οι αρχαιολόγοι ΧΡΗΣΤΟΣ ΝΤΟΥΜΑΣ και ΜΑΡΙΖΑ ΜΑΡΘΑΡΗ παρουσιάζουν τον προϊστορικό οικισμό του Ακρωτηρίου και δίνουν πληροφορίες για τον πρωτοκυκλαδικό αυτό πολιτισμό. Αναλυτικά αναφέρονται τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της αστικής κοινωνίας του Ακρωτηρίου (πολεοδομικός σχηματισμός, δρόμοι, αποχετευτικό δίκτυο), η καθημερινότητα των κατοίκων όπως αυτή αποτυπώνεται στα αρχαιολογικά ευρήματα, ενώ στοιχεία δίνονται για την κεραμική και την αρχιτεκτονική. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στις τοιχογραφίες των οικιών της Θήρας και τη σπουδαιότητά τους. Στη συνέχεια ο παλαιοντολόγος ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΒΕΛΙΤΖΕΛΟΣ αναφέρεται στην στρωματογραφία του νησιού και στα φυτικά απολιθώματα, καθώς και στα στοιχεία που αντλούμε για τη προμινωική βλάστηση.<br />
<br />
<br /></div>
<iframe allowfullscreen="" frameborder="0" height="380" src="http://www.youtube.com/embed/H_Mi5TWLwa8" width="520"></iframe></div>
Unknownnoreply@blogger.com0Ακρωτήρι 847 00, Ελλάδα36.3582782 25.39721669999994436.3454907 25.377046699999944 36.3710657 25.417386699999945tag:blogger.com,1999:blog-8704644435463131424.post-10002437776819810052013-03-10T10:12:00.001+02:002013-03-10T10:12:22.658+02:00Gustav Schwab Jr, 13 Οκτωβρίου 1904, άποψη Σαντορίνης.<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjYDhl66XjucPI3BeUBjrNeozxvQZHmmQaGpWTaT7DVb7dAoPf18Km-owT1byHpB2uuqbYJ-ASw6Sx5yIHxjFDoUH60D1Qvagc4IpANihnIyM-EBEPvkDRuh24kjSwMeMPrLnM_B3yPEntK/s1600/%CF%83%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%BF%CF%81%CE%BF%CE%BD%CE%B7+%CF%80%CE%B1%CE%BB%CE%B9%CE%B1.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" height="243" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjYDhl66XjucPI3BeUBjrNeozxvQZHmmQaGpWTaT7DVb7dAoPf18Km-owT1byHpB2uuqbYJ-ASw6Sx5yIHxjFDoUH60D1Qvagc4IpANihnIyM-EBEPvkDRuh24kjSwMeMPrLnM_B3yPEntK/s400/%CF%83%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%BF%CF%81%CE%BF%CE%BD%CE%B7+%CF%80%CE%B1%CE%BB%CE%B9%CE%B1.jpg" width="400" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Gustav Schwab Jr, 13 Οκτωβρίου 1904, άποψη Σαντορίνης.</td></tr>
</tbody></table>
<br /></div>
Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8704644435463131424.post-89769547944252966992013-02-22T19:12:00.001+02:002013-02-22T19:15:03.340+02:00Γεωλογία της Σαντορίνης <div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjl5jAhfSl1_Qr1lgtIiw30S0sr58D6gzDJ77jFD1yyibDAiWC0Dbwl1In_kSWVqHbUHvxvQEtecICh9vzcHPx4QNaZS45FjYQwzdv9SaAXCNX_GWmlNVtMMolLdxV8Zgw1oHXv9XzApuD7/s1600/61_santorini_geography.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="143" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjl5jAhfSl1_Qr1lgtIiw30S0sr58D6gzDJ77jFD1yyibDAiWC0Dbwl1In_kSWVqHbUHvxvQEtecICh9vzcHPx4QNaZS45FjYQwzdv9SaAXCNX_GWmlNVtMMolLdxV8Zgw1oHXv9XzApuD7/s320/61_santorini_geography.jpg" width="320" /></a></div>
ΓΕΝΙΚΑ<br />
Η Σαντορίνη είναι το γνωστότερο ενεργό ηφαίστειο του Ηφαιστειακού Τόξου του Νοτίου Αιγαίου. Είναι ένα πολυσύνθετο στρωματοηφαίστειο με μία μεγάλη καλδέρα που σχηματίστηκε κατά τη διάρκεια διαφόρων μεγάλων και βίαιων εκρήξεων. Το νησί, εκτός <br />
<a name='more'></a>από ένα μικρό μη ηφαιστειακό υπόβαθρο, αποτελείται σχεδόν εξ ολοκλήρου από ηφαιστειακά πετρώματα, τα οποία διακρίνονται ως μία πολύχρωμη ακολουθία στα απότομα τοιχώματα της εντυπωσιακής καλδέρας. Η ηφαιστειακή δραστηριότητα στη Σαντορίνη ξεκίνησε πριν από περίπου 2 Ma, όταν ήταν ένα μικρό στρογγυλό νησί, παρόμοιο με τα υπόλοιπα νησιά των Κυκλάδων.<br />
Η τελευταία μεγάλη έκρηξη της Σαντορίνης ήταν η Μινωική έκρηξη που συνέβη το 1630 π.Χ., κατά την ύστερη περίοδο του Χαλκού, και συγκλόνισε την ανατολική Μεσόγειο. Ήταν μία από τις μεγαλύτερες εκρήξεις των ιστορικών χρόνων. Οι αποθέσεις της σχηματίζουν το παχύ λευκό κάλυμμα από στάχτη και κίσσηρη που καλύπτει σχεδόν όλο το νησί.<br />
Η Σαντορίνη πριν τη Μινωική έκρηξη ήταν ένα πλούσιο και οικονομικά και πολιτισμικά ανεπτυγμένο κέντρο στη Μεσόγειο. Η έκρηξη κατέστρεψε τα πάντα στο νησί κρατώντας τα θαμμένα για 3.700 χρόνια περίπου. Από το 1969 ξεκίνησαν ανασκαφές στην περιοχή του Ακρωτηρίου, οι οποίες έφεραν στο φως μία σημαντική Κυκλαδική πόλη. Εκτός από τα πολύ εντυπωσιακά ευρύματα (πχ. τοιχογραφίες, κεραμικά κ.ά.) οι ανασκαφές αποκαλύπτουν ότι οι άνθρωποι εγκατέλειψαν το νησί πριν την έκρηξη.<br />
<br />
ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΣΑΝΤΟΡΙΝΗΣ<span id="goog_1640718035"></span><span id="goog_1640718036"></span><br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjPt_k5dAtllVh0jLVsX1tzPhVET4hHceAYdl7Pwl_TwY3eIyoIJtbyCtQDKLNeySGOneWgDhVbYuck6yzeHxnc97hHQT6K3OQd0cOHNNyRvBi9kzY0_5PRr9qgwB6zp3ity1J24yNZukP0/s1600/geo+map+of+santorini.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjPt_k5dAtllVh0jLVsX1tzPhVET4hHceAYdl7Pwl_TwY3eIyoIJtbyCtQDKLNeySGOneWgDhVbYuck6yzeHxnc97hHQT6K3OQd0cOHNNyRvBi9kzY0_5PRr9qgwB6zp3ity1J24yNZukP0/s320/geo+map+of+santorini.jpg" width="225" /></a></div>
Η Σαντορίνη (ή Θήρα) άνήκει στα νησιά των Κυκλάδων και βρίσκεται 120 km βόρεια της Κρήτης. Αποτελείται από τα νησιά Θήρα, Θηρασία, Ασπρονήσι, Παλαιά Καμένη και Νέα Καμένη. Η Θήρα, η Θηρασία και το Ασπρονήσι είναι τα υπολείμματα της μεγάλης Μινωικής έκρηξης, ενώ η Παλαιά και Νέα Καμένη σχηματίστηκαν στο κέντρο της καλδέρας από μεταγενέστερες εκχύσεις λάβας κατά τους ιστορικούς χρόνους, με τελευταία έκρηξη το 1950.<br />
Το ηφαιστειακό σύμπλεγμα της Σαντορίνης είναι το πιο ενεργό του Ηφαιστειακού Τόξου του Νοτίου Αιγαίου. Το ηφαιστειακό τόξο έχει μήκος 500 km και πλάτος 20-40 km και εκτείνεται από την ηπειρωτική Ελλάδα μέχρι την Τουρκία. Τα κύρια ηφαιστειακά κέντρα στον ελληνικό χώρο είναι τα Μέθανα, ή Μήλος, η Σαντορίνη και η Νίσυρος. Το τόξο σχηματίζεται από την κατάδυση της Αφρικανικής πλάκας κάτω από την Ευρασιατική, ή ακριβέστερα την υποπλάκα του Αιγαίου. Η κατάδυση γίνεται με ταχύτητα 5 cm/έτος προς τα βορειοανατολικά με γωνία 30-40o, και το όριο μεταξύ των δύο πλακών βρίσκεται στην Ελληνική Τάφρο νότια της Κρήτης.<br />
Το ηφαιστειακό σύμπλεγμα της Σαντορίνης αποτελείται από την Σαντορίνη, τα νησάκια Χριστιανά 20 km νοτιοδυτικά και το υποθαλάσσιο ηφαίστειο Κολούμπο 7 km βορειοανατολικά. Η θέση των ηφαιστειακών κέντρων ελέγχεται από ένα μεγάλο ρήγμα με κατεύθυνση ΝΔ-ΒΑ που ξεκινά από τα Χριστιανά και καταλήγει στην Αμοργό. Αυτή είναι η κύρια δίοδος που επιτρέπει στο μάγμα να ανέβει από τα μεγάλα βάθη στην επιφάνεια.<br />
Tο προ-ηφαιστειακό υπόβαθρο εμφανίζεται στο νοτιοανατολικό μέρος του νησιού, κυρίως στον Προφήτη Ηλία, στο Γαβρήλο, και στον Αθηνιό. Αποτελείται από μεταμορφωμένους ασβεστόλιθους και σχιστόλιθους<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEil4qee7C_Ymx-cTeDMBbynn4MslUGbX83mgkv76AUR5vY-1ZnpRSGY7_69cOv6QfQL8O4D4NfZDhix1Jmq8E9XcvRP-0YfqKHje3NS-P9-V5q09JLd7-G0KmhgZfYTk5P89VIv73xTq2gI/s1600/61_santorini_caldera.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="200" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEil4qee7C_Ymx-cTeDMBbynn4MslUGbX83mgkv76AUR5vY-1ZnpRSGY7_69cOv6QfQL8O4D4NfZDhix1Jmq8E9XcvRP-0YfqKHje3NS-P9-V5q09JLd7-G0KmhgZfYTk5P89VIv73xTq2gI/s200/61_santorini_caldera.jpg" width="118" /></a></div>
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhADlAi4W4aKt-l_BqBciILr47LM2kOOu6zEKyjAk2IibG_VoOCcRZSkcLmpZ9ucqWTEqC_WhIa653gNC5Zl-lfg44W-p43RA2aB_t78crhG_3Q0aaf-5aV2TAD2UIyVYn4_YcRuFBrrFO7/s1600/santorini_tectonic.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="200" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhADlAi4W4aKt-l_BqBciILr47LM2kOOu6zEKyjAk2IibG_VoOCcRZSkcLmpZ9ucqWTEqC_WhIa653gNC5Zl-lfg44W-p43RA2aB_t78crhG_3Q0aaf-5aV2TAD2UIyVYn4_YcRuFBrrFO7/s200/santorini_tectonic.jpg" width="196" /></a> </div>
Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8704644435463131424.post-26587058896621142192013-02-22T19:07:00.001+02:002013-02-22T19:07:57.644+02:00Θαλάσσιες δραστηριότητες στην Σαντορίνη <div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<b>Αγκυροβολήστε στην Σαντορίνη </b><br />
Στον όρμο Αμμούδι, ένα μικρό κόλπο με μικρή μαρίνα και περιορισμένες θέσεις. Μία μικρή γραφική παραλία με ταβερνάκια ολοκληρώνει το πανέμορφο τοπίο. Προσοχή στο δέσιμο, γιατί όταν περνάνε τα πλοία από κοντά. είναι πιθανό να ξεσύρει η άγκυρα.<br />Στον όρμο Φοινικιάς στα βόρεια του νησιού, ένας μόλος συνήθως γεμάτο με τουριστικά σκάφη και καΐκια. Είναι ανοιχτός στο νότο αλλά προστατεύει καλά από το μελτέμι. Στη Σκάλα, το λιμάνι της Σαντορίνης, κάτω από την πρωτεύουσα Φυρά. Το λιμάνι είναι ανοικτό και η προστασία από το μελτέμι όχι πολύ καλή. Αν είστε τυχεροί μπορεί να βρείτε να δέσετε στην βορειοδυτική πλευρά, αλλιώς δέστε έξω από τον μόλο.<br />Στον όρμο Αθηνιού, το μικρό λιμάνι στην νοτιοανατολική γωνία της Σαντορίνης. Ο μόλος είναι <br />
<a name='more'></a>συνήθως γεμάτος από τουριστικά σκάφη.<br />Στο Ακρωτήρι στα νοτιοανατολικά του νησιού. Στη νότια πλευρά του υπάρχουν αρκετά μέρη για αγκυροβόλι, προστατευμένα από το μελτέμι. Στον όρμο Μονόλιθο, άλλο ένα μικρό λιμάνι, στη μέση της ανατολικής πλευράς της Σαντορίνης. Ένας κυματοθραύστης προστατεύει από το μελτέμι. Προσοχή στα ρηχά νερά στην δυτική πλευρά του λιμανιού.<br />Στον όρμο Βλυχάδα στα νοτιοανατολικά όπου υπάρχει ένα μικρό λιμάνι και μαρίνα. Προσοχή στις ξέρες όπως πλησιάζετε το λιμάνι και από την ανατολική και από την δυτική πλευρά. Επίσης προσέξτε τα ρηχά νερά γύρω από το λιμάνι. Η προστασία από όλους τους ανέμους είναι άψογη.<br />Στη Θηρασιά, το νησί ανατολικά της Σαντορίνης. Μπορείτε να αράξετε στον όρμο Αγίου Νικολάου. Έχει και μια μικρή προβλήτα που χρησιμοποιείται από τουριστικά και καΐκια. Η προστασία από το μελτέμι είναι καλή.<br />Στη Νέα Καμένη, το νησί ανάμεσα στην Θήρα και τη Θηρασιά. Υπάρχουν αρκετοί μικροί κόλποι γύρω στο νησί για να αράξετε και να βουτήξετε στα ζεστά από το ηφαίστειο νερά.<br /><br />Αρμενίζοντας στη Σαντορίνη<br /><br />Σαν πέταλο με το άνοιγμά του προς τη Δύση, με τη Θηρασιά αλλά και την Παλιά και τη Νέα Καμένη να βρίσκονται στην αγκαλιά αυτού του πέταλου, η Σαντορίνη καλεί το θαλασσινό επισκέπτη να ξεκινήσει την επίσκεψή του από την καρδιά της. Μπαίνοντας στο μεγάλο κόλπο, έχετε τη δυνατότητα είτε να αγκυροβολήσετε με σχετική ασφάλεια στο βόρειο μυχό του (κάτω από την Οία) είτε να δέσετε στις μεγάλες τσαμαδούρες (κάτω από τα Φηρά) και να πρυμνοδετήσετε εκεί. Αν προτιμήσετε την τελευταία λύση, προσέξτε το πολύ ισχυρό αντιμάμαλο (αποθαλασσία). Μπορείτε, επίσης, να αγκυροβολήσετε στο μικρό κολπίσκο που βρίσκεται στις ανατολικές ακτές της Νέας Καμένης και να επισκεφτείτε τον κρατήρα του ηφαιστείου. Στην Παλιά Καμένη θα συναντήσετε τρεις ορμίσκους για να απολαύσετε απομονωμένοι το μπάνιο σας. Τα νερά είναι ζεστά και διαφορετικά. Στον δίαυλο ανάμεσα στην Παλιά και Νέα Καμένη το χρώμα της θάλασσας γίνεται έντονο πράσινο και κοντά στα βράχια αποκτά μια σπάνια απόχρωση ανάμεσα στο κίτρινο, το πορτοκαλί και το καφέ. Συνεχίζοντας νότια και περνώντας το Φάρο, θα συναντήσετε το Μαύρο Βουνό, όπου θα εντυπωσιαστείτε από τους σχηματισμούς που πήρε η λάβα. Τα πετρώματα χρονολογούνται πριν από 100.000 χρόνια και τα ανοίγματα στα βράχια οδηγούν σε υποβρύχιες σπηλιές. Στα βράχια του Μαύρου Βουνού οι παρατηρητικοί θα διακρίνουν τη μορφή του ινδιάνου, που στο ηλιοβασίλεμα διακρίνεται καλύτερα. Ανάμεσα στο Ακρωτήρι και το Μαύρο Βουνό θα βρείτε μια μοναχική και απάνεμη παραλία, αλλά θα αντιμετωπίσετε πρόβλημα στο δέσιμο. Με φουσκωτό είναι πιο εύκολα, με ιστιοπλοϊκό ή ταχύπλοο μάλλον δεν θα τα καταφέρετε γιατί το βάθος είναι μεγάλο και ο βυθός βραχώδης.. Συνεχίζοντας τον πλου της νότιας πλευράς της Σαντορίνης, θα συναντήσετε μια σειρά από παραλίες μοναδικής ομορφιάς με μαύρη άμμο, σκουρόχρωμα βότσαλα και ολοκάθαρα νερά με πιο εντυπωσιακή την Κόκκινη παραλία. Επίσης, μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει η Άσπρη παραλία ανάμεσα στα Μέσα Πηγάδια και τα Καμπιά. Στις βόρειες και ανατολικές ακτές υπάρχουν όμορφες παραλίες που όμως θα τις απολαύσετε μόνο αν ο καιρός το επιτρέψει. Ο Αρμένης, οι Μπαξέδες και το Αμμούδι στην Οία, ο Μονόλιθος, το Καμάρι και η Περίσσα είναι οι κυριότερες από αυτές. Στην παραλία νότια της Περίσσας υπάρχει μια μικρή μαρίνα, όπου μπορείτε να κάνετε και τους βασικούς σας ανεφοδιασμούς.<br /><br /><br />Θαλάσσιες δραστηριότητες:<br /><br />Ιστιοπλοΐα/ yachting: Η Θήρα είναι ένα από τα νησιά που αγαπούν οι ιστιοπλόοι, καθώς η περιήγησή του αποκαλύπτει εντυπωσιακές ακτές με μοναδικά χρώματα και γεωλογικούς σχηματισμούς. Όσοι διαθέτουν σκάφος θα δέσουν στο λιμάνι του Αθηνιού ή στη μαρίνα της Βλυχάδας, στο νότιο άκρο του νησιού. Μπορείτε επίσης να δέσετε στο Γιαλό, το παλιό λιμάνι των Φηρών. Ασφαλές λιμάνι είναι της Νέας Καμένης στον όρμο Κακάκι, και την Αρμένης στη Οία.<br /><br />Για πληροφορίες:<br /><br />Ναυταθλητικός Όμιλος Σαντορίνης, Ημεροβίγλι, Τηλ.: 2286024230 , 2286024321 , 6942464466 <br /><br />Santorini Sailing Center, Ημεροβίγλι, Τηλ.: 2286022895 , 2286023891 , 2286023059 , www.honeymoonpetra.com, e-mail: sales@honeymoonpetra.gr<br /><br />Windsurfing και Θαλάσσιο σκι: Οι παραλίες που προσφέρονται είναι οι εξής: Καμάρι, Περίσσα, Αβίς.<br /><br />Πληροφορίες:<br /><br />Ξένελλης Κωνσταντίνος, "Wave Sports", Περίβολος. Τηλ.: 6944554401 , www.wavesports.gr<br /><br />Δάλλας Γεώργιος( surf - water ski), Περίβολος, Τηλ.: 6942640887 <br /><br />Σιγάλας Κων/νος (surf - water ski), Περίβολος, Τηλ.: 6993675074 <br /><br />Κωστόπουλος Γεώργιος (surf - water ski), Καμάρι, Τηλ.: 6947078277 , 2106523259 <br /><br />Καταδύσεις: ο βυθός της Σαντορίνης προσφέρεται για καταδύσεις με πολύ εντυπωσιακές εικόνες. Εξαιρετική περιοχή για κατάδυση είναι το ακρωτήρι Τρυπητή στη θηρασιά και ο ταξιάρχης με το ναυάγιο στην Παλιά Καμένη. Ο ύφαλος στην περιοχή Αδιάβατη (εντός της καλντέρας, νότια, κοντά στο Ακρωτήρι) προσφέρεται επίσης για βουτιές, ενώ εάν θέλετε να ανακαλύψετε σπηλιές, πρέπει να καταδυθείτε στα Μέσα Πηγάδια και στον βράχο του Ινδιάνου. Άλλες περιοχές που προσφέρονται είναι ο Αρμένης (για wall dive), το Αμμούδι και το Ασπρονήσι.<br /><br />Για τους φίλους των καταδύσεων, λειτουργούν τα εξής καταδυτικά κέντρα:<br /><br />Αμμούδι Βίλλας (ξενοδοχείο που προσφέρει δωρεάν καταδύσεις από τον Νοέμβριο μέχρι το Μάρτιο), Οία, Τηλ.:2286071507/8<br /><br />Volcano Diving Center, Σωτηρίου Ματθαίος, Παραλία Καμάρι, Τηλ.: 2286033177 <br /><br />Sea Activities & Event Management by julia, Παραλία Αμμούδι, Τηλ.: 2286071863 <br /><br />Navy's Dive Center, Παραλία Καμάρι, Τηλ.: 2286031006 <br /><br />Mediterranean Dive Club, Ποζίδου Όλγα, Κάμπινγκ Περίσσας, Τηλ.: 2286083080 <br /><br />Caldera Boat Diving, Άγγελος Γιαννάκης, Οία, Τηλ.: 2286071863 <br /><br />Atlantis Diving, Λουκάς Μπισταράκης, Οία, Τηλ.: 2286071863 , email: Luxscuba@hotmail.com<br /><br />Santorini Dive Center, Στεφανίδης Παύλος, Τηλ.: 2286083190 , email: info@divecenter.gr<br /></div>
Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8704644435463131424.post-87359114451378307742013-02-22T19:01:00.002+02:002013-02-22T19:01:35.845+02:00Γυμνοπαιδία A΄. Σαντορίνη - Σεφέρης Γιώργος (από τα Ποιήματα, Ίκαρος 1974)<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjsv2amCasyhSUyfLmN5aw8ItyqKqS36AnGWd4jYbpJ-CJ2vluJC6SeVG9yFmlhQrvm0ylcV0WKixvcEdaqP5PkNbZdUSQ87BHkvzz7rI_ObaCY_V6kIRWajzsaA7z1ugnX970KRZq8JD1h/s1600/seferis.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjsv2amCasyhSUyfLmN5aw8ItyqKqS36AnGWd4jYbpJ-CJ2vluJC6SeVG9yFmlhQrvm0ylcV0WKixvcEdaqP5PkNbZdUSQ87BHkvzz7rI_ObaCY_V6kIRWajzsaA7z1ugnX970KRZq8JD1h/s320/seferis.jpg" width="253" /></a></div>
Σκύψε αν μπορείς στη θάλασσα τη σκοτεινή ξεχνώντας<br />τον ήχο μιας φλογέρας πάνω σε πόδια γυμνά<br />που πάτησαν τον ύπνο σου στην άλλη ζωή τη βυθισμένη.<br /><br />Γράψε αν μπορείς στο τελευταίο σου όστρακο<br />τη μέρα τ' όνομα τον τόπο<br />και ρίξε το στη θάλασσα για να βουλιάξει.<br /><br />Bρεθήκαμε γυμνοί πάνω στην αλαφρόπετρα<br />κοιτάζοντας τ' αναδυόμενα νησιά<br />κοιτάζοντας τα κόκκινα νησιά να βυθίζουν<br />στον ύπνο τους, στον ύπνο μας.<br />Eδώ βρεθήκαμε γυμνοί κρατώντας<br />
<a name='more'></a><br />τη ζυγαριά που βάραινε κατά το μέρος<br />της αδικίας.<br /><br />Φτέρνα της δύναμης θέληση ανίσκιωτη λογαριασμένη αγάπη<br />στον ήλιο του μεσημεριού σχέδια που ωριμάζουν,<br />δρόμος της μοίρας με το χτύπημα της νέας παλάμης<br />στην ωμοπλάτη·<br />στον τόπο που σκορπίστηκε που δεν αντέχει<br />στον τόπο που ήταν κάποτε δικός μας<br />βουλιάζουν τα νησιά σκουριά και στάχτη.<br /><br />Bωμοί γκρεμισμένοι<br />κι οι φίλοι ξεχασμένοι<br />φύλλα της φοινικιάς στη λάσπη.<br /><br />Άφησε τα χέρια σου αν μπορείς, να ταξιδέψουν<br />εδώ στην κόχη του καιρού με το καράβι<br />που άγγιξε τον ορίζοντα.<br />Όταν ο κύβος χτύπησε την πλάκα<br />όταν η λόγχη χτύπησε το θώρακα<br />όταν το μάτι γνώρισε τον ξένο<br />και στέγνωσε η αγάπη<br />μέσα σε τρύπιες ψυχές·<br />όταν κοιτάζεις γύρω σου και βρίσκεις<br />κύκλο τα πόδια θερισμένα<br />κύκλο τα χέρια πεθαμένα<br />κύκλο τα μάτια σκοτεινά·<br />όταν δε μένει πια ούτε να διαλέξεις<br />το θάνατο που γύρευες δικό σου,<br />ακούγοντας μια κραυγή<br />ακόμη και του λύκου την κραυγή,<br />το δίκιο σου·<br />άφησε τα χέρια σου αν μπορείς να ταξιδέψουν<br />ξεκόλλησε απ' τον άπιστο καιρό<br />και βούλιαξε,<br />βουλιάζει όποιος σηκώνει τις μεγάλες πέτρες.<br /></div>
Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8704644435463131424.post-17271072162018455182013-02-22T19:00:00.001+02:002013-02-22T19:00:23.857+02:00«Ωδή στη Σαντορίνη» - Οδυσσέας Ελύτης<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhvaGSEbXchlKiQnpuJH9ZRagiUJwnGEP2T0opj18kW8jS6w0SWLgY-4HcZ7khV4B3U2FhgLeEEO3EnSid24p-PfEFw6ueKb8CarmhFQlFbXwyLQbEacabeJPEcscab8knAa4eeQkoaFuWI/s1600/elytisodysseas_gr.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhvaGSEbXchlKiQnpuJH9ZRagiUJwnGEP2T0opj18kW8jS6w0SWLgY-4HcZ7khV4B3U2FhgLeEEO3EnSid24p-PfEFw6ueKb8CarmhFQlFbXwyLQbEacabeJPEcscab8knAa4eeQkoaFuWI/s320/elytisodysseas_gr.jpg" width="259" /></a></div>
«Ωδή στη Σαντορίνη» - Οδυσσέας Ελύτης<br />Από την ποιητική συλλογή «Προσανατολισμοί», ενότητα « Η Θητεία του Καλοκαιριού»<br /><br />Βγήκες από τα σωθικά βροντής<br />Ανατριχιάζοντας μεσ'στα μετανιωμένα σύννεφα<br />Πέτρα πικρή, δοκιμασμένη, αγέρωχη<br />ζήτησες πρωτομάρτυρα τον ήλιο<br />Για ν'αντικρύσετε μαζί τη ριψοκίνδυνη αίγλη<br />Ν'ανοιχτείτε με μια σταυροφόρο ηχώ στο πέλαγος<br /><br />Θαλασσοξυπνημένη, αγέρωχη<br />Όρθωσες ενα στήθος βράχου<br />Κατάστιχτου απ'την έμπνευση της όστριας,<br />
<a name='more'></a><br />Για να χαράξει εκεί τα σπλάχνα της η οδύνη<br />Για να χαράξει εκεί τα σπλάχνα της η ελπίδα<br />Με φωτιά με λάβα με καπνούς<br />Με λόγια που προσηλυτίζουν το άπειρο<br />Γέννησες τη φωνή της μέρας<br />Εστησες ψηλά<br />Στην πράσινη και ρόδινη αιθεροβασία<br />Τις καμπανες που χτυπαει ο ψηλορειτης νους<br />Δοξολογωντας τα πουλια στο φως του μεσαυγουστου<br /><br />Πλαϊ απο ροχθους, πλαϊ απο καημους αφρων<br />Μεσ'απο τις ευχαριστιες του υπνου<br />Οταν η νυχτα γυριζε τις ερημιες των αστρων<br />Ψαχνοντας για το μαρτυρικι της αυγης,<br />Ενιωσες τη χαρα της γεννησης<br />Πηδησες μεσ'στον κοσμο πρωτη<br />Πορφυρογεννητη, αναδυομενη<br />Εστειλες ως τους μακρινους οριζοντες<br />Την ευχη που μεγαλωσε στις αγρυπνιες του ποντου<br />Για να χαϊδεψει τα μαλλια της πεμπτης πρωινης.<br /><br />Ρηγισσα των παλμων και των φτερων του Αιγαιου<br />Βρηκες με λογια που προσηλυτιζουν το απειρο<br />Με φωτια με λαβα με καπνους<br />Τις μεγαλες γραμμες του πεπρωμενου σου<br /><br />Τωρα μπροστα σου ανοιγεται η δικαιοσυνη<br />Τα μελανα βουνα πλεουν στη λαμψη<br />Ποθοι ετοιμαζουν τον κρατηρα τους<br />Στην παιδεμενη χωρα της καρδιας,<br />Κι απο το μοχθο της ελπιδας νεα γη ετοιμαζεται<br />Για να βαδισει εκει με αετους και λαβαρα<br />Ενα πρωι γεματο ιριδισμους,<br />Η φυλη που ζωντανευει τα ονειρα<br />Η φυλη που τραγουδαει στην αγκαλια του ηλιου.<br /><br />Ω κορη κορυφαιου θυμου<br />Γυμνη αναδυομενη<br />Ανοιξε τις λαμπρες πυλες του ανθρωπου<br />Να ευωδιασει ο τοπος απο την υγεια<br />Σε χιλιαδες χρωματα ν'αναβλαστησει το αισθημα<br />Φτεροκοπωντας ανοιχτα<br />Και να φυσηξει απο παντου η ελευθερια<br /><br />Αστραψε μεσ'στο κηρυγμα του ανεμου<br />Την καινουρια και παντοτινη ομορφια<br />Οταν ο ηλιος των τριων ωρων υψωνεται<br />Πανγλαυκος παιζοντας το αρμονιο της Δημιουργιας.<br /></div>
Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8704644435463131424.post-14704874307598097412013-02-22T18:54:00.002+02:002013-02-22T18:54:36.412+02:00Φάρος Ακρωτηρίου Σαντορίνης <div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg-_uynqM0WoUPPnsS8lugQhmj2KcC0FJgnHlhQ5m7XFwoiZ1_HyYD5Xsk17aZFil292KcpNaCLbr-B4DZa32I29MXRXzbDMlGZyn6PTK3G6QaWrDdt33u4lQan_QBmbXQ0XDCauvCL8X8y/s1600/santorinifaros1.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg-_uynqM0WoUPPnsS8lugQhmj2KcC0FJgnHlhQ5m7XFwoiZ1_HyYD5Xsk17aZFil292KcpNaCLbr-B4DZa32I29MXRXzbDMlGZyn6PTK3G6QaWrDdt33u4lQan_QBmbXQ0XDCauvCL8X8y/s320/santorinifaros1.jpg" width="320" /></a></div>
O φάρος στο Ακρωτήρι Σαντορίνης κατασκευάστηκε το 1892 από την Γαλλική Εταιρεία Φάρων. Το ύψος του πύργου του ειναι 10 μέτρα και τό εστιακό του ύψος είναι 100 μέτρα. Ο φάρος στην αρχή λειτούργησε με πετρέλαιο και ακτινοβολία γύρω στα 23 ν.μ. Κατα το 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο έμεινε σβηστός μέχρι το 1945 όταν άρχισε η αναδιοργάνωση του φαρικού δικτύου από το Πολεμικό Ναυτικό. Το 1983 ηλεκτροδοτήθηκε και έγινε πλήρως <br />
<a name='more'></a>αυτοματοποιημένος το 1988. Σήμερα δίνει λευκό φώς με αναλαμπές κάθε 10΄΄και ακτινοβολία 24 ν.μ.<br />Η πρόσβαση στον φάρο γίνεται οδικώς από το χωριό Ακρωτήρι Σαντορίνης. Στο 16ο χλμ. αριστερά μας ο χωματόδρομος προς το Μέσα Πηγάδι μας οδηγεί στη νότια παραλία του Aκρωτηρίου (1 χλμ. περίπου). Πιο κάτω θα συναντήσουμε και άλλο χωματόδρομο που καταλήγει στην καλντέρα ύστερα από 1000 μέτρα περίπου. Στο 18ο χλμ. όπου είναι το τέρμα του δρόμου μας βρίσκεται ο φάρος ο οποίος κατά κανόνα δεν είναι επισκέψιμος. <br /></div>
Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8704644435463131424.post-25706696886509226072013-02-22T18:49:00.001+02:002013-02-22T18:49:38.673+02:00Ακρωτήρι Σαντορίνης <div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEikZSClw7ZSG8GcTed3QwAb8Dppkz9KkkOzigS_JgP7Z8CywAznGTDXFYWrSMoM4UFU0Zic6YOq3uOYLiehXaIljV5N8DbE2f4xgkeECrIHCuavp6G7_SMgIUHz9eBjWQ9uKE3JG552zUpF/s1600/img_3523.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="202" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEikZSClw7ZSG8GcTed3QwAb8Dppkz9KkkOzigS_JgP7Z8CywAznGTDXFYWrSMoM4UFU0Zic6YOq3uOYLiehXaIljV5N8DbE2f4xgkeECrIHCuavp6G7_SMgIUHz9eBjWQ9uKE3JG552zUpF/s320/img_3523.jpg" width="320" /></a></div>
15 χιλιόμετρα από τα Φηρά, στο Νοτιοδυτικό άκρο του νησιού, το Ακρωτήρι, αυτό το μικρό χωριό των 450 κατοίκων έγινε διάσημο χάρη στο σημαντικότατο Μινωικό οικισμό που αποκαλύφθηκε από τις ανασκαφές που ξεκίνησε το 1967 ο καθηγητής Σπ. Μαρινάτος και συνεχίζει μέχρι σήμερα ο καθηγητής Χρ. Ντούμας.<br />Διοικητικά, ανήκει στο Τοπικό διαμέρισμα <br />
<a name='more'></a>Ακρωτηρίου του Δήμου Θήρας. Κατά τους μεσαιωνικούς χρόνους αποτελούσε ένα από τα καστέλια του νησιού.<br />Είναι μια μικρή κοινότητα κτισμένη γύρω από τα τείχη του βενετσιάνικου κάστρου. Ακόμη και σήμερα - προστατευμένη στα ταλαιπωρημένα από τα χρόνια τείχη – η μικρή καστροπολιτεία μοιάζει να ζει στους δικούς της ρυθμούς.<br />Το Ακρωτήρι της Σαντορίνης επίσης είναι ένα από τα σημαντικότερα κέντρα του Αιγαίου στα προϊστορικά χρόνια. Οι πρώτες εγκαταστάσεις χρονολογούνται από την Ύστερη Νεολιθική Εποχή (τουλάχιστον από την 4η χιλιετία π.Χ.).<br />Θαμμένη κάτω από τόννους ηφαιστειακής στάχτης, αυτή η προιστορική θέση έμεινε σχεδόν ανέπαφη και οι αρχαιολόγοι αποκάλυψαν ένα οικισμό που έσφυζε από ζωή και δραστηριότητα από την 3η χιλιετία π.Χ. Η πιο σημαντική ανακάλυψη ήταν αυτή της Μινωικής περιόδου της πόλης, που εξαφανίστηκε κάτω από το ηφαιστειακό υλικό της μεγάλης έκρηξης του 1500 π.Χ.<br />Κατά την Πρώιμη Εποχή του Χαλκού (3η χιλιετία π.Χ.) υπήρχε οικισμός στο Ακρωτήρι. Κατά τη Μέση και την Πρώιμη Ύστερη Εποχή του Χαλκού (20ος-17ος αιώνας π.Χ.) ο οικισμός αυτός επεκτάθηκε και αναδείχθηκε σε ένα από τα σημαντικότερα αστικά κέντρα και λιμάνια του Αιγαίου.<br />Η μεγάλη του έκταση (περίπου 200 στρέμματα), η άριστη πολεοδομική του οργάνωση, το αποχετευτικό του δίκτυο, τα περίτεχνα πολυώροφα κτίριά του με τον έξοχο τοιχογραφικό διάκοσμο, την πλούσια επίπλωση και οικοσκευή μαρτυρούν τη μεγάλη του ανάπτυξη.<br />Τα ποικίλα εισηγμένα προϊόντα που βρέθηκαν μέσα στα κτίρια δείχνουν πόσο ευρύ ήταν το πλέγμα των εξωτερικών σχέσεων του Ακρωτηρίου. Διατηρούσε στενές σχέσεις με τη Μινωική Κρήτη αλλά βρισκόταν σε επικοινωνία και με την Ηπειρωτική Ελλάδα, τη Δωδεκάνησο, την Κύπρο, τη Συρία και την Αίγυπτο.<br />Η ζωή στην πόλη τελείωσε απότομα το τελευταίο τέταρτο του 17ου π.Χ. αιώνα, όταν οι κάτοικοί της αποφάσισαν να την εγκαταλείψουν εξαιτίας ισχυρών σεισμών. Η έκρηξη του ηφαιστείου ακολούθησε. Τα ηφαιστειακά υλικά που κάλυψαν την πόλη και ολόκληρο το νησί προστάτευσαν ως σήμερα τα κτίρια και το περιεχόμενό τους, όπως έγινε και στην Πομπηία.<br />Στοιχεία για την κατοίκηση του Ακρωτηρίου της Σαντορίνης κατά την προϊστορική εποχή άρχισαν να έρχονται στο φως από το δεύτερο ήμισυ του 19ου αιώνα. Οι συστηματικές όμως ανασκαφές άρχισαν εκεί το 1967 από τον καθηγητή Σπυρίδωνα Μαρινάτο υπό την αιγίδα της εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας. Ο Μαρινάτος αποφάσισε να ανασκάψει στο Ακρωτήρι ελπίζοντας ότι θα επαληθεύσει μια παλιά του θεωρία που είχε δημοσιεύσει από τη δεκαετία του '30, ότι η έκρηξη του ηφαιστείου της Σαντορίνης προκάλεσε την κατάρρευση του πολιτισμού της Μινωικής Κρήτης. Μετά το θάνατο του Μαρινάτου, στα 1974, η ανασκαφή συνεχίζεται υπό την διεύθυνση του καθηγητή Χρίστου Ντούμα.<br />Επάνω στα αποκαλυπτόμενα μνημεία δεν γίνονται επεμβάσεις, παρά μόνον όσες απαιτούνται για τη στερέωσή τους και για τη διάσωση των ποικίλων μαρτυριών, της καταστροφής συμπεριλαμβανομένης.<br />Ο αρχαιολογικός χώρος δεν είναι επισκέψιμος λόγω των εργασιών συντήρισης του στεγάστρου, τα περισσότερα όμως ευρήματα, κυρίως οι τοιχογραφίες έχουν μεταφερθεί στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο στην Αθήνα και στο Νέο Αρχαιολογικό Μουσείο στα Φηρά.<br />Εκτός από τον προιστορικό οικισμό που χρειάζεται και αξίζει περισσότερες από μια επισκέψεις, ενδιαφέρον παρουσιάζει το Ενετικό κάστρο και οι εκκλησίες της Αγίας Τριάδας και της Υπαπαντής.<br />Ένας ασφαλτωμένος δρόμος 3 χιλιομέτρων, οδηγεί στο ακρωτήριο, στο δυτικότερο άκρο του νησιού. Η θέα από εκεί είναι θαυμάσια και αξίζει να δει κανείς τον φάρο.<br />Λίγα ξενοδοχεία και ενοικιαζόμενα δωμάτια διατίθενται στο Ακρωτήρι. Τα περισσότερα είναι ανοιχτά μόνο το καλοκαίρι, από τον Απρίλιο έως τον Οκτώβριο. Για φαγητό υπάρχουν λίγες ταβέρνες και καφενεία.<br />Τέσσερα πανηγύρια γίνονται στο Ακρωτήρι στη διάρκεια του χρόνου: τα δύο απ΄ αυτά τον Μάιο (12 και 29) και τα υπόλοιπα - τα πιο σημαντικά - στις 6 Αυγούστου (Μεταμόρφωση του Σωτήρος) και στις 15 Αυγούστου (Κοίμηση της Θεοτόκου).<br />Το χωριό συνδέεται με τα Φηρά με λεωφορείο, που αναχωρεί κάθε ώρα το καλοκαίρι, από τις 9 π.μ. έως τις 8 μ.μ. Επίσης μπορεί κανείς να χρησιμοποιήσει ταξί, ιδιωτικά και ενοικιαζόμενα αυτοκίνητα και μοτοσυκλέτα.<br />Ο δρόμος είναι ασφαλτοστρωμένος και αρκετά καλός, μέχρι την Κόκκινη παραλία. Πρόκειται για ένα τοπίο μοναδικό στον κόσμο. Τεράστιοι κόκκινοι βράχοι και κοκκινωπά βότσαλά συνθέτουν ένα ανεπανάληπτο σκηνικό. Η Κόκκινη παραλία είναι ιδιαίτερα οργανωμένη και έχει παγκόσμια φήμη καθώς πρόκειται για ένα ξεχωριστό φυσικό φαινόμενο.Από το μικρό λιμάνι του Ακρωτηρίου, μπορείτε να πάτε με καραβάκι στην Κόκκινη και την Λευκή Παραλία, όπως και στα νησάκια του ηφαιστείου, την Παλαιά και την Νέα Καμμένη.<br /></div>
Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8704644435463131424.post-22785817310499843712013-02-22T18:45:00.001+02:002013-02-22T18:45:51.077+02:00Μεγαλοχώρι - Σαντορίνη - Κυκλάδες <div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgeWDTSXE3KhNjVyfxB-8JXaMqYkKB1J7izUvx20t1rk8lsdnqP0kqQDPp_Z8E0Z5OAPNJ_bfAT41S3KB85bip6W9v1oirOFyx8IPjdKtmZGzs92WrTksV6ip4jsL8C2LrE-2XZnkw3jlxG/s1600/anastasi_toy_lazaroy_img_8490.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="213" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgeWDTSXE3KhNjVyfxB-8JXaMqYkKB1J7izUvx20t1rk8lsdnqP0kqQDPp_Z8E0Z5OAPNJ_bfAT41S3KB85bip6W9v1oirOFyx8IPjdKtmZGzs92WrTksV6ip4jsL8C2LrE-2XZnkw3jlxG/s320/anastasi_toy_lazaroy_img_8490.jpg" width="320" /></a></div>
Το Μεγαλοχώρι είναι ένα πανέμορφο χωριό της ενδοχώρας σεαπόσταση 5 χλμ νοτιοανατολικά των Φηρών.<br />Είναι το πρώτο χωριό που συναντάει ο επισκέπτης του νησιού, ανεβαίνοντας από το λιμάνι του Αθηνιού και με κατεύθυνση προς τα Φηρά.<br />Είναι ένα ιδιαίτερα γοητευτικό χωριό, με σήμα κατατεθέν τα περίτεχνα καμπαναριά και τα <br />
<a name='more'></a>αμπέλια, που συνδυάζει μοναδικά τη παραδοσιακή κυκλαδίτικη αρχιτεκτονική, με την αρχοντιά των νεοκλασικών κατοικιών με τα άσπρα ασβετωμένα σπιτάκια και αρκετές εκκλησίες στα σοκάκια του.<br />Όπως συμβαίνει συνήθως σε τέτοιου είδους χωριά, οι περισσότεροι δρόμοι, οδηγούν στη κεντρική πλατεία του Μεγαλοχωρίου.<br />Περπατώντας προς το κέντρο του χωριού, οι δρόμοι γίνοται όλο και στενότεροι, ενώ πολλοί καταλήγουν σε αυλές σπιτιών.<br />Το Μεγαλοχώρι είναι μεσόγειο και υπόσκαφο (έχει σκαφτεί στην κοίτη χειμάρρου) και αναφέρεται στις πηγές ήδη από τα μέσα του 17ου αιώνα. Είναι μικρό (το όνομα του δόθηκε μάλλον κατ' ευφημισμόν) αλλά ζωντανό, με αρκετούς μόνιμους κατοίκους.<br />Ο κάμπος του Μεγαλοχωρίου φημίζεται για τους αμπελώνες του. Ο τρύγος είναι η καλύτερη στιγμή του. Οι ταράτσες των σπιτιών στρώνονται με σταφύλια, που θα λιαστούν για να γίνουν βινσάντο ή σταφίδα, τα φορτωμένα κοφίνια πηγαινοέρχονται και γενικά επικρατεί... οινοποιητικός πυρετός. Εδώ βρίσκονται τρία από τα σημαντικότερα οινοποιεία του νησιού, του Μπουτάρη, του Αντωνίου και του Γαβαλά στα οποία μπορείτε να ξεναγηθείτε στις εγκαταστάσεις τους και να δοκιμάσετε εξαιρετικές ποικιλίες κρασιών.<br />Άλλωστε, η Σαντορίνη είναι γνωστή για τα κρασιά της.<br />Ελάτε στο Μεγαλοχώρι απόγευμα, μετά τις εξορμήσεις σας στις νότιες παραλίες. Μην ξεχάσετε τη φωτογραφική σας μηχανή. Θα θελήσετε ασφαλώς να «κρατήσετε» για πάντα αυτά τα εκπληκτικά καμπαναριά των εκκλησιών, που όμοιά τους δεν συναντάς αλλού στο νησί.<br />Δεν είναι λίγοι εκείνοι που επιλέγουν το Μεγαλοχώρι για διαμονή. Προσφέρει εύκολη πρόσβαση στις νοτιοανατολικές παραλίες και σε αυτές του Ακρωτηρίου, ενώ δεν απέχει πολύ και από τα Φηρά. Αν μένετε εδώ και δεν θέλετε να μετακινηθείτε με αυτοκίνητο για κολύμπι, δύο μονοπάτια θα σας βγάλουν στις ερημικές παραλίες Πλάκα και Θέρμη (Θερμές Πηγές). Κατεβαίνοντας θα συναντήσετε τα ερημικά ξωκλήσια του Χριστού στα Θέρμη και των Εισοδίων της Παναγίας στην Πλάκα, όπου θα δείτε το περίφημο Καλεντάριο με τις εικόνες μινιατούρες.<br />Στο Μεγαλοχώρι λειτουργούν πολλά ξενοδοχεία και ενοικιαζόμενα δωμάτια.<br /><br /><br /></div>
Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8704644435463131424.post-92144521228318296642013-02-22T18:43:00.000+02:002013-02-22T18:43:07.903+02:00Η Ανάσταση του Λαζάρου - Μεγαλοχώρι - Σαντορίνη <div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjD19hzH5NtpCzmGL6w3x4H6tgykTAmcKxu62qAEKuTK5ZuCihYgxVOSw0LtBaVFzhygoFeHsrKHKu6qzQ9WKlhK_9kFnwdvmKl6vwFuJ2JEwwxYkbV9szl_jbj70Ep0ReCVb9x1Zsn9haB/s1600/anastasi_toy_lazaroy_img_8509.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjD19hzH5NtpCzmGL6w3x4H6tgykTAmcKxu62qAEKuTK5ZuCihYgxVOSw0LtBaVFzhygoFeHsrKHKu6qzQ9WKlhK_9kFnwdvmKl6vwFuJ2JEwwxYkbV9szl_jbj70Ep0ReCVb9x1Zsn9haB/s320/anastasi_toy_lazaroy_img_8509.jpg" width="213" /></a></div>
Παλιότερα στη Σαντορίνη, η Μεγάλη Βδομάδα και το Πάσχα ξεχώριζαν ανάμεσα στις άλλες γιορτές του χρόνου για τη συμμετοχή των κατοίκων στο Θείο Δράμα και την Ανάσταση. Το Σάββατο του Λαζάρου στο Μεγαλοχώρι και σε άλλα χωριά της Σαντορίνης, οι κάτοικοι αναβιώνουν κάθε χρόνο το «Λάζαρο» , στήνοντας ένα πελώριο σταυρό στη μέση της πλατείας του χωριού τυλιγμένο με αλισμαρί.<br /><br />Αποσπάσματα από την ανεπανάληπτη περιγραφή του Φίλιππα Κατσίπη για το έθιμο του "Λάτζαρου" από το φύλλο του Απρίλη 1970 των "Θηραϊκών Νέων"<br /><br />"Και τοχανε καμάρι οι Μεγαλοχωριανοί, πως εμείς μονάχα απ' <br />
<a name='more'></a>όλα τα χωριά, κάναμε τον πιο μεγάλο<br /><br />"Λάτζαρο". Μπονώρας ηκαβαλλικέψαμε τσοι γαδάροι του Σιάλα, ήρθε και ο Κωνσταντής τ' Ατρίβολι με τσοι δικοί του κι ηξεκινήσαμε άλλοι για τα Αρμυρά κι άλλοι για το Μαρμάρι. Μέχρι την νύχτα ησακιάζαμε και περασμένα μεσάνυχτα ηξεφορτώσαμε τ' αλισμαριά στο σπίτι τ' αφέντη του Ευτύμιου του Αντωνάκη, πούτανε μπρος στον ποταμό..."<br />Ύστερα περιγράφοντας την ιστορία του άρμπουρου, που ξενερισμένο στον Χριστό τ' Αθέρμη από ναυάγιο πολέμου, περιμάζεψαν οι Μεγαλοχωριανοί και κάθε τέτοια μέρα στόλιζαν με αυτό τον Λάζαρο και τον στήνανε στην μέση στον Ποταμό, συνεχίζει:<br />"... Το πιο μεγάλο λατάκι του Τζώρτζη του Μπατζάνη φέρανε ο Γιάκουμος του Μανουάκη, ο Ντουράνης κι ο Χαράλαμπος, του Καμπούρη το παιδί,για να γίνει ο Σταυρός. Ο Γιώργος και Πέτρος του Μιχελάκη κουβαλούσανε σπάο απ' το μπακάλικο του πατέρα τους για να δέσουνε τ' αλισμαριά και οι πιο μικροί κόβανε απ' της γρηάς Καράδενας το σπίτι κάτι παράξενα , μεγάλα κόκκινα λουλούδια, για να στολίσουνε τα πέντε στεφάνια του Λαζάρου...<br />Με τέχνη αρχίσανε να σημαίνουν οι καμπάνες της Παναγιάς, πούταν όλες με παλούκια. Ο Στελιανός της Ασπασίας σήμαινε σε ψηλό, το δεύτερο ο Μανώλης τ' Αναστάση με το<br />Βενετσάνο του Βδοκού και τις τρείς πρώτες αφού τις σημαίνανε οι τρείς παπάδες (ο παπά-Φίλιππας, ο παπα-Νικολός κι ο παπα-Μιχαήλος), πιάσανε ο Γιάννης ο Κακάλης, ο Αντώνης ο Κουλοχέρης,κι ο Νικολάκης ο Κανιώρος. Τη μεγάλη την σήμαινε απάνω στο καμπαναριό κι ο Κυριάκος του Γιώργη του Κυριάκου..."<br />Και μετά τα σπερνά έφτανε η πιο μεγάλη στιγμή εκείνης της ημέρας, που καταστόλιστο σηκώνανε το θεόρατο Σταυρό, το Λάζαρο, με θεατές όλους τους συγχωριανούς, που τότε ο αριθμός τους ήταν αρκετά μεγάλος. Αλλά ας δούμε πως μας περιγράφει ο Φίλιππας την σκηνή:<br />"... Ανέβηκαν οι άντρες κι οι κοπελιάρηδες στο καμπαναριό. Άλλοι στον καφενέ του Σκουτζέ, άλλοι στη ταράτσα του Μιχαήλλου τ' Αγγελάκη κι άλλοι στο καμπαναριό της Κοίμησης για ν' ανεβάσουνε τον Λάτζαρο.<br />- Εεε ..... Βίρα... Βίρα μαζύ ...., φώναζε ο Ρεβελής, πούκανε κουμάντο.<br />Κι ο μεγάλος Σταυρός σηκωνόταν αργά.<br />- Ίσια μια!... Πιάσε τα μπόσικα, Γεράσιμε!..... Θα σου γλιστρήσει!....<br />- Νταγιάντα, Μαρκούτσο!... Ορτσάρισε Μπία....<br />- Άντε μια ακόμη!... Βίρα εσείς απ τον καφενέ!.... Πέρασε Στυλιανέ, τον κάβο απ το κουντούτο!...<br />Κι ο Σταυρός ανέβαινε. Έπεφτε στον λάκκο. Γρήγορα δέσανε γερά τις πριμάτσες, χώνανε το λάκκο και όλοι περνούσαν ν΄ασπαστούν το Λάτζαρο.....<br />Η Μεγάλη βδομάδα άρχιζε".<br />Σε όλα τούτα τι άλλο να προσθέσει κανείς:<br />Με συγκίνηση και σεβασμό στρέφει ο λογισμός σε εκείνες τις αγιασμένες εποχές και στον μεγάλο δάσκαλο, τον αλησμόνητο Φίλιππα Κατσίπη, που με τόση αγάπη και ευαισθησία έθρεψε το δένδρο της παράδοσης του νησιού μας και που εμείς σήμερα γευόμαστε τους καρπούς του.<br />Οι κοπέλες του χωριού με τα πανέρια μέχρι και σήμερα μαζεύουνε λουλούδια, οι νέοι κόβουνε αλισμαριά. Με τα άρμπουρα σχηματίζουν ένα σταυρό τον οποίο καλύπτουν με τα αλισμαριά και τον στολίζουν με λουλούδια και βάγια.Το απόγευμα όλο το χωριό μαζεύετε στην πλατεία.,Συμβολίζει την Ανάσταση του Λαζάρου. Μένει μέχρι το Μεγάλο Σάββατο που τον ξεστολίζουν και παρέμενει σ εκείνη τη θέση μέχρι της Αναλήψεως. Το έθιμο αυτό εξακολουθεί να τηρείται στο Μεγαλοχώρι , και σε άλλα χωριά, ενώ μικροί « Λάτζαροι» φτιάχνονται σε πολλά σπίτια.<br /><br /><br /><br />Βιβλιογραφία Γουλιελμίας (Μίτσα) Συρίγου-Μονιούλη<br /><br />Δείτε δεξιά τα video από το έθιμο στο Μεγαλοχώρι<br /><br />Οι φωτογραφίες και τα Video είναι του wwna.gr. Με αυτό το site και την ονομασία ξεκινήσαμε, πριν τρία χρόνια, να ταξιδεύουμε και να καταγράφουμε την Ελλάδα και μετά την αναβάθμισή του σε πιο φιλικό περιβάλλον το μετονομάσαμε σε tournews.gr<br /></div>
Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8704644435463131424.post-23774534450615135002013-02-22T18:41:00.001+02:002013-02-22T18:41:13.460+02:00Οι μαθηματικοί της Θήρας «αιώνες μπροστά από την εποχή τους»<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi35PM1HG1T2XJbjkQCNw6lPc11N2CKXGwvOaQyKpYbaF1tIvULYU1NdtkdCJgBoliMLbCdwRaPSRTBJwX9l_pMi8iUYoAkS5iPTNQ-U7wyFIrnDtTqwoSTZ0bMF_R2DbKe82vxkPUaJA0j/s1600/688270_b.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="213" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi35PM1HG1T2XJbjkQCNw6lPc11N2CKXGwvOaQyKpYbaF1tIvULYU1NdtkdCJgBoliMLbCdwRaPSRTBJwX9l_pMi8iUYoAkS5iPTNQ-U7wyFIrnDtTqwoSTZ0bMF_R2DbKe82vxkPUaJA0j/s320/688270_b.jpg" width="320" /></a></div>
Ο Αρχιμήδης χάνει την πρωτιά<br />Η σπείρα του Αρχιμήδη είναι ένα είδος καμπύλης που δεν απαντάται στη φύσηΟι τοιχογράφοι που διακόσμησαν ένα κτίσμα στον αρχαιολογικό χώρο του Ακρωτηρίου της Θήρας φαίνεται ότι γνώριζαν στα τέλη της Εποχής του Χαλκού ένα γεωμετρικό σχήμα που περιέγραψε πρώτος ο Αρχιμήδης πάνω από μια χιλιετία αργότερα.<br />Πρόκειται για τη λεγόμενη «σπείρα του <br />
<a name='more'></a>Αρχιμήδη», στην οποία η απόσταση μεταξύ δύο διαδοχικών περιελίξεων<br /><br />παραμένει σταθερή. Αν και το σχήμα περιγράφεται από έναν απλό μαθηματικό τύπο, σπείρες αυτού του είδους «φαίνεται ότι δεν υπάρχουν στη φύση» υποστηρίζουν οι Έλληνες ερευνητές που μελέτησαν τις τοιχογραφίες.<br />Στην σπείρα του κελύφους των σαλιγκαριών, για παράδειγμα, όπως και στις σπείρες που μπορεί να σχεδιάσει κανείς με ένα μολύβι δεμένο σε ένα σκοινί που ξετυλίγεται γύρω από έναν κεντρικό άξονα, η απόσταση μεταξύ των περιελίξεων δεν είναι σταθερή.<br />Όπως αναφέρει το Nature.com, ο Κωνσταντίνος Παπαοδυσσεύς της Σχολής Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών του Εθνικού Μετσόβειου Πολυτεχνείου μελέτησε την 3, ένα διώροφο κτίριο, κατασκευασμένο πιθανώς για δημόσιες τελετές, που ήρθε στο φως στο Ακρωτήρι της Θήρας. Η περιοχή είχε καλυφθεί από την τέφρα της καταστροφικής ηφαιστειακής έκρηξης γύρω στο 1650 π.Χ., περίπου 1.350 χρόνια πριν τον Αρχιμήδη.<br />Στις τοιχογραφίες προκαλεί εντύπωση μια σειρά από σπείρες διακοσμημένες με κουκκίδες, διαμέτρου περίπου 32 εκατοστών. Όπως απέδειξαν οι ο κ. Παπαοδυσσεύς και οι συνεργάτες του, οι σπείρες είναι σχεδόν τέλειες σπείρες του Αρχιμήδη, με αποκκλίσεις από την μαθηματική φόρμουλα που δεν ξεπερνούν το ένα τρίτο του χιλιοστού.<br />Οι ερευνητές πιστεύουν ότι οι σπείρες σχεδιάστηκαν με στάμπο (στένσιλ) που αποτελείτο από έξι επιμέρους τμήματα για εύκολη μεταφορά. Το ερώτημα όμως είναι πώς κατασκευάστηκε αυτός ο οδηγός.<br />Οι ερευνητές επισημαίνουν ότι υπάρχει ένας σχετικά απλός τρόπος να δημιουργήσει κανείς τη σπείρα χωρίς να γνωρίζει τον ίδιο τον μαθηματικό τύπο. Ένας κύκλος μπορεί να διαιρεθεί σε πολλά τμήματα απόακτινωτές γραμμές με σταθερή γωνία ανάμεσά τους, και από έναν μεγάλο αριθμό ομόκεντρων κύκλων. Μια καμπύλη που εκτείνεται από το κέντρο προς τα έξω κατά μία ακτίνα και έναν ομόκεντρο κύκλο κάθε φορά θα σχηματίσει τελικά τη σπείρα.<br />Αν και ακούγεται απλό, η διαίρεση ενός κύκλου σε πάνω από μερικά ίσα τμήματα είναι δύσκολη στην πράξη. Η ομάδα των ερευνητών υποστηρίζει ότι οι κουκκίδες στις σπείρες της Ξεστής 3 είναι τοποθετημένες ακριβώς πάνω στις ακτίνες ενός κύκλου που έχει διαιρεθεί σε 48 ίσα τμήματα.<br />Οι τοιχογραφίες δεν αρκούν βέβαια για να αποδείξουν ότι οι γεωμέτρες της Θήρας γνώριζαν το μαθηματικό τύπο του Αρχιμήδη, ή ότι είχαν τη θεωρητική γνώση για να διαιρούν κύκλους. Ωστόσο η ακρίβεια του σχεδιασμού υποδεικνύει ότι οι γνώσεις τους στη γεωμετρία ήταν πραγματικά πολύ προηγμένες.<br /><br />Η έρευνα δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Archaeometry.<br /></div>
Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8704644435463131424.post-40668396891614612302013-02-22T18:39:00.002+02:002013-02-22T18:39:38.608+02:00Ατλαντίδα... η Σαντορίνη; <div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgMzrS2I1xKJ90ICqrNHq_5jVjDizcLAg57FAA_rz59l9G1illNp8-og5noSMYN_9Qv8RUUMmrQXqtLalr4fhF0C7YrNBISTcoXD5_UcAUPRqgMPIX7NuoYBjWWlWJiXl44e2-kCqI3qfOa/s1600/xartis_santorinis_2.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="174" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgMzrS2I1xKJ90ICqrNHq_5jVjDizcLAg57FAA_rz59l9G1illNp8-og5noSMYN_9Qv8RUUMmrQXqtLalr4fhF0C7YrNBISTcoXD5_UcAUPRqgMPIX7NuoYBjWWlWJiXl44e2-kCqI3qfOa/s320/xartis_santorinis_2.jpg" width="320" /></a></div>
Βρετανή ιστορικός ταξιδεύει στο κυκλαδίτικο νησί και παρομοιάζει τη σημερινή τοπογραφία με τις περιγραφές του Πλάτωνα «E» 8/6<br /><br />«Από τη στιγμή που η Ατλαντίδα καταγράφηκε στην Αθήνα (από τον Πλάτωνα), δεν χάθηκε ούτε στιγμή από το ανθρώπινο ραντάρ».<br />Με αυτά τα λόγια η Αγγλίδα ιστορικός, <br />
<a name='more'></a>παρουσιάστρια και συγγραφέας Μπέτανι Χιουζ αναζητεί ξανά, ύστερα από εκατοντάδες χρόνια, στην εκπομπή του BBC 2 «Atlantis-The Evidence» («Ατλαντίδα - Η Απόδειξη») τη χαμένη πόλη του Πλάτωνα, κάπου στη σύγχρονη Ελλάδα.<br /><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj6e-UHCwNiVWSJRY5fG6CgBu5MzMmeyHg4RT114OO1Dpd6qMV6dIs6YItkSIy8Bg0CAYGIN1dLFmD-EX8s-7Gp-57RY9naITJMbHantjnoQTl68ovYXa0G9_x3LCRFCokP_2yUJSOVGKV2/s1600/xartis_santorinis_3.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj6e-UHCwNiVWSJRY5fG6CgBu5MzMmeyHg4RT114OO1Dpd6qMV6dIs6YItkSIy8Bg0CAYGIN1dLFmD-EX8s-7Gp-57RY9naITJMbHantjnoQTl68ovYXa0G9_x3LCRFCokP_2yUJSOVGKV2/s1600/xartis_santorinis_3.jpg" /></a></div>
Το μεγάλο ερώτημα που τίθεται, σύμφωνα με την εφημερίδα «Ιντιπέντεντ» που σχολιάζει το ντοκιμαντέρ, είναι αν η θρυλική Ατλαντίδα που περιγράφει ο Πλάτωνας στον «Τιμαίο» και στον «Κριτία» είναι βασισμένη σε έναν πραγματικό πολιτισμό που χάθηκε εξαιτίας μιας φρικτής μοίρας από τα χέρια της μητέρας φύσης.<br />Η έκρηξη του ηφαιστείου της Σαντορίνης κατέστρεψε τη μυθική Ατλαντίδα ή ήταν η αόρατη πόλη του Πλάτωνα που υπήρξε μόνο στη φαντασία του; Φωτογραφία της Σαντορίνης από ψηλά και ζωγραφιά που αναπαριστά<br />Η έκρηξη του ηφαιστείου της Σαντορίνης κατέστρεψε τη μυθική Ατλαντίδα ή ήταν η αόρατη πόλη του Πλάτωνα που υπήρξε μόνο στη φαντασία του; Φωτογραφία της Σαντορίνης από ψηλά και ζωγραφιά που αναπαριστά την έκρηξη<br />Στην αρχή, η Χιουζ καταγράφει τις λίστες των μυριάδων τρελών θεωριών γύρω από τον μύθο που πυροδότησαν κατά καιρούς τις φλόγες του δημόσιου ενδιαφέροντος, ενώ παράλληλα κατέστρεψαν κάθε έννοια αρχαιολογικής αξιοπιστίας.<br />Στο ντοκιμαντέρ καταγράφονται οι εικασίες του Εριχ Φον Ντένικεν με τους «μάγους από το Διάστημα» έως τις απόπειρες ταξιδιών στο Θιβέτ του Βρετανού -κάποτε πρωθυπουργού- Γουίλιαμ Γκλάντστοουν και τη μακάβρια αναζήτηση των ναζί για την Αρία φυλή, εκεί.<br />Η Χιουζ αναζητεί τα ίχνη της μυθικής Ατλαντίδας στη Σαντορίνη και στη γιγαντιαία ηφαιστειακή έκρηξη γύρω στο 1650 π.Χ. Η ιστορικός ταξιδεύει στο κυκλαδίτικο νησί και παρουσιάζει μέσω εκτυφλωτικών πλάνων τη σημερινή τοπογραφία της Θήρας παρομοιάζοντάς τη με τις περιγραφές του Πλάτωνα και ενισχύοντας την αρκετά διαδεδομένη θεωρία.<br />Καθώς περνάει η ώρα, η Χιουζ αποσυνθέτει τον μύθο της χαμένης Ατλαντίδας. Πρώτα, κοιτάζοντας τα ευρήματα που έχουν ανασκαφεί από τη σύγχρονη Σαντορίνη, τα οποία μαρτυρούν τη λαμπρότητα ενός μεγαλειώδους έθνους, εξαφανισμένου από μια καταστροφή δεκαπλάσια από αυτή που προκάλεσε ο Βεζούβιος. «Είναι μια θαμμένη πόλη που σταδιακά επανέρχεται στη ζωή», λέει η Χιουζ για την ενάλια πόλη της Σαντορίνης που όταν πρωτοήρθε στο φως, το 1967, χαρακτηρίστηκε «η Πομπηία του Αιγαίου». Σύντομα, ωστόσο, η Χιουζ ομολογεί ότι τα αποδεικτικά της στοιχεία είναι περιστασιακά, παρότι συναρπαστικά.<br />Το ταξίδι συνεχίζεται στα ιερά παλάτια της Κνωσού. Ο πρώην επιμελητής της Βρετανικής Σχολής στην Κνωσό Κόλιν Μακ Ντόναλντ εξηγεί πώς εξελίχθηκε ο ακμάζων και καλλιεργημένος πολιτισμός των Μινωιτών μετά την έκρηξη του ηφαιστείου της Σαντορίνης - περίπου όπως η Σρι Λάνκα την επόμενη μέρα μετά το τσουνάμι.<br />Την ίδια θεωρία αναπτύσσει και ο δρ Ιρβινγκ Φίνκελ του Βρετανικού Μουσείου, ο οποίος συμφωνεί ότι η Ατλαντίδα μπορεί να βασίζεται στην καταγεγραμμένη γνώση της θηραϊκής έκρηξης. Φυσικά και ο Φίνκελ έχει λόγο, αφού μία από τις αγαπημένες συλλογές του Βρετανικού Μουσείου είναι τα μινωικά ευρήματα. Το δικό μας ερώτημα είναι αν οι θεατές του BBC και οι αναγνώστες του «Ιντιπέντεντ» θα αναζητήσουν φέτος τη χαμένη Ατλαντίδα κάπου ανάμεσα στη Σαντορίνη και στην Κρήτη...<br />Οι θεωρίες και ο ΠλάτωναςΠολλοί μελετητές υποστηρίζουν ότι η Ατλαντίδα απλώς δεν υπάρχει και δεν υπήρχε ποτέ. Αλλοι λένε ότι «ο Πλάτωνας κατασκεύασε τον μύθο, ενώ επρόκειτο για την Αθήνα» (ο ιστορικός Πιερ Βιντάλ-Νακέ), ενώ άλλοι την έχουν αναζητήσει από τις Ανδεις και την Αφρική έως τις Αζόρες, τη Μάλτα, την Πολυνησία, στην καρδιά του Ατλαντικού, στη Θάσο κ.λπ. Ελληνες ερευνητές (Β. Καψιμάλης, Μ. Φυτίκας, Γ. Βουγιουκαλάκης) έχουν αναπτύξει τη θεωρία ότι ο Πλάτωνας έπλασε το υλικό του βασιζόμενος σε ένα υπαρκτό νησί στο Κεντρικό Αιγαίο 650 τετρ. χιλιομέτρων, που εκτεινόταν από την Ανδρο μέχρι την Ιο και δυτικά της Αντιπάρου μέχρι τα ανατολικά της Νάξου, και το οποίο καταστράφηκε από την ηφαιστειακή έκρηξη της Σαντορίνης.<br /><br />* Μανία τον 18ο«Τον 18ο αιώνα, η Δύση ήθελε σώνει και καλά να βρει την Ατλαντίδα για να ξεφορτωθεί το δόγμα ότι όλοι προερχόμαστε από τον Αδάμ», λέει ο Βιντάλ-Νακέ.<br /><br />Σοφία Στυλιανού </div>
Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8704644435463131424.post-40266417390439001392013-02-22T18:36:00.003+02:002013-02-22T18:36:59.926+02:00Καλλίστη, τρυφερή, μαγνητική <div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgqkwaSf04lekRAvyzRk6LlEAst0etMblZxHiw9HstZniTREt9tpKkn2JAXWJXb_ulKnPhCMeNVo2eoOsLsUaE7rO8DZ8R3RwTvcKL67Ft8NxxzK7sBysfhY8HMmHwlOYO1w52XOVoO8k4W/s1600/img_3437_200_200.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgqkwaSf04lekRAvyzRk6LlEAst0etMblZxHiw9HstZniTREt9tpKkn2JAXWJXb_ulKnPhCMeNVo2eoOsLsUaE7rO8DZ8R3RwTvcKL67Ft8NxxzK7sBysfhY8HMmHwlOYO1w52XOVoO8k4W/s1600/img_3437_200_200.jpg" /></a></div>
Υπεύθυνος: ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΙΟΥΣΗΣ
<br />
<br />
«Δραματική
και μαγνητική η αντίθεση. Οι απαλές αμμουδιές και τα ήμερα αμπελοχώραφα.
Η αργόσυρτη καθημερινότητα κάτω από την ασάλευτη μολυβένια ζέστη, που
την ακύρωναν κάθε τόσο τα σαρωτικά μελτέμια. Δίμορφη, πανέμορφη, άγρια
και οικεία, η Σαντορίνη είναι και μένει νεράιδα μαγική που σε θαμπώνει
και σε τρυφερεύει, και σε κρατάει αιχμάλωτο για πάντα με τα γητέματά
<br />
<a name='more'></a>της...».<br />
<br />
Τα λόγια του Μάριου Πλωρίτη γι' αυτό το πέτρινο μισοφέγγαρο -με<br />
τη μαύρη άμμο και τις υπόλευκες κουκκίδες- στις εσχατιές των
Κυκλάδων. «Σαντορίνη άνωθεν», εκδόσεις Μίλητος, με επιμέλεια έκδοσης,
ανθολόγηση κειμένων και σχόλια φωτογραφιών του Εμμανουήλ Λιγνού,
διευθυντή της εφημερίδας «Θηραϊκά Νέα». Στη φωτογραφία, το νησάκι του
Αγίου Νικολάου του Περαματάρη στην Καλντέρα της Οίας.<br />
<br />
Τις
θαυμάσιες φωτογραφίες του Γιάννη Γιαννέλου, που δημοσιεύονται στις 240
σελίδες του εντυπωσιακού λευκώματος, συνοδεύουν κείμενα των: Οδυσσέα
Ελύτη, Γιώργου Σεφέρη, Ηλία Βενέζη, Νίκου Χατζηκυριάκου - Γκίκα, Μάριου
Πλωρίτη, Ι.Μ. Παναγιωτόπουλου, Πάρι Πρέκα, Αθηνάς Ταρσούλη, Νίκου και
Μυρσίνης Σαντοριναίου, Αντώνη Κονταράτου, Βασίλη Αλεξάκη, Ντιάνας
Αντωνακάτου, Γιώργου Ανωμερίτη, Φωτεινής Ζαφειροπούλου κ.ά.<br />
<br />
«Το
σύμπλεγμα των ηφαιστειακών νησιών της Σαντορίνης ευτύχησε να έχει
φωτογραφηθεί από παλιά», σημειώνει ο Εμμανουήλ Λιγνός: «Ετσι, στα
1895-1905, φωτογράφοι συνόδευσαν τον ανασκαφέα της Αρχαίας Θήρας,
Γερμανό αρχαιολόγο βαρόνο Χίλερ φον Γκέρτρινγκεν και απαθανάτισαν, όχι
μόνο την αποκαλυπτόμενη αρχαία πόλη, αλλά και πολλά τοπία της Θήρας
(Φηρά, Καμάρι, Περίσσα, Οία κ.ά.). Η Nelly (Νέλλυ
Σουγιουτζόγλου-Σεραϊδάρη), ο μέτοικος στο νησί επαγγελματίας φωτογράφος
Γεώργιος Ιωακειμίδης, ο Robert Α. Mc Cabe, ο Σπύρος Μελετζής, η Βούλα
Παπαϊωάννου, ο Νίκος Κοντός, ο Γιάννης Σκουρογιάννης, ο Δημήτρης
Ταλιάνης, ο Γιώργος Μέης, ο Alexandre και η Emilie και άλλοι, με
έγχρωμες και ασπρόμαυρες φωτογραφίες τους, "έπαιξαν" με το φως και τη
σκιά στα τοπία του νησιού».</div>
Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8704644435463131424.post-30845487278904605712013-02-22T18:31:00.001+02:002013-02-22T18:31:12.010+02:00Η Σαντορίνη το 1972 -VIDEO- από την Hoffman, Susanna <div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgSSsxMzFQCDHyGgtpJoZC30aXMdFzc5rp_EKDHAM0FfS1IJxsDGJFbbq6AvRjdT3IU2wWmHOA8w_lZggtl08z-3oQbFYBDW7e2XZxi2Jc9kTUNXUgYG2YPmY9AjrrbK5Zu2SetFwMKRZ7A/s1600/kypseli_men.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgSSsxMzFQCDHyGgtpJoZC30aXMdFzc5rp_EKDHAM0FfS1IJxsDGJFbbq6AvRjdT3IU2wWmHOA8w_lZggtl08z-3oQbFYBDW7e2XZxi2Jc9kTUNXUgYG2YPmY9AjrrbK5Zu2SetFwMKRZ7A/s1600/kypseli_men.jpg" /></a></div>
Kypseli: Women and Men Apart—A Divided Reality<br /><br />"A film essay on the peasant society of Kypseli, a small isolated Greek village on the island of Thira. Depicts how the people of Kypseli divide time, space, material possessions, and activities according to an underlying pattern based on the separation of the sexes, and shows how this division determines <br />
<a name='more'></a>the village social structure."<br /><br />Kypseli, located on the Greek island of Thera (or Santorini) which is 125 miles south of Athens and 72 miles north of Crete, is a peasant village of 350 persons who major crops are barley and grapes (for wine), and tomatoes. It is one of the most isolated, traditional villages on this island -- a condition greatly encouraged by the prevailing practice of village endogamous marriage (both spouses coming from within the village).<br /><br />A major point of the film is to depict how the people of Kypseli divide time, space, material possessions, and activities according to an underlying pattern based on the separation of sexes, and how this division, in turn, determines the village social structure. In the morning, for example, women control the house and men relax in the village square or work the fields. Later the women leave the courtyard to the men and retire to their kitchens, which men rarely enter except to eat their evening meal, alone and before the women and children eat. This spatial and temporal separation is also seen in colorful glimpses inside taverns (where women congregate only in the kitchens), in church, and in the public square.<br /><br />A second major point is that these separate realities of the two sexes are of unequal status and value. Life in Kypseli is organized on the principle of male dominance. A man's life is in the marketplace and fields. He returns home to his wife's kitchen -- a different world, isolated, and protected from the more cosmopolitan parts of Thera. The film examines the unconscious assumptions of the people of Kypseli and reveals how their social structure is related to the prevalent view of men as generous, strong, brave, and pure, whereas women are considered shameful, weak, deceitful, tainted, and incorrigible. For example, women may never enter the wine caves, because they would pollute and spoil the wine. In contrast, men may watch baking at the public ovens, though only from a distance; but if they came closer they would not contaminate the bread. Men also have more economic and political power, for they own their paternally inherited land, animals, and equipment personally and permanently. The materially inherited houses of the women, however, become "family" property and are used as dowry for daughters.<br /><br />The film concludes by examining the implications of the fact that women are never fully members of any family but always partial members of two -- their father's and their husband's.<br /><br />K Y P S E L I: Men and Women Apart—A Divided Reality -- John J. Pilch<br /><br />BIBLIOGRAPHY<br /><br />Dimen-Schein, Muriel.<br /><br />1977 Review of the film. American Anthropologist, 79:194-5.<br /><br />Hoffman, Susannah M.<br /><br />1976 "The Ethnography of the Islands: Thera." In: Regional Variation in Modern Greece and Cyprus: Toward a Perspective on the ethnography of Greece, Muriel Dimen and Ernestine Friedl, eds. Annals of the New York Academy of Science 268:328-340.<br /><br />Hoffman, Susanna M.<br /><br />2004 The Olive and the Caper: Adventures in Greek Cooking. NY: Workman, 2004.<br /></div>
Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8704644435463131424.post-43364695209643389142013-02-22T18:25:00.002+02:002013-02-22T18:25:53.577+02:00Τα Βάγια και ο "Λάζαρος" στην Σαντορίνη <div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjD19hzH5NtpCzmGL6w3x4H6tgykTAmcKxu62qAEKuTK5ZuCihYgxVOSw0LtBaVFzhygoFeHsrKHKu6qzQ9WKlhK_9kFnwdvmKl6vwFuJ2JEwwxYkbV9szl_jbj70Ep0ReCVb9x1Zsn9haB/s1600/anastasi_toy_lazaroy_img_8509.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjD19hzH5NtpCzmGL6w3x4H6tgykTAmcKxu62qAEKuTK5ZuCihYgxVOSw0LtBaVFzhygoFeHsrKHKu6qzQ9WKlhK_9kFnwdvmKl6vwFuJ2JEwwxYkbV9szl_jbj70Ep0ReCVb9x1Zsn9haB/s320/anastasi_toy_lazaroy_img_8509.jpg" width="213" /></a></div>
Παλιότερα στη Σαντορίνη, η Μεγάλη Βδομάδα και το Πάσχα ξεχώριζαν ανάμεσα στις άλλες γιορτές του χρόνου για τη συμμετοχή των κατοίκων στο Θείο Δράμα και την Ανάσταση. Το Σάββατο του Λαζάρου σε πολλά χωριά της Σαντορίνης, οι κάτοικοι αναβιώνουν κάθε χρόνο το «Λάζαρο» , στήνοντας ένα πελώριο σταυρό στη μέση της πλατείας του χωριού τυλιγμένο με αλισμαρί.<br /><br />Τα Βάγια και ο “Λάζαρος”<br /><br />Οι παλιοί λέγανε:<br /><br />“Του Ευαγγελισμού και των Βαγιών<br />
<a name='more'></a><br />παίρνει ο Φράρος το Γυαλό”<br /><br />Ανήμερα του Λαζάρου όλο το χωριό ήτανε στο πόδι για να ετοιμάσει τον “Λάζαρο”. Οι κοπέλες του χωριού γύριζαν με πανέρια για να μαζέψουν λουλούδια και οι νέοι πήγαιναν στα γκρεμνά για να κόψουνε αλησμαριά. Οι μαραγκοί μαστόρευαν, τα άρμπουρα που φτάναν 15 και πολλές φορές 20 μέτρα. Οι απόμαχοι ναυτικοί και οι τρατάρηδες ετοιμάζανε τα σχοινιά και τις αρματωσιές που θα έδεναν τον “Λάζαρο”<br />Με τα άρμπουρα σχηματίζανε ένα σταυρό και τον τύλιγαν με αλησμαριά και τον στόλιζαν με λουλούδια και βάγια. Στην κορφή του Σταυρού τοποθετούσαν την επιγραφή Ι.Ν.Β.Ι. Απόσπερνα όλο το χωριό μαζευότανε στην πλατεία που θα εστήνετο ο “Λάζαρος” εθεωρείτο δε ως μεγάλη ευλάβεια η παρουσία τους την ώρα της ύψωσης του Σταυρού . Σε χειρόγραφο του Λάζαρου Συρίγου (1872-1959) αναφέρονται σχετικά με την κατασκευή του Λαζάρου και τα εξής:”Μετά τον εσπερινό ιερεύς ετέλει αγιασμόν και μετ΄αυτόν ήρξατο η ύψωσης του Σταυρού, έκαστος ή δύο ομού ελάμβανον το άκρον των σχοινίων έσυρον αυτόν προς τα άνω από τις ταράτσες των οικιών όπου όταν ελάμβανε κάθετον διεύθυνσιν έδεναν τους κάβους εις κατάλληλα μέρη των ταρατσών.<br />Ο Σταυρός αυτός ελέγετο “Λάζαρος” και εικόνιζε την Ανάσταση του Λαζάρου. Ομοίους “Λαζάρους “ έκαναν όπως και μέχρι σήμερον, συνεχίζει ο αείμνηστος Λάζαρος Συρίγος, πολλά παιδιά εις τας οικίας των, είναι δε το θέαμα από θρησκευτικής απόψεως πολύ ευχάριστο, την επομένη ημέρα, την Κυρακή των Βαϊων, όπου γίνεται η λιτανεία να βλέπη τις καθ' όλην την διαδρομή της λιτανείας στις αυλές ή στις ταράτσες των οικιών τους μικρούς “Λαζάρους”.<br />Ο “Λάζαρος” αυτός, συνεχίζει την περιγραφή, έμενε στολισμένος με τα αλησμαριά μέχρι του Μ. Σαββάτου, οπότε τον κατέβαζαν και αφήρουν τα αλισμαριά και τον διέλυον, εκράτουν δε μόνον τον μακρύτερον ιστόν τον οποίον έστηναν στο ίδιο μέρος φέροντος εις το άνω μέρος ένα μικρόν Σταυρό και σημαίαν. Ο ιστός αυτός θα έμενε ιστάμενος μέχρι της Αναλήψεως. Εις τον ιστάμενον ιστόν άφηναν ένα κάβον με τον οποίο οι νέοι έκαναν αιώρες (κουνίστραι) δηλαδή κρατύντες το σχοινίον μετέβαιναν από τον ένα τοίχον στον άλλον των πέριξ οικιών καθώς έκανον και άλλα γυμνάσια αναρριχήσεως, αλλά επειδή εχρισιμοποιείτο και παρά μικρών παίδων εγένοντο πολλάκις δυστυχήματα κατηργήθη η δευτέρα αύτη ύψωσης του Σταυρού. Την ημέρα των Βαγιών τα παιδιά κρατώντας τα Βαγιά τραγουδούν:<br /><br />Βάγια βάγια των Βαγιώ<br />τρώνε ψάρι και κολοιό<br />και την άλλη Κυριακή<br />τρώνε το παχύ αρνί.<br /><br />Διαβάστε για το έθιμο του Λαζάρου στο Μεγαλοχώρι Σαντορίνης.<br /><br />Δείτε δεξιά τα video από το έθιμο στο Μεγαλοχώρι<br /></div>
Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8704644435463131424.post-28303275909118353432013-02-22T18:23:00.002+02:002013-02-22T18:23:37.551+02:00Αποκριές στην Σαντορίνη <div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgc0ZYIEqWwS1Rxcptev9iPzJrSp_879mjD08t8vTZUARbTwsjsE-Rp-6lo_awxcJkJiV_HSbE_ahZn5trMAqiR8EP0fhxz5eMqOHR7cYwen94t_Hyv7yoQAq2RPbIK0dSiPQMSC9t2UTEj/s1600/apokries_santorini.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="208" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgc0ZYIEqWwS1Rxcptev9iPzJrSp_879mjD08t8vTZUARbTwsjsE-Rp-6lo_awxcJkJiV_HSbE_ahZn5trMAqiR8EP0fhxz5eMqOHR7cYwen94t_Hyv7yoQAq2RPbIK0dSiPQMSC9t2UTEj/s320/apokries_santorini.jpg" width="320" /></a></div>
Τα παλιά τα χρόνια από την εορτή του Αγίου Αντωνίου μέχρι την Κυριακή της Τυρινής και με την έναρξη του Τριωδίου πολλά παιδιά, αλλά και μεγάλοι, ντύνονταν μασκάροι με τον πλέον κωμικό τρόπο και επισκέπτονταν τις βραδινές ώρες τα διάφορα σπίτια, που είχαν προγραμματίσει. Μόλις έφταναν έξω από την πόρτα οι μασκάροι φώναζαν: «Νάμπουνε μέσα οι <br />
<a name='more'></a>μασκάροι; Και ο αφέντης του σπιτιού απαντούσε: Εμπάτε εμπάτε.»<br />Το απόγευμα της Κυριακής των αποκριών όλα τα χωριά ήταν στο πόδι. Μπορούσε να δει κανείς τα πιο απίθανα και παράξενα πράγματα.<br />Οι μεταμφιέσεις και οι αλλαγή της φωνής ήταν ανάλογα με τον ρόλο που έπαιζε ο καθένας, διότι πριν φανερώσουν τα πρόσωπά τους έπρεπε να παίξουν κάποιο σύντομο ρόλο μιας υπόθεσης, π.χ. ένας μασκαράς έβαζε ένα μαξιλάρι και μια κουτσούνα επάνω στην κοιλιά του και φορούσε ένα φόρεμα έτσι ώστε να φαίνεται σαν γυναίκα σε ενδιαφέρουσα. Ένας άλλος ντυνόταν «μαμμή», κάποιος άλλος κρατούσε το σκαμνί ή την άσπρη μαξιλάρα.<br />Το κοπελομάνι έτρεχε πίσω από τους μασκαρεμένους φωνάζοντας όσο πιο δυνατά μπορούσαν «Νάαα τζοι, οι μασκαράτοι». Τούτο επαναλαμβάνετο σ΄ όλη τη διαδρομή μέχρις ότου έφθαναν στη πλατεία του χωριού. Η πλατεία εστρώνετο από την προηγουμένη μέρα με αλισμαριά και οι φωνές και τα γέλια αντηχούσαν σ’ολάκερο το χωριό στα σοκκάκια και στις σοφίτες. Ήταν τόσο όμορφα, τόσο σεμνά τόσο σεμνά τόσο αδελφωμένα σαν να ήταν ολάκερο το χωριό μια οικογένεια. Στο τέλος άρχιζε ο χορός,<br />Όλοι χόρευαν και γλεντούσαν και παντού άκουγες το τραγούδι της αποκριάς:<br /><br />Τούτες οι μέρες το ‘χουνε<br />τούτες οι δυο βδομάδες<br />να τραγουδάνε τα παιδιά<br />να χαίρονται οι μανάδες.<br /><br />Κατά το σούρουπο σταματούσαν οι μασκαρεμένοι και στις πλατείες και στα στενά έβγαιναν οι μεθυσμένοι. Την ημέρα αυτή το κρασί ήταν στην ημερήσια διάταξη και όλο το χωριό έπρεπε να μεθύσει. Τα τραγούδια τα συνόδευαν όλα τα τοπικά όργανα, μουζίκες, τσαμπούνες, λύρες και τουμπιά. Σε κάποια χωριά παίζανε μονάχα τσαμπούνες.<br />Οι γιορτές εκείνες είναι τώρα ένα αλαργινό όνειρο χωρίς ελπίδα γυρισμού. Ίσως ποτέ δεν θα ξανακουστεί το τραγούδι των παιδιών εκείνης της εποχής:<br /><br />Τούτη δα βρε αμά ναμά<br />τούτη δα την eβδομάδα<br />τούτη δα την εβδομάδα<br />σφάξανε μια αλεάδα.<br /><br />Την Κυριακή της Τυρινής όλες οι νοικοκυρές, έφτιαχναν τα πατροπαράδοτα λατζάνια, τις νόστιμες χυλοπίττες και το ρυζόγαλο.<br />Το κέρασμα και οι λιχουδιές ήταν απαραίτητα με αποτέλεσμα οι περισσότεροι να γυρίζουν στα σπίτια τους «κουτούκι» στο μεθύσι.<br />Τα μεσάνυχτα απόντου 12 η ώρα έτρωγαν την τελευταία «πασχαλινή τροφή : αυγό μιας και με το αυγό θ άρχιζε και πάλι η Πασχαλιά.»<br /><br />Σύμφωνα πάλι με τον Μάρκο Αβέρκιο Ρούσσο, τα αποκρηανά τραγούδια που ακουγόντουσαν ήταν :<br /><br />- Ρίχνω τα αγκιστράκι μου<br />- Δάφνης μου πήρες κλωνάρι<br />- Αφουγκραστείτε να σας πω<br />- Εγώ είμαι ενός ψαρά παιδί κ.ο.κ.<br /><br />Ενώ τα «τσακίσματα»της Σαντορίνης γι αυτή την περίοδο ήταν:<br /><br />- Ήλθανε κι οι αποκριές με γέλοια και τραγούδια, ήλθε και η Σαρακοστή μ ελιές και με μαρούλια<br />- Στον ποταμό τα αλιγαριές σε φίλησα μα δεν το λες<br />- Τούτες οι μέρες τόχουνε τούτες οι εβδομάδες, να τραγουδούνε τα παιδιά να χαίρονται οι μανάδες<br />- Στ Ακρωτήρι βγαίνει η κάπαρι, τα λόγια σου είναι ζάχαρη<br />- Αγία μου Σαρακοστή με τη αρηανή σου, να μ αξιώσει η Χάρη Σου, και η Ανάστασή Σου.<br />- Στον Πύργο το πια το νερό, ηβράχνιασα και δεν μπορώ.<br /><br />Βιβλιογραφία: Μάρκος Αβέρκιο Ρούσσος (Ήθη και έθιμα της Σαντορίνης)<br /><br />Σήμερα στην Σαντορίνη αυτά έχουν σβήσει με την πάροδο του χρόνου και ειδικά μετά τον καταστροφικό σεισμό του 1956 που οι περισσότεροι κάτοικοι μετοίκησαν σε άλλες πόλεις της Ελλάδας, κατά το πλείστον στην Αθήνα. Εδώ και πολλά χρόνια, κάθε χρόνο ο Δήμος Φηρών διοργανώνει στην πλατεία των Φηρών αποκριάτικο πάρτυ που σίγουρα τίποτα δεν θυμίζει τον παλιό καλό καιρό, αλλά σίγουρα για τους μικρούς μας φίλους και τους λίγους επισκέπτες του νησιού δεν παύει να είναι μια χαρμόσυνη φιέστα στο κλίμα των ημερών.<br />Το tournews.gr ήταν εκεί. <br /></div>
Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8704644435463131424.post-64507806623090389562013-02-22T18:21:00.000+02:002013-02-22T18:21:50.972+02:00Γιορτές και πανηγύρια στην Σαντορίνη - θήρα <div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
Στο κεφάλαιο αυτό θα περιγράψουμε τις γιορτές και τα πανηγύρια ή “αγιομνήσια” όπως λέγονται στην Σαντορίνη. Υπάρχει μια διαφορά μεταξύ γιορτής και πανηγυριού διότι το πανηγύρι με την έννοια της λέξεως γίνεται συνήθως στα εξωκλήσια του νησιού και έχει μια ξεχωριστή γραφικότητα και χρώμα.<br />
Ας πάρουμε όμως με την σειρά τις γιορτές τις Δεσποτικές, τις Θεομητορικές και των Αγίων, των οποίων η εκκλησία βρίσκεται μέσα στο χωριό και όχι στον κάμπο ή στις πλαγιές των λόφων και των τράφων.<br />
Η περιγραφή μας εδώ πάει πίσω μερικές δεκάδες χρόνια που τα έθιμα και οι παραδόσεις ήταν απαραβίαστες και ετηρούντο σαν ιερή κληρονομιά, χωρίς ούτε ένα γιώτα να αλλάξει από την άγραφη διαθήκη των προγόνων μας.<br />
Την παραμονή της γιορτής οι δρόμοι που οδηγούσαν στην εκκλησία εστρώνοντο με αλισμαριά, βασιλικούς και φασκόμηλα, εν'ω λίγες μέρες πιο μπροστά οι κοπέλες του χωριού γυάλιζαν τους πολυελαίους, τα μανουάλια, τις λυχνίες και τα σαμουντάνια.<br />
Μπαδιέρες και μπαδιεράκια σε διπλούς κάβους δεμένους από την κορφή του καμπαναριού μέχρι την τούμπα της εκκλησίας κυματίζανε στο φύσημα του αγέρα και μια άλλη δεμένη στο ψηλό άλμπουρο συμπλήρωνε τον εορτάσιμο σημαιοστολισμό. Μέσα στον ναό έλαμπαν τα μπρούτζια και τα ασήμια και στο εικονοστάσι κάτω από κάθε εικόνα εκρέμετο μια χρυσοκέντητη ποδιά, άσπρη ή από βυσσινή βελούδο με ένα Σταυρό στη μέση και κάτω από αυτόν τα γράμματα “Δωρεά εις μνήμην του δούλου Σου....” ή “Εις μνημόσυνον αιώνιον της δούλης Σου....”. Ολόγυρα στις εικόνες υπήρχαν μετάξινες εσάρπες, αφιερώματα γυναικών που δεν είχαν τι να κάνουν δωρεά στη χάρη του Αγίου ή της Αγίας και αφιέρωναν την εσάρπα τους, όταν ήταν άρρωστες ή αυτές ή κανένα από τα παιδιά τους.<br />
Το πρωί την παραμονή της γιορτής μικρά παιδιά αγόρια και κορίτσια κρατώντας πανέρια στα χεράκια τους έπαιρναν βόλτα στα σοκάκια του χωριού και οι γλυκειές παιδιάστικες φωνούλες τους αντηχούσαν στις σοφίτες και στα καρντερίμια. “Ποιός έχει λουλούδια για τον Αγιο...”όνομα του Αγίου” και οι γυναίκες του τα φώναζαν και γέμιζαν τα πανέρια τους με δροσερά τριαντάφυλλα, βιολέτες, μαστιχάκια, βασιλικούς και αβγιολόπουλα για να στολίσουν την εκκλησία.<br />
Η εικόνα του Αγίου που γιόρταζε ήταν γεμάτη με λογής λογής τάματα όπως περιδέραια, ,παμπάλαια ωρολόγια της τσέπης με χονδρές καδένες, σκουλαρίκια, δαχτυλίδια και ασημένια ομοιώματα στρατιωτών για κείνους που εμάχοντο στον πόλεμο και οι μανάδες ή οι γυναίκες τους παρακαλούσαν τον Άγιο να τους προστατεύει, υπήρχαν επίσης χέρια, πόδια, μάτια καρδιές, αυτιά και άλλα τάματα που αντιπροσώπευαν το πονεμένο μέλος του σώματος που ο άρρωστος ικέτευε τον Άγιο να θεραπεύσει.<br />
Εδώ θα πρέπει να διευκρινίσουμε ότι ο κάθε Άγιος ευλάβετο και για ορισμένη αρρώστια όπως ο Άγιος Ιωάννης ο αποκεφαλιστής δια την θέρμη (ελονοσία), η Αγία Παρασκευή για τα μάτια, ο Άγιος Χαράλαμπος για την λέπρα, ο Άγιος Μάμας για τα ζώα κ.λ.<br />
Το απόγευμα της παραμονής κτυπούσε η μεγάλη καμπάνα “κρασμό” τρεις φορές, αυτό ήταν ένα άγγελμα της μεγάλης γιορτής, αλλά και μια προειδοποίηση για αυτούς που δούλευαν στον κάμπο να ετοιμασθούν. Έτσι με τον “κρασμό” οι χωρικοί έπρεπε να σταματήσουν την δουλειά τους στα χωράφια, να κάνουν τον Σταυρό τους και να γυρίσουν στο χωριό.Καμμιά δουλειά δεν γινόταν. Η γριά σταματούσε την σβύα, το αργαλειό ή το πλέξιμο της μπελερίνας, η μωρομάνα την ρόκα ή το πλέξιμο των σκουφουνιών (παιδικές κάλτσες) και η λεύτερη το κέντημα των προικιών της.<br />
Όλοι έπρεπε να πάνε στα σπερνά πριν ψάλλει ο ψάλτης το “ Κύριε εκέκραξα προς Σε....΄”. Όμως οι χωρικοί δεν έβαζαν τα γιορτινά τους. Οι άντρες φορούσαν τα ντρίλια τους με το σκούρο ζωνάρι και την τραγιάσκα της καματερής και άφηνα το κάτασπρο πλατύ ζωνάρι με τα κρούσα και τον παράξενο πλεκτό σκούφο για ανήμερα την γιορτή. Οι γριές έβαζαν το φαντό φουστάνι τους αλλά άφηναν το καφέ λαχούρι τους για την λειτουργία. Οι μωρομάνες πήγαιναν στον εσπερινό με το καινούργιο φουστάνι τους, αλλά την αραχνοϋφαντη εσάρπα, σημάδι της παντρεμένης γυναίκας, θα την φορούσαν την άλλη μέρα.<br />
Μετά τον κρασμό της μεγάλης καμπάνας, κτυπούσε διπλοκάμπανο τρεις φορές και τα σοκάκια του χωριού γέμιζαν από χωρικούς που ανηφόριζαν προς την εκκλησία που γιόρταζε.<br />
Αλλά καμμιά γυναίκα δεν πήγαινε στον εσπερινό χωρίς το τάμα της. Οι γυναίκες κρατούσαν άρτους, κεριά, μοσχολίβανο ή ποτζιά με λάδι και οι άνδρες φλασκιά ή μικρά βαρελάκια με κρασί όχι δε σπάνια και ολόκληρα σέκια τραβετζαρίσματος. Όλα αυτά τα έδιναν στον λιχνιστή (νεωκόρον) και αυτός έβαζε τους άρτους στα πανέρια στην μέση της εκκλησίας και δεξιά και αριστερά “τον οίνον και το έλαιον” που θα ευλογούσε ο Παπάς. Ο μεγάλος εσπερινός άρχιζε μέσα σε μια κατανυκτική ατμόσφαιρα με αναμμένα τα κολλωνάτα κεριά στα απαστράπτοντα μανουάλια και στον μεσαίο πολυέλαιο (διότι οι τρεις άναβαν μόνο ανήμερα της γιορτής), ενώ οι λυχνίες μπροστά στο εικονοστάσι φωτοβολούσαν από αγιοκέρια και μεγάλες λαμπάδες. Μετά το “νυν απολύεις τον δούλον Σου...” γινότανε το μοίρασμα του άρτου και σε συνέχεια στον αυλόγυρο της εκκλησίας οι μπαλίδες κερνούσαν μ ένα κεραστάρι (κομμένο κέρατο βοδιού) τους προσκυνητάς και έπεμπαν ευχές ο ένας στον άλλο στον Άγιο του χωριού που γιόρταζε. Οι ευχές τους βγαλμένες κατ' ευθείαν από την ψυχή τους ανακατεύονταν με τα χαρμόσυνα ηχολαλήματα που ανέβαιναν από τις καμπάνες στα ουράνια, θεία δέηση στην Χάρη Του.<br />
<br /></div>
<iframe allowfullscreen="" frameborder="0" height="480" src="http://www.youtube.com/embed/iyGKyk2_6F8" width="520"></iframe>
</div>
Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8704644435463131424.post-47509446548935590972013-02-22T18:16:00.001+02:002013-02-22T18:16:14.695+02:00Με πολλές ευεργετικές ιδιότητες ο κρόκος Σαντορίνης <div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj-d8C-A9jsCHgZrjbYB4-afhMabImylVN4ofBh2nYyUYBa9zrQdZQzt8YfCvXOnXK8gy7FL3FtUO2N6M3OdIPe5Plsu3IQolXe6BB1f17dCy2-qUa5LWsKtSQHpWSzPuCS2zoHxx_SNtTY/s1600/dspphoto.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj-d8C-A9jsCHgZrjbYB4-afhMabImylVN4ofBh2nYyUYBa9zrQdZQzt8YfCvXOnXK8gy7FL3FtUO2N6M3OdIPe5Plsu3IQolXe6BB1f17dCy2-qUa5LWsKtSQHpWSzPuCS2zoHxx_SNtTY/s1600/dspphoto.jpg" /></a></div>
Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΙΟΥΣΗ<br /><br />Ο θεός Ερμής έπαιζε δίσκο με τον φίλο του τον Κρόκο. Ο δίσκος έφυγε και τραυμάτισε τον Κρόκο στο κεφάλι. Τρεις σταγόνες από το αίμα του έπεσαν στο κέντρο ενός λουλουδιού, που βρισκόταν στα πόδια του. Ο Ερμής λυπήθηκε πολύ για τον φίλο του και τον μεταμόρφωσε σε φυτό. Οι τρεις σταγόνες αίμα έγιναν τα τρία <br />
<a name='more'></a>κόκκινα στίγματα που αποτελούν το χαρακτηριστικό γνώρισμα του φυτού. Κρόκος Σαντορίνης: Η εναλλακτική καλλιέργεια του μέλλοντος Δεν μένουν στη μυθολογία οι Σαντορινιοί, προχωρούν πιο πέρα, προσθέτοντας εκτός από τη φάβα, το αμπέλι και το ντοματάκι και τον κρόκο τον καρτραϊκό, κοινώς ζαφορά, στα παραδοσιακά τους είδη για παρασκευή: ψωμιού που παίρνει υπέροχο κίτρινο χρώμα, τσικουδιάς με υπέροχο άρωμα, αρωματικού του στόματος μαζί με μαστίχι. «Στη Σαντορίνη φύεται το είδος Crocus cartwrightianus (κρόκος ο καρτραϊκός, κοινώς ζαφοράς ή ζαφορά) που είναι ενδημικό φυτό της Ελλάδος. Ανθίζει από τον Νοέμβριο μέχρι και τον Δεκέμβριο» μας λέει ο γεωπόνος Μάρκος Καφούρος. «Τα άνθη του είναι ποικίλου χρώματος, από λευκό μέχρι ανοιχτό και βαθύ βιολετί. Χαρακτηρίζεται από τον κοκκινωπό στύλο, που χωρίζεται σε τρία πολύ μεγάλα και πλατιά στίγματα. Στη Σαντορίνη ο ζαφοράς φύεται μόνο σε δύο θέσεις, στον λόφο του Ταξιάρχη ή Αρχάγγελο στο Ακρωτήριο και στον λόφο του Γαβρίλου στο Εμπορείο. Επίσης φύεται στη γειτονική νήσο Χριστιανά». Τα στίγματα του κρόκου συλλέγονταν στη Σαντορίνη από αρχαιοτάτων χρόνων. Ονομαστές είναι οι τοιχογραφίες του Ακρωτηρίου όπου παριστάνεται ο κρόκος και η συλλογή του. Ο Πλίνιος είναι ο πρώτος που αναφέρεται στον κρόκο της Θήρας, τον θεωρεί μάλιστα ως έναν από τους καλύτερους. Ο Θεόφραστος αναφέρεται στον «εν Κυρηναία εύοσμον κρόκον» που οι οσμές του «διαφερόντως άκρατοι» είναι. Η Κυρήνη ήταν αποικία της Θήρας και πιθανόν οι Κυρηναίοι είχαν μάθει από τους Θηραίους την εκμετάλλευση του κρόκου. «Η συλλογή του ζαφορά στη Σαντορίνη γινόταν αποκλειστικά από τις γυναίκες, τα άνθη κόβονταν ολόκληρα μαζί με το περιγόνιο. Τσακίζονται ανάμεσα στον δείκτη και τον αντίχειρα και στη συνέχεια, πολλά μαζί, συγκρατούνται μέσα στη χούφτα από τα υπόλοιπα δάχτυλα. Μετά το τέλος της συγκομιδής μαζεύονται γυναίκες και παιδιά από όλη την οικογένεια και ξεχωρίζουν τα στίγματα από τα υπόλοιπα μέρη του άνθους. Συνήθως όμως δεν γίνεται διαχωρισμός των στημόνων, οι οποίοι τοποθετούνται μαζί με τα στίγματα. Στη συνέχεια τα στίγματα ξηραίνονται και τοποθετούνται σε δοχεία αεροστεγώς κλεισμένα. Μνήμες από τα προπολεμικά χρόνια ενθυμούνται τα περιβόλια των πλουσίων να είναι γεμάτα από ζαφορά κάθε χειμώνα, ενώ οι άκριες πολλών αγρών στην περιοχή Κατσινάρος του Εμπορείου είχαν φυτευτεί με ζαφορά. Ο ζαφοράς, χάρης στις χρωστικές, αρωματικές και φαρμακευτικές ουσίες που περιέχει, έχει μεγάλη σημασία ως φαρμακευτική, αρωματική και χρωστική ουσία. Καθημερινές χρήσεις του ήταν η βαφή των ενδυμασιών, κυρίως τη Βυζαντινή εποχή, στη μαγειρική ως υδατόχρωμα, στην αρωματοποιία ως συστατικό διαφόρων μύρων, στη ζαχαροπλαστική -και ειδικά στη Σαντορίνη- χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα στην παρασκευή των «λαμπριανών» (κουλούρια και μελιτίνια της Λαμπρής), αλλά και στην φαρμακευτική ως τονωτικό, αφροδισιακό, ευστόμαχο και στην παρασκευή κολλυρίων. «Την ενθάρρυνση ας την κάνει η Πολιτεία με απλά και συστηματικά βήματα. Με παραγωγή και διάθεση στους αγρότες πιστοποιημένου και βελτιωμένου πολλαπλασιαστικού υλικού από το ντόπιο γενετικό υλικό, με ένταξη και ενίσχυση της καλλιέργειας του κρόκου στον κανονισμό της Ε.Ε. για τα μικρά νησιά του Αιγαίου πελάγους, με γνωριμία των αγροτών με την καλλιέργεια και ενημέρωσή τους για τις σύγχρονες καλλιεργητικές τεχνικές». Πηγή: ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ<br /></div>
Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8704644435463131424.post-43589770817605171682013-02-22T18:14:00.001+02:002013-02-22T18:14:28.420+02:00Κρασί, αμπελώνες και σταφύλι Σαντορίνης <div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
Η αρχιτεκτονική της Σαντορίνης είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα της Κυκλαδίτικης αρχιτεκτονικής. Είναι η τεχνική «κολλήματος» των κυβικών σπιτιών του ενός με το άλλο σε διαφορετικά επίπεδα και μεγέθη. Το αποτέλεσμα είναι μία ομοιογενής ανομοιογένεια. Οι καθαρές γραμμές με το λευκό χρώμα των τοίχων έρχεται σε αντίθεση με το συνήθως μπλε χρώμα των πορτοπαραθύρων και τα αμέτρητα πολύχρωμα λουλούδια που στολίζουν τις αυλές, και όλα μαζί συνθέτουν την χαρακτηριστική ειδυλλιακή εικόνα των κυκλαδίτικων νησιών που τόσο αγαπητά είναι στον υπόλοιπο κόσμο. Οι πολεοδομικοί νόμοι αντικαθιστούν και προστατεύουν σήμερα τις παλαιότερες ανάγκες στην οικοδόμηση.<br /><br />Ευρήματα 3.500 ετών μαρτυρούν την πολύχρονη παράδοση και ιστορία στη καλλιέργεια και επεξεργασία των αμπελιών. Οι αμπελώνες της Σαντορίνης είναι γι' αυτό τον λόγο πάρα πολύ παλαιοί. Είναι, μπορεί να πει κανείς, μοναδικό το φαινόμενο ότι η παραγωγή κρασιού στην Σαντορίνη, που δεν επλήγει από την επιδημία των ψειρών τον 19ο αιώνα, δεν αλλοιώθηκε από την πρόσμιξη με χαρακτηριστικά αμερικανικών ειδών αμπελιών, όπως ήταν αναγκαίο να γίνει στην υπόλοιπη Ευρώπη.<br />Εκτός από αυτό το γεγονός, υπάρχει και ένας άλλος παράγοντας που καθιστά μοναδικό το κρασί της Σαντορίνης και αυτός είναι το κλίμα με τις λιγοστές βροχές και το πορώδες έδαφος με την ελαφρόπετρα και την λάβα. Σήμερα η έκταση των αμπελώνων φτάνει τα 3.750 εκτάρια και η παραγωγή είναι περιορισμένη λόγω των λιγοστών βροχοπτώσεων. Ο όγκος της παραγωγής σταφυλιών είναι μεταξύ 1.500 και 4.500 τόνων, που σημαίνει 1.050 με 3.150 τόνοι κρασί.<br />Στις αρχές του 20ου αιώνα παραγόντουσαν 50 ποικιλίες κρασιού ενώ σήμερα φτάνουν μόνο γύρω στις 30 από τις οποίες μόνο 5 καλλιεργούνται σωστά.<br /><br />Λευκά κρασιά: η βασική ποικιλία εκπροσωπείται από το Ασύρτικο (περίπου 80% της συνολικής παραγωγής). Το σταφύλι αναπτύσσει εξαιρετικό χαρακτήρα λόγω του ειδικού κλίματος της Σαντορίνης και παράγεται ένα κρασί με μεταλλικά στοιχεία, υψηλή οξύτητα και δυναμικότητα. Τα αμπέλια ωριμάζουν στα μέσα με τέλη Αυγούστου. Τα κλήματα είναι ανθεκτικά στην ξηρασία και προσαρμόζονται εύκολα στα διάφορα τοπικά κλιματικά χαρακτηριστικά και εδάφη.<br />Η ποικιλία Αθήρη προέρχεται από την Κρήτη και χρησιμοποιείται στην ανάμιξή της με το Ασύρτικο για να προσθέσει άρωμα. Τα σταφύλια ωριμάζουν στα τέλη του Αυγούστου με αρχές Σεπτεμβρίου. Τα κρασιά της ποικιλίας αυτής μπορεί να έχουν υψηλό ποσοστό οινοπνεύματος και σχετικά χαμηλή οξύτητα με ένα απαλό άρωμα πεπονιού.<br />Το άσπρο ΑΙΔΑΝΙ ίσως προέρχεται από την Μέση Ανατολή. Τα σταφύλια ωριμάζουν τέλη Αυγούστου με αρχές Σεπτεμβρίου. Ο μούστος έχει χαμηλό ποσοστό ζάχαρης και οξέων με αίσθηση γιασεμιού. Στην Σαντορίνη αυτή η ποικιλία συχνά αναμιγνύεται με το ασύρτικο και την ανθηρή για να παραχθούν ξηρά κρασιά και χυμώδη και βαρελίσια VINSANTOS.<br /><br />Κόκκινα κρασιά: Η ΜΑΝΤΗΛΑΡΙΑ είναι η πιο πλούσια σε χρώμα ποικιλία κλημάτων. Παράγει κρασιά διάφορων χρωμάτων με μέτριο βαθμό οινοπνεύματος. Συχνά χρησιμοποιούνται χημικά χρώματα. Το ΜΑΥΡΟΤΡΑΓΑΝΟ είναι κόκκινη ντόπια ποικιλία παραγωγής αλκοολούχων κρασιών με υψηλό βαθμό τανίνης, μέτριας οξύτητας και καλής απόχρωσης.<br />Τα κρασιά της Σαντορίνης ανήκουν στην κατηγορία «ονομασία προέλευσης υψηλής ποιότητας», το οποίο αντιστοιχεί στον όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης V.Q.P.R.D. (Vin de Qualite Produit dans une Region Determine) και στα αγγλικά αναφέρεται με την συντομογραφία ΑΟ (Appellation of High-quality Origin).<br />Το γνωστότερο κρασί με ονομασία προέλευσης είναι το ΝΥΚΤΕΡΙ, παραδοσιακό ώριμο λευκό κρασί φτιαγμένο από ποικιλία Ασύρτικο. Το όνομα προέρχεται από τον παλιό τρόπο επεξεργασίας που γινόταν την νύχτα. Το γνωστό ΑΣΥΡΤΙΚΟ, επίσης με ονομασία προέλευσης, έχει χαρακτηριστική οξύτητα και μεταλλική γεύση στο στόμα. Το VINSANTO, αποκλειστικό όνομα της Σαντορίνης, είναι ένα παραδοσιακό ήλιο-ξηρό κρασί με μελένιο χρώμα, χρυσή λάμψη και ένα ιδιαίτερο άρωμα με γεύσεις από ώριμα σύκα, σταφίδες, δαμάσκηνα κ.α.<br /><br />Το «ευλογημένο» Vinsanto<br />Τι να πούμε για το άλλο μεγάλο κρασί που παράγεται στη Σαντορίνη, το Vinsanto; Από την ίδια ποικιλία, το Aσύρτικο, που τρυγιέται όμως σε μεγάλη ωριμότητα. Τα τσαμπιά τοποθετούνται με προσοχή στο έδαφος και λιάζονται στον κυκλαδίτικο ήλιο, έτσι ώστε να εξατμιστεί όλο το νερό και να αυξηθεί η συμπύκνωση των σακχάρων. Για να παραχθεί ένα λίτρο Vinsanto χρειάζονται 5 - 6 κιλά Ασύρτικο αντί για το 1,5 κιλό που χρειάζεται για την παραγωγή ενός λίτρου λευκού κρασιού. Το Vinsanto, αν είναι καλά συντηρημένο και δεν έχει υποστεί ζημιά ο φελλός του, έχει μια, σχεδόν χωρίς όρια, διάρκεια ζωής.</div>
Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8704644435463131424.post-27294461051533536012013-02-22T18:13:00.000+02:002013-02-22T18:13:12.578+02:00H φάβα της Σαντορίνης (Θήρας) σήμερα και στο απώτερο παρελθόν. <div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
Η γνωστή σε όλους μας «φάβα» είναι ένα προϊόν που υπάρχει σε πολλά μέρη της Ελλάδος και γίνεται από διάφορα όσπρια, όπως π.χ. από το κουκί, το μπιζέλι, και άλλα. Από την Σαντορίνη όμως, όπως γνωρίζουμε όλοι, προέρχεται η γνωστότερη «φάβα», η κοινά ονομαζόμενη, φάβα της Σαντορίνης. (ΕΙΚ.1)<br /><br />Στην Σαντορίνη η φάβα γίνεται από ένα ειδικό όσπριο και μόνο, το Λαθούρι το κλύμενο (Lathyrus clymenym). O Καββάδας (σελ. 2247) έγραφε ότι αυτό το λαθούρι είναι «είδος νομευτικόν, ενίοτε καλλιεργούμενον». Ο δε Γεννάδιος (σελ. 596) αναφέρει ότι «παρ’ ημίν την αρίστην φάβαν παράγει και εξάγει η Θήρα, ένθα ο λάθυρος ούτος καλλιεργείται εκτενώς» και παρακάτω ότι είναι «νομευτικόν, κοινόν πολλαχού της Ελλάδος». Σήμερα όμως, η καλλιέργειά του τείνει να εξαφανιστεί αφού βρίσκεται σε ελάχιστα μέρη, σε μικρές ποσότητες, κυρίως στις Κυκλάδες, και ειδικά στην Σαντορίνη. Απ’ ότι έχουμε ακούσει πρέπει να υπήρχε και στην Κρήτη, σε διάφορα μέρη και πιθανότατα και σε άλλα μέρη της Ελλάδος, που έως τώρα δεν γνωρίζουμε.[1]<br /><br />Θεωρείται σημαντικό, βέβαια, το ότι έχει αναγνωριστεί στους καρπούς που έχουν βρεθεί στον οικισμό της Εποχής του Χαλκού, στο Ακρωτήρι της Σαντορίνης. Η πρώτη εμφάνιση του καρπού αυτού φαίνεται να ήταν η Μέση Κυκλαδική (Μ.Κ.) περίοδος (~ 1900 π.Χ.) και καλλιεργείτο συστηματικά έως την Υ.Κ.Ι (~ 1600 π.Χ.), οπότε και καταστράφηκε η πόλη. Αυτή η πόλη, της οποίας το όνομα δεν γνωρίζουμε, είναι η ευρύτερα γνωστή σε μας ως η Πομπηϊα του Αιγαίου, διότι και αυτή καταστράφηκε από σεισμούς και την σκέπασε κυριολεκτικά η άσπα (όχι λάβα) του ηφαιστείου, με αποτέλεσμα να σωθούν τα κτίρια, οι αποθήκες και, γενικά, εξαιρετικά σπάνια οργανικά υλικά.<br /><br />Το όσπριο που βρίσκεται κατά κόρον, μεταξύ των άλλων, στην προϊστορική Θήρα είναι ο αρακάς (Lathyrus clymenum), τον οποίον στο παρελθόν τον είχαν ταυτοποιήσει λάθος ως κουκί (Vicia faba) διότι στο άκουσμα του όρου «φάβα», και από την μορφολογία του σπόρου έμοιαζε λίγο στο μικρόκαρπο κουκί, το κοινά ονομαζόμενο στην Κρήτη, στην περιοχή του Ηρακλείου, σαν «μισιριώτικου κουκί». Όμως, η πιο προσεκτική έρευνα του οσπρίου, του σημερινού, αλλά και του αρχαιολογικού μας οδήγησε στο ειδικό λαθούρι, το Lathyrus clymenum.<br /><br />Η ταυτοποίηση του αρχαιολογικού δείγματος έγινε προσεκτικά με τους κανόνες ταυτοποίησης της αρχαιοβοτανικής, δηλαδή με συγκριτική συλλογή και με το ηλεκτρονικό μικροσκόπιο σάρωσης (SEM) όπου συγκρίναμε την επιδερμίδα του σημερινού σπόρου[4] με τον αρχαιολογικό . Όλα, δηλαδή, δείχνουν ότι πρόκειται για τον αρακά που έχει διασωθεί στην Σαντορίνη σήμερα. Αναφέρω τον όρο διασωθεί, διότι εκτός του ότι ο αρακάς αυτός –πιθανότατα με άλλη ονομασία- καλλιεργείτο σε άλλα μέρη της Ελλάδος, σήμερα φαίνεται ότι περιορίζεται η καλλιέργεια του σε ορισμένες Κυκλάδες και ειδικά στην Σαντορίνη.<br /><br />Το σημαντικότερου σημείο είναι το όσπριο αυτό διατηρήθηκε λόγω της επιμονής κάποιων γεωργών στην Σαντορίνη, όπως ο Γιώργης Αλεφραγκής (Γιαγκούλας), ο Μιχάλης Αρβανίτης (του Μπελά) και άλλων, να κρατήσουν την παράδοση και να μην υποκύψουν στο γενικό κάλεσμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και να υποβάλλουν την γη τους στις μονοκαλλιέργειες. Κράτησαν δηλαδή δικό τους σπόρο από γενιά σε γενιά και, με σεβασμό στην παράδοση, μας παραδίδουν τώρα τον σπόρο αυτό που στον τόπο τους, την Σαντορίνη, φαίνεται να υπάρχει τώρα και 4000 χρόνια.<br /><br />Ανάγια Σαρπάκη<br /><br />Αρχαιολόγος – αρχαιοβοτανολόγος<br /><br />Βιβλιογραφία<br /><br />Γεννάδιος, Π.Γ. 1914 (επανεκτύπωση 1997) Λεξικόν Φυτολογικόν. Αθήνα: Τροχαλία.<br /><br />Καββάδας, Δ. (χωρίς ημερομηνία) Εικονογραφημένον Βοτανικόν-Φυτολογικόν Λεξικόν. (9 τόμοι). Αθήναι: Γ.Π. Ξένου.<br /><br />Sarpaki, A. & Jones, G. 1990. Ancient and Modern Cultivation of Lathyrus clymenum L. in the Greek Islands. ΒSA 85: 363-367.<br /><br />Sarpaki, A. 1992. A Palaeoethnobotanical study of the West House, Akrotiri, Thera. BSA 87: 219-230.</div>
Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8704644435463131424.post-54950857764176596112013-02-22T18:11:00.002+02:002013-02-22T18:11:43.753+02:00Η μοναδική Σαντορίνη: Ηφαίστειο και σταφύλι <div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg9KdcJf_0Ra4gyscZk1U7I3bj6KVIgzjQ3o5GTC84J4rdnY8e8z4jMamsDHkf7yfQh3h7Q3bYtRxinzLcwLbZFoPHPTPWBLnNx9MuRfhfIRU0gbTYXND3x_bwVNG1sx2n38Z4RyaVeoaWK/s1600/wine.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg9KdcJf_0Ra4gyscZk1U7I3bj6KVIgzjQ3o5GTC84J4rdnY8e8z4jMamsDHkf7yfQh3h7Q3bYtRxinzLcwLbZFoPHPTPWBLnNx9MuRfhfIRU0gbTYXND3x_bwVNG1sx2n38Z4RyaVeoaWK/s1600/wine.jpg" /></a></div>
<b>Με μια οινική παράδοση 2.000 ετών, ο αμπελώνας του ηφαιστειογενούς νησιού είναι ο αρχαιότερος του κόσμου και παράγει μερικά από τα καλύτερα ελληνικά κρασιά, με συνεχείς διακρίσεις στους διαγωνισμούς του εξωτερικού.</b><br /><br />Ο αμπελώνας της Σαντορίνης είναι ένας από τους αρχαιότερους αμπελώνες του κόσμου, ένα ορατό νήμα που ενώνει τους αιώνες, επιβεβαιώνοντας τους ιστορικούς κύκλους της παραγωγής. Εδώ παράγονται λευκά ξηρά κρασιά που έχουν το χάρισμα να διασχίζουν το χρόνο και να βελτιώνονται, καθώς και γλυκά, γεμάτα ήλιο, κρασιά, όπως το θέλει η παράδοση, που μας έρχεται κατευθείαν από εκείνους τους μακρινούς προγόνους της <br />
<a name='more'></a>αρχαίας Ελλάδας οι οποίοι φημίζονταν για την οινοπαραγωγή τους. Στα βάθη της ιστορίας χάνεται και η συνήθεια να κλαδεύονται με έναν εντελώς πρωτότυπο τρόπο οι αμπελιές, σε σχήμα κουλούρας, κοφινιού που ακουμπάει στο έδαφος. Προστατεύεται έτσι από τους «σημάντορες ανέμους», που ιερουργούν αδιάκοπα εδώ, και από τον αδυσώπητο κυκλαδίτικο ήλιο.<br /><br />Προαιώνια παράδοση<br /><br />Αν θελήσει κάποιος να ανακαλύψει το «μυστικό» του αμπελώνα της Σαντορίνης, πρέπει να σκύψει με προσοχή στο οικοσύστημα, στο terroir. Να συνυπολογίσει το έδαφος, το κλίμα, τη θάλασσα και κυρίως το ηφαίστειο, που δραστηριοποιήθηκε τελευταία φορά μέσα στη δεκαετία του '50 και με την καυτή του ανάσα έχει σημαδέψει το μοναδικό αυτό νησί. Το ιδιαίτερο κλίμα και το ηφαιστειογενές έδαφος δημιουργούν συνθήκες που δεν ευνοούν την ανάπτυξη ασθενειών και αποτρέπουν την ύπαρξη εντόμων και μυκήτων, εχθρών του αμπελιού. Ετσι λοιπόν, η καταστροφική φυλλοξήρα, ένα έντομο που έχει προσβάλει και καταστρέψει κατά καιρούς το σύνολο των αμπελώνων του πλανήτη, δεν έχει καταφέρει να ζήσει στη Σαντορίνη και γι' αυτό, αντίθετα με ό,τι συνέβη σε όλη την Ευρώπη, δεν χρειάστηκε ποτέ εδώ να ξεριζώσουν και να ξαναφυτέψουν τον αμπελώνα τους. Στην ουσία, τα σταφύλια τα οποία τρυγούν σήμερα, είναι τα ίδια μ' εκείνα που τρυγούσαν οι αρχαίοι ημών πρόγονοι... Οι ντόπιοι παραγωγοί, αλλά και όλοι εμείς, πρέπει να στεκόμαστε με δέος μπροστά στις θηραϊκές αμπελιές. Αμπελιές που μπορεί να είναι 60 - 80 ετών, αλλά με ριζικό σύστημα που μπορεί να μετράει κάποιους αιώνες!<br /><br />Οι μοναδικές ποικιλίες<br /><br />Ασύρτικο, Αθήρι, Αηδάνι οι φημισμένες λευκές ποικιλίες του νησιού, και από κοντά οι ερυθρές Μαντηλαριά και το Μαυροτράγανο, που επιφυλάσσουν πολλές εκπλήξεις στο μέλλον. Αναμφισβήτητα, ανάμεσά τους κυριαρχεί το Ασύρτικο, που εξ αιτίας της μοναδικότητας του θηραϊκού αμπελώνα είναι ένα τελείως διαφορετικό σταφύλι από το Ασύρτικο που καλλιεργείται σε άλλες περιοχές της Ελλάδας: υψηλή οξύτητα, υψηλός αλκοολικός τίτλος, πολύ λιγότερο αρωματικό.<br /><br />Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις μεγάλων διεθνών οινολόγων, το Ασύρτικο της Σαντορίνης είναι μία από τις μεγαλύτερες, ίσως η μεγαλύτερη ελληνική ποικιλία. Τα κρασιά που παράγει είναι και αυτά διαφορετικά: πολύ ξηρά, αρκετά επιθετικά, αιχμηρά. Ζωηρά, με ιδιαίτερη κομψότητα και χαρακτήρα, με μεγάλη σταθερότητα, οξύτητα και δύναμη, μεγάλη φινέτσα και αρώματα ορυκτών και τσακμακόπετρας, αρώματα ευδιάκριτα και αναγνωρίσιμα ανάμεσα στα υπόλοιπα κρασιά. Είναι τα κρασιά που αποτελούν τη ναυαρχίδα της προσπάθειας αναγνώρισης των ελληνικών ποιοτικών κρασιών στο εξωτερικό.<br /><br />Παρ' όλα αυτά όμως, ο μοναδικός αμπελώνας της Σαντορίνης συρρικνώνεται χρόνο με το χρόνο, γιατί εδώ παρατηρείται το οξύμωρο, το μεγαλύτερο προτέρημά του να είναι παράλληλα και το μεγάλο του πρόβλημα. Η ηλικία του. Τα γέρικα κλήματα, που παράγουν μεν υψηλή ποιότητα, αλλά ελάχιστη ποσότητα, αποθαρρύνοντας έτσι την ενασχόληση με την αμπελοκαλλιέργεια, που υποκλίνεται μπροστά στα πλάνα θέλγητρα του τουρισμού. Αν δεν γίνει μια άκρως δραστική στροφή, ίσως σε λίγα χρόνια ο υπέροχος αυτός αμπελώνας να βρίσκεται μπροστά σε πολύ σοβαρό κίνδυνο εξαφάνισης.<br /><br />Προτάσεις υπάρχουν, όπως αυτή του Πάρι Σιγάλα, του Σαντορινιού παραγωγού, που εστιάζεται στον καθορισμό από την Πολιτεία της χρήσης γης και εντοπίζει τον κίνδυνο στον καταστροφικό νόμο που επιτρέπει να χτίζεις στα 4 στρέμματα εκτός σχεδίου. Οπως αυτή του Γιάννη Παρασκευόπουλου, επίκουρου καθηγητή Οινολογίας στο ΤΕΙ Αθηνών (που οινοποιεί και στη Σαντορίνη), ο οποίος έχει προτείνει στο παρελθόν να μετατραπεί το σύνολο του αμπελώνα σε βιολογική καλλιέργεια. Μπορεί να γίνει και θα είναι μια συνταρακτική «πρωτιά» στον κόσμο όπου μια ολόκληρη ζώνη Ο.Π.Α.Π. είναι «ΒΙΟ». Και να ανακηρυχτεί σε Παγκόσμιο Μνημείο Ιδιαίτερης Φυσικής Ομορφιάς υπό την αιγίδα της UNESCO, σώζοντάς τον από την άκρατη οικοπεδοποίηση.<br /><br />Γιατί αλλιώς: «Αν τίποτε από τα παραπάνω δεν γίνει πραγματικότητα, τότε μια άλλη ζοφερή εικόνα μάς περιμένει. Εκείνη ενός σεληνιακού τοπίου, όπου το παραμικρό αεράκι θα σηκώνει τα σύννεφα της θηραϊκής γης -τιθασευμένης σήμερα από τον αμπελώνα-, διώχνοντας μακριά ακόμα και τον πλέον περιπετειώδη επισκέπτη…», όπως είχε γράψει κάποτε στον «Οινοχόο» ο κ. Παρασκευόπουλος.<br /><br />Aπό τη Μερόπη Παπαδοπούλου,<br />Φωτογραφία: Βαγγέλης Ζαβός<br />Πηγή: περιοδικό GK<br /></div>
Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8704644435463131424.post-44857165165513044362013-02-22T18:06:00.002+02:002013-02-22T18:06:52.229+02:00Οι δρόμοι του κρασιού με θέα το ηφαίστειο της Σαντορίνης <div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg9KdcJf_0Ra4gyscZk1U7I3bj6KVIgzjQ3o5GTC84J4rdnY8e8z4jMamsDHkf7yfQh3h7Q3bYtRxinzLcwLbZFoPHPTPWBLnNx9MuRfhfIRU0gbTYXND3x_bwVNG1sx2n38Z4RyaVeoaWK/s1600/wine.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg9KdcJf_0Ra4gyscZk1U7I3bj6KVIgzjQ3o5GTC84J4rdnY8e8z4jMamsDHkf7yfQh3h7Q3bYtRxinzLcwLbZFoPHPTPWBLnNx9MuRfhfIRU0gbTYXND3x_bwVNG1sx2n38Z4RyaVeoaWK/s1600/wine.jpg" /></a></div>
Aφετηρία της πρώτης διαδρομής είναι η πρωτεύουσα του νησιού, τα Φηρά. Οδηγώντας προς Ακρωτήρι, στα 3,5 χλμ. έξω από το κέντρο του οικισμού (σχεδόν πάνω στη διακλάδωση που οδηγεί αριστερά προς Πύργο) βρίσκεται το οινοποιείο της Ένωσης Συνεταιρισμών Θηραϊκών Προϊόντων- «Santo Wines»(τηλ. 22860 22596- 28058, www.santowines.gr). Είναι σχεδόν στην άκρη του γκρεμού αντικρύζοντας τα Φηρά, την Οία, την Καλντέρα και το λιμάνι του Αθηνιού. Αξίζει να απολαύσετε τη θέα (ιδιαίτερα την ώρα του ηλιοβασιλέματος) δοκιμάζοντας την ποικιλία με τα 6 ποτήρια κρασιού και τους απαραίτητους <br />
<a name='more'></a>συνοδευτικούς μεζέδες.<br />
<br />
Συνεχίζοντας προς Ακρωτήρι, περίπου στα 4,7 χλμ. βρίσκεται η στροφή που οδηγεί στον Αθηνιό και 100 μέτρα μετά (στο δεξί σας χέρι) τοοινοποιείο Βενετσάνου (Αντωνίου). Ιδρύθηκε το 1930 από τον χημικό Γιώργη Βενετσάνο. Και αυτό είναι κτισμένο στην άκρη του γκρεμού με μία διαφορά: για να ξεναγηθείτε στους χώρους του, θα κατεβαίνετε συνεχώς (έχει πέντε επίπεδα οινοποίησης) στην καρδιά της γης! Στο εσωτερικό του αξίζει να δείτε τα παλαιά χοντρά βαρέλια όπου παλαιώνεται το βινσάντο, τον ξυλόφουρνο που λειτουργούσε ως κουζίνα γι΄ αυτούς που δούλευαν όλη μέρα εδώ, το παλαιό πατητήρι καθώς και πολλά παλαιά εργαλεία οινοποίησης όπως ο άμβυκας για την παραγωγή τσίπουρου ή το μάγκανο. Βγαίνοντας σε ένα φυσικό μπαλκόνι, θα δείτε τους σωλήνες από τους οποίους το κρασί έκανε «ελεύθερη πτώση» προς τα πλοία που ήταν αγκυροβολημένα ακριβώς από κάτω. Οι έμποροι το αποθήκευαν στα βαρέλια των πλοίων για να αρχίσει το ταξίδι προς το εξωτερικό. Η θέα στον Αθηνιό και τον δρόμο που ελίσσεται σαν φίδι στην άκρη του γκρεμού είναι εκπληκτική (τηλ. 22860 23557).<br />
<br />
Σχεδόν στα 600 μέτρα μετά το οινοποιείο, αριστερά σας είναι η είσοδος στον παραδοσιακό οικισμό Μεγαλοχώρι, από τα ωραιότερα χωριά της Σαντορίνης. Πανέμορφη είναι η πλατεία Νικόλαου Φ. Γιαννακόπουλου, στρωμένη από πέτρα και βότσαλα. Παλιά σπίτια με πολύχρωμες πόρτες και παράθυρα, αλλά και γλάστρες με λουλούδια συνθέτουν το τοπίο σε αυτόν τον γαλήνιο τόπο.<br />
<br />
Στην καρδιά του χωριού είναι τοοινοποιείο Γαβαλά( τηλ. 22860 82552, www.gavalaswines.gr). Αξίζει να ξεναγηθείτε στον χώρο και να δοκιμάσετε, μεταξύ άλλων, το αγαπημένο κρασί του κ. Γιώργου Γαβαλά, το «Κατσανό», το οποίο δημιουργεί με ιδιαίτερες ποικιλίες.<br />
<br />
Επιστρέφετε στον κεντρικό δρόμο και σύντομα (περίπου 500 μ. μετά) θα δείτε στο δεξί σας χέρι πινακίδα που δείχνει τον δρόμο για το οινοποιείο τουΜπουτάρη(τηλ. 22860 81011- 81607,<br />
<br />
www. boutari.gr) με τη χαρακτηριστική λευκή του θόλο, το οποίο προσφέρει στους επισκέπτες ολοκληρωμένες υπηρεσίες ξενάγησης.<br />
<br />
Ξανά στον κεντρικό δρόμο, μηδενίζετε τον μερικό χιλιομετρητή και στρίβετε δεξιά. Στα 2,5 χλμ. από αυτό το σημείο θα στρίψετε πάλι δεξιά ακολουθώντας τις πινακίδες προςΑκρωτήρι. Μία μεγάλη ευθεία μήκους 3 χλμ., με ωραία θέα τόσο στη θάλασσα όσο και στον οικισμό, θα σας φέρει στην είσοδό του. Αξίζει να ανηφορίσετε στα στενά του γαλήνιου οικισμού μέχρι τον ναό τηςΑγίας Θεοδοσίαςμε τη βοτσαλωτή αυλή, μπροστά από τα γραφεία της κοινότητας. Είστε στοκαστέλι του Ακρωτηρίου το οποίο αναφέρεται από το 1313! Αφού ελιχθείτε στις μίνι πέτρινες στοές, θα ανακαλύψετε όμορφα σημεία θέας, κοντά στοεκκλησάκι της Παναγίας Υπαπαντής(ή Φλεβαριώτισσας).<br />
<br />
Σχεδόν 1 χλμ. έξω από τον οικισμό, προς την Κόκκινη Παραλία, βρίσκεται οαρχαιολογικός χώρος του Ακρωτηρίου. Τα πρώτα σημάδια του οικισμού χρονολογούνται από την Ύστερη Νεολιθική Εποχή (4η χιλιετία π.Χ.)! Γνώρισε την ακμή του τον 17ο αιώνα π.Χ. αλλά καταστράφηκε από μία τρομερή έκρηξη του ηφαιστείου. Οι πρώτες ανασκαφές έγιναν από τον καθηγητή Σπύρο Μαρινάτο το 1967. Δυστυχώς, ο χώρος είναι κλειστός εδώ και δύο χρόνια, καθώς το βιοκλιματικό στέγαστρο ακόμη κατασκευάζεται.<br />
<br />
ΚΕΙΜΕΝΑ-ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: , ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΚΟΝΔΥΛΗΣ Πηγή: Τα Νέα</div>
Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8704644435463131424.post-88168908778208430982013-02-22T17:50:00.000+02:002013-02-22T17:50:43.833+02:00Η εύρεση της Τιμίας Ζώνης της Θεοτόκου, στην Σαντορίνη το 1830 <div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj0-nOMZQzTkyZku5nFIYfWVh1qZQT92Le6IJ3qkqqTOieFgv29KWMfRwKAY9O4UvE2ZNAMyLo0G4dVqglyz5hPuPevPbVRZBtxt8T_IYCdOYg4VRqaTQQfDJv5eSmDGhWYcYN9AiiOuClO/s1600/timia+zoni.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj0-nOMZQzTkyZku5nFIYfWVh1qZQT92Le6IJ3qkqqTOieFgv29KWMfRwKAY9O4UvE2ZNAMyLo0G4dVqglyz5hPuPevPbVRZBtxt8T_IYCdOYg4VRqaTQQfDJv5eSmDGhWYcYN9AiiOuClO/s1600/timia+zoni.jpg" /></a></div>
Όπως αναφέρουν πολλές γραπτές μαρτυρίες της Ιεράς, σεβάσμιας και αυτοκρατορικής Μονής του Βατοπαιδίου Αγίου Όρους, ακόμα δε και Θηραϊκό έγγραφο του έτους 1830, κατά το μήνα Ιούνιο του 1820 εστάλησαν στη Κρήτη για τη διάσωσή της, από την επιδημία πανώλης, ιερά λείψανα, ανάμεσα στα οποία η Τιμία Ζώνη της Θεοτόκου, τμήμα του Τιμίου Ξύλου, εντός Τιμίου Σταύρου και η κάρα του αγίου Ανδρέα, επισκόπου Κρήτης του Ιεροσολυμίτου, με τη συνοδεία των ιερομόναχων Νεοφύτου και Αμβροσίου, του ιεροδιακόνου Παρθενίου και των <br />
<a name='more'></a>μοναχών Διονυσίου και Δωροθέου.<br />
Λόγω των ανελέητων σφαγών των Τούρκων, οι μεν δύο ιερομόναχοι και ο μοναχός Διονύσιος θανατώθηκαν, ο δε ιεροδιάκονος και ο μοναχός Δωρόθεος, στη προσπάθειά τους να διαφυλάξουν τα άγια λείψανα, κατέφυγαν στο Αγγλικό προξενείο. Όμως και σε αυτό ο κίνδυνος σφαγής ήταν ορατός. Φύλαξαν, λοιπόν, την Τιμία Ζώνη στο τζεπχανέ (αποθήκη), μαζί με όλα τα αφιερώματα των χριστιανών και τη νύχτα από τα παράθυρα του προξενείου τους<br />
κατέβασαν στο λιμάνι του Ηρακλείου, όπου τους περίμενε πλοίο έτοιμο για να τους μεταφέρει στο Άγιον Όρος.<br />
Και οι πρόξενοι απειλούμενοι από τους άγριους Οθωμανούς, άρχισαν ν' αναχωρούν ο ένας μετά τον άλλον για την Ευρώπη, για λόγους ασφάλειας.<br />
Το πλοίο, όμως, του Άγγλου προξένου Δομίνικου Σανταντωνίου, στο οποίο είχε επιβιβαστεί με την οικογένειά του και που είχε μαζί της τα ιερά λείψανα, λόγω του αντίθετου ανέμου και απειλούμενο από τα πλοία του Τούρκικου στόλου, προσέγγισε στο λιμάνι της Σαντορίνης στις αρχές του 1821, όπου και παρέμεινε . Από τον όρμο Αθηνιός του νησιού, ο πρόξενος ανέβηκε στα Φυρά, κρατώντας κρυμμένα τα άγια λείψανα ακόμα και από τους Βατοπαιδινούς μοναχούς. Παραδόξως, όμως, εκεί συνάντησε αρκετούς Κρήτες πρόσφυγες, γνωστούς στη οικογένειά του.<br />
Λόγω δε των πολεμικών επιχειρήσεων της Ελληνικής Επαναστάσεως, ο πρόξενος αποφάσισε να παραμείνει στη Σαντορίνη, όπου του πρόσφεραν άριστη φιλοξενία οι Καθολικοί του τόπου προς τους οποίους πρόσφερε και ο ίδιος αρκετές υπηρεσίες, ως χειρουργός γιατρός. Για δέκα χρόνια τα αναφερόμενα λείψανα τα είχε με επιμέλεια κρυμμένα, με σκοπό στο μέλλον να τα μεταφέρει σε πόλεις της Ευρώπης και να τα πουλήσει.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEivrvn1hO6y46l_Wvx1bgBIVskh1vQUJPaTtkpTHS3tGGeJB5Tfx6QYwlH9qm5NtsL_pLlo8718mJyKbbctlhSem9hlktVCehXETJDJQiDQVZlBzi1-mSeiEqnx4PUxgyvUhyeXLGdNyjxc/s1600/img_2019.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" height="219" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEivrvn1hO6y46l_Wvx1bgBIVskh1vQUJPaTtkpTHS3tGGeJB5Tfx6QYwlH9qm5NtsL_pLlo8718mJyKbbctlhSem9hlktVCehXETJDJQiDQVZlBzi1-mSeiEqnx4PUxgyvUhyeXLGdNyjxc/s320/img_2019.jpg" width="320" /></a></div>
Μετά από λίγο καιρό όμως, οι Κρήτες πρόσφυγες του νησιού αποκάλυψαν το μυστικό, ότι δηλαδή ο <span id="goog_1376353571"></span><span id="goog_1376353572"></span>Άγγλος πρόξενος κατέχει την Τιμία Ζώνη και τα άλλα άγια λείψανα.<br />
Όταν η είδηση διαδόθηκε μέχρι το Άγιον Όρος, ήλθαν να τα παραλάβουν δύο Βατοπαιδινοί μοναχοί, ο Διονύσιος και ο Στέφανος, έχοντας μαζί τους και τα επίσημα μοναστηριακά Γράμματα για την κυριότητα των λειψάνων, οι οποίοι και πληροφόρησαν σχετικά τον επίσκοπο Σαντορίνης Ζαχαρία.<br />
Αμέσως ο ζηλωτής εκείνος ποιμένας επισκέφτηκε με τον αρχιδιάκονό του Σεραφείμ Καΐρη και τον Αστυνόμο Αντώνιο Ν. Σιγαλά στην οικία του τον Άγγλο πρόξενο, τον οποίο και παρακάλεσαν, να τους παραδώσει τα Άγια λείψανα. Εκείνος, όμως, αρνιόταν να το κάνει, δικαιολογούμενος ότι πιέζεται «υπό του δαίμονος της γυναικός του Στεφανίας», συμφώνα με το θηραϊκό έγγραφο. Τότε ο αστυνόμος μάζεψε όλους τους ορθόδοξους χριστιανούς, κλήρο και λαό, έξω από το σπίτι του προξένου, στα Φυρά, με τα λάβαρα και τα εξαπτέρυγα ενώ οι καμπάνες των εκκλησιών κτυπούσαν χαρμόσυνα.<br />
Εξαιτίας όλων αυτών, ο πρόξενος Δομίνικος φοβήθηκε το λαό των ορθοδόξων, που παρέμεινε αμετακίνητος όλη τη νύκτα της 9ης προς τη 10η Οκτωβρίου 1830 έξω από το σπίτι του, και αφού άφησε για λίγο μόνους τους επισκέπτες, πήγε στο εσωτερικό του σπιτιού του και επανήλθε σε λίγο έχοντας την έκφραση του προσώπου του αλλοιωμένη. Αφού δε ετοίμασε τραπέζι, ξαναέφυγε, γύρω στις δύο μετά τα μεσάνυχτα. Όταν δε γύρισε ανακοίνωσε ότι πήγε στο μοναστήρι των Φράγκων και πήρε το κιβώτιο με τα άγια λείψανα. Αμέσως άναψε στο τραπέζι είκοσι κηροπήγια και αφού θυμίασε το σπίτι του, τους παρευρισκομένους επισκέπτες και τους δύο Βατοπαιδινούς πατέρες, οι οποίοι έφθασαν εν τω μεταξύ, έλαβε με ιεροπρεπή κίνηση τα άγια λείψανα, τα ανύψωσε κλαίγοντας και τα παρέδωσε στα χέρια του αγίου αρχιερέως Σαντορίνης, ο οποίος «κλίνας γόνυ ψυχής και σώματος» τα προσκύνησε με ιερή συγκίνηση και ανέκφραστη χαρά.<br />
Η Θεοτόκος έδειξε και πάλι το θαύμα Της!<br />
Μετά την Ακολουθία του αγιασμού, ο μεν επίσκοπος σήκωσε το χρυσό κιβώτιο με την Τιμία Ζώνη, οι δε αγιορείτες μοναχοί τα άλλα δύο ιερά λείψανα και συνοδευόμενοι από τον ιερό κλήρο και το λαό, έφθασαν με πομπή στον Μητροπολιτικό ναό της πόλεως των Φυρών, όπου έγινε ευχαριστήρια δοξολογία προς τον πανάγαθο Θεό. Όχι δε μόνον οι ορθόδοξοι, αλλά και αυτοί οι Φράγκοι ήρθαν «συν γυναιξί και τέκνοις» και προσκύνησαν με πολλή ευλάβεια, ενώ πολλοί από πάθη θεραπεύτηκαν και όσοι είχαν δαιμόνια φώναζαν ότι φεύγουν για την δύναμη της Τιμίας Ζώνης!<br />
Στη συνέχεια οι Βατοπαιδινοί πατέρες τη μετέφεραν για αγιασμό στα υπόλοιπα χωριά του νησιού, όπου «ο λαός ως σμήνος μελισσών» ερχόταν , να προσκυνήσει το άγιο Θεομητορικό λείψανο, το οποίον «ευωδίαζε άρρητον ευωδία», κατά την ακριβή διατύπωση του Θηραϊκού εγγράφου.<br />
Μετά τρείς μήνες, από την ημέρα της ευρέσεως, οι μοναχοί συνοδευόμενοι από πολλούς κατοίκους των Θυρών, που έφεραν συνεισφορές των χριστιανών, αφιερώματα και δωρεές - μεταξύ των οποίων πεντάφωτη χρυσή λυχνία με το όνομα «ΘΗΡΑ» - έφεραν τα ιερά λείψανα στη Μονή Βατοπαιδίου, και όλοι οι μοναχοί με πνευματική χαρά, έκαναν «παννύχιο αγρυπνία» την ήμερα εκείνη. Επίσης έκριναν σωστό, όπως ο εορτασμός της ευρέσεως και φανερώσεως της Τιμίας Ζώνης γίνεται κάθε χρόνο τη δεκάτη Οκτωβρίου, εις τιμήν και μνήμη της Ύπεραγίας Θεοτόκου, γεγονός το οποίο συνεχίζεται ως σήμερα.<br />
<br />
πηγή: Ματθαίου Ε. Μηνδρινού, Ασματική Ακολουθία εις ανάμνησιν της ευρέσεως της Τιμίας Ζώνης της ΘεοτόκουἘντιμότατε καί ἀγαπητέ μου κ. Μηνδρινέ,<br />
<br />
<br />
<br />
Έγραψαν επίσης<br />
<br />
Ἡ σκέψη σας νά ἀσχοληθῆτε «μετ᾿ ἐπιστήμης» μέ τό θέμα τῆς Εὑρέσεως τῆς Τιμίας Ζώνης τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου στή Σαντορίνη, τό ἔτος 1830, καί νά ἐκθέσετε τά κατ᾿ αὐτό, μέ τρόπο γλαφυρό, σᾶς τιμᾶ ἰδιαίτερα. Ἡ ἔκδοση τῆς<br />
<br />
μελέτης σας, προϊόν μόχθου πνευματικοῦ, ἐνδελεχοῦς ἐρεύνης καί εὐλαβείας πρός τήν Θεοτόκον, πρόκειται ἀσφαλῶς νά ἀναδείξει μιά ἄγνωστη, ἐν πολλοῖς, πτυχή τῆς τοπικῆς Ἐκκλησιαστικῆς Ἱστορίας μας, ἐνῶ ταυτόχρονα θά ἀποτελέσει τό ἐντρύφημα τῶν χριστιανῶν μας πού ἐνδιαφέρονται γιά ψυχωφελῆ ἀναγνώσματα. Ἡ παράθεση, ἐξ ἄλλου, τῶν Παρακλητικῶν Κανόνων θά ἀποτελεῖ ἔμμεση προτροπή πρός τοὺς φιλακόλουθους πιστοὺς νά ψελλίζουν τοὺς ἁγιασμένους ὕμνους πρός τήν Πάναγνον Μητέρα τοῦ Κυρίου μας.<br />
<br />
<br />
<br />
Συγχαίροντες γιά τήν ἀπόφασή σας καί τήν ὑλοποίησή της, εὐχόμεθα ἡ χαριτόβρυτος Τιμία Ζώνη τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου νά ἀνταμείψει τόν ἱερό μόχθο σας, νά σκέπει δέ καί νά εὐλογεῖ τοὺς χορηγούς τῆς ἐκδόσεως, καί τόν χριστώνυμο λαό τῆς Θήρας καί τῶν λοιπῶν νήσων τῆς μητροπολιτικῆς μας περιφερείας.<br />
<br />
Μέ τιμή, εὐχές καί ἀγάπη Χριστοῦ<br />
<br />
Ὁ Μητροπολίτης<br />
+ Ὁ Θήρας Παντελεήμων<br />
ΠΡΟΛΟΓΟΣ<br />
<br />
Τρία σημαντικά γεγονότα περιλαμβάνει ἡ περίοδος τῆς δεκαετίας 1830-1840 τῆς νεότερης ἱστορίας τῆς Σαντορίνης. Εἶναι δέ αὐτά κατά χρονολογική σειρά τά ἑξῆς·<br />
<br />
α. Ἡ ἀνέγερση καί λειτουργία τοῦ Λοιμοκαθαρτηρίου (Λαζαρέτου) 1829-1830.<br />
<br />
β. Ἡ εὕρεση τῆς Τιμίας Ζώνης τῆς Θεοτόκου 1830, καί<br />
<br />
γ. Ἡ ἀνοικοδόμηση τοῦ Ναοῦ τοῦ Τιμίου Σταυροῦ Περίσσας 1835-1840.<br />
<br />
Στό κείμενο πού ἀκολουθεῖ παρουσιάζουμε, χωρίς τίς ἐνδιαφέρουσες λεπτομέρειες, τό δεύτερο γεγονός, δηλαδή τήν εὕρεση τῶν θείων λειψάνων τῆς Τιμίας Ζώνης τῆς Θεοτόκου, τοῦ Τιμίου Σταυροῦ μετά τμήματος Τιμίου Ξύλου καί τῆς κάρας τοῦ ἁγίου Ἀνδρέου, ἐπισκόπου Κρήτης, κατά τήν 10ην Ὀκτωβρίου 1830 στήν συνοικία τῶν Καθολικῶν στά Φηρά.<br />
<br />
Προηγουμένως, ὅμως, προσφέρουμε στόν ἀναγνώστη τήν εὐκαιρία νά γνωρίση μέ πολλή συντομία, τήν ἱστορική παράδοση περί τῆς Τιμίας Ζώνης, ὅπως αὐτή προέρχεται μέσα ἀπό τά ἱστορικά δεδομένα πού εἴχαμε στήν διάθεσή μας, ἡ ἐπιλογή καί κριτική τῶν ὁποίων μᾶς ἀπερρόφησε ἱκανό χρόνο, λόγω τῆς ἀσυμφωνίας πού ὑπάρχει ἀνάμεσά τους.<br />
<br />
Πρός τοῦτο καταβλήθηκε προσπάθεια, ὥστε ἡ συγκριτική καί ἀξιολογική αὐτή συσχέτιση νά βασίζεται σέ μιά, ἔστω, ἐνδεικτική βιβλιογράφηση.<br />
<br />
Περί τοῦ ἱεροῦ, λοιπόν, ἐκείνου γεγονότος τῆς εὑρέσεως τῶν σεπτῶν λειψάνων στή Σαντορίνη πού ἐκτυλίσσεται στό διάστημα τῆς δεκαετίας 1820-1830, ἡ ἔρευνα τοῦ γράφοντος ἔχει ἀποδώσει μέχρι σήμερα τρεῖς γραπτές μαρτυρίες· ἐξ αὐτῶν, οἱ δύο προέρχονται ἀπό τήν Μονή Βατοπαιδίου Ἁγίου Ὄρους καί ἡ τρίτη ἀπό ἀνέκδοτο ἔγγραφο ἰδιωτικοῦ Θηραϊκοῦ ἀρχείου.<br />
<br />
Τά περιγραφικά στοιχεῖα τοῦ τελευταίου εἶναι ἐκτενέστερα καί σέ πολλά σημεῖα ἀκριβέστερα, ἐπειδή ὁ συντάκτης του εἶχε προσωπική ἐμπειρία τοῦ θέματος, ὅπως διαπιστώνεται ἀπό τήν αὐτούσια καταχώριση τοῦ κειμένου αὐτοῦ στό τέλος τοῦ Α´ μέρους τοῦ παρόντος.<br />
<br />
Τήν εὕρεση τῆς Ὑπερτίμου Ζώνης τῆς Θεοτόκου στή Σαντορίνη, μόνον ὡς ἀπόδειξη τῆς Θείας Χάριτος πρέπει νά τήν χαρακτηρίσουμε. Καθώς, μάλιστα, ἀναφέρεται στό πρῶτο ἁγιορειτικό ἔγγραφο, τό θρησκευτικό ἐκεῖνο γεγονός ὁ Θηραϊκός λαός ἐπανηγύρισε μέ «ἀνεκδιήγητον λαμπρότητα»!<br />
<br />
Κατά τά πρῶτα δέ ἔτη τῆς παρουσιάσεώς του ἀναζωογόνησε τήν πίστη τῶν χριστιανῶν καί συνδέθηκε στενά μέ τήν ἐκκλησιαστική ζωή καί παράδοση τοῦ τόπου. Μέ τήν πάροδο, ὅμως, τοῦ χρόνου ἡ σιωπή καί ἀδιαφορία τῶν τοπικῶν φορέων ἐλησμόνησαν καί σιγά σιγά ἔσβησαν τήν εἰκόνα τοῦ γεγονότος ἐκείνου, ἐνῶ ἀντίθετα, τό ἐνδιαφέρον ὅλων ἐπικεντρώθηκε στό ναό τῆς Περίσσας, φαινόμενο πού συνεχίζεται μέχρι τῶν ἡμερῶν μας.<br />
<br />
Παρά ταῦτα, ἀπό τήν ἱερή ἐκείνη νύκτα τῆς εὑρέσεως τῶν θείων λειψάνων, ἔχουν περάσει ἑκατόν ἑξήντα ὀκτώ χρόνια. Καί ὁ Ὕψιστος θέλοντας νά μή παραμείνει καί ἄλλο χρόνο ἀπολιθωμένη ἡ φανέρωση τῶν ἁγιασμάτων, ἐφώτισε νά ἀνεγερθῆ ὁ φερώνυμος σημερινός ναός στήν περιοχή τῆς Μέσα Γωνιᾶς, κάτω ἀπό τήν βυζαντινή Ἐπισκοπή, ὥστε ὡς ἄλλη «Σκηνή τοῦ Μαρτυρίου» νά μαρτυρῆ στίς ἐπερχόμενες γενεές τήν εὕρεση, πού ἀναδεικνύεται, ὡς ἡ σφραγίδα ὅλων τῶν ἁγιασμάτων τῆς Σαντορίνης!<br />
<br />
Μέ τά θυρανοίξια δέ αὐτοῦ τοῦ ναοῦ (31 Αὐγούστου 1996), οἱ Θηραῖοι συνδέθηκαν, ξανά, μέ τήν ζωντανή πίστη τῶν προγόνων τους. Καί στό σημεῖο αὐτό δέν πρέπει νά παρασιωπήσουμε τήν ἠθική συμβολή τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη μας κ.κ. Παντελεήμονος πρός τήν ἁρμοδία Ὑπηρεσία τῆς Ναοδομίας, γιά τήν σύντομη προώθηση τοῦ νέου αὐτοῦ Θεομητορικοῦ σκηνώματος.<br />
<br />
Ὀφείλω θερμές εὐχαριστίες στόν συνάδελφο κ. Ἰωάννη Ταρνανίδη, καθηγητή τοῦ Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, γιά τήν βιβλιογραφική βοήθειά του καί τίς σημαντικές παρατηρήσεις του.<br />
<br />
Εὐχαριστῶ, ἐπίσης, τήν Ἱερά Μονή Βατοπαιδίου, διότι παρεχώρησε τήν ἄδεια νά συνεκδοθοῦν μέ τήν παρούσα ἐργασία ὁ Παρακλητικός Κανόνας καί οἱ Χαιρετισμοί πρός τήν Τιμία Ζώνη -πού ἀποτελοῦν πνευματικό της κεφάλαιο- μέ σκοπό τήν βοήθεια τῶν ἀτομικῶν καί κοινῶν λατρευτικῶν ἀναγκῶν τῶν χριστιανῶν τῆς νήσου, ὥστε ἐκτός ἀπό τήν γραφικότητά της, νά ἀποπνέη καί «ὀσμή εὐωδίας» πνευματικῆς.<br />
<br />
Ἐλπίζω ὅτι οἱ ἀναγνῶστες θά συγχωρήσουν τίς τυχόν ἀτέλειες τοῦ παρόντος καί ὅτι θά ἔχουν τά πνευματικά του μηνύματα, ἰδιαιτέρως οἱ Θηραῖοι, ὡς ἐντρύφημα πιστῶν.<br />
<br />
Σεβόμενοι δὲ τούς προγόνους τους θεωρῶ ὅτι ἔχουν χρέος νά συνδέσουν τήν ἡμέρα τῆς Εὑρέσεως μέ τήν ἐκκλησιαστική ζωή τοῦ τόπου καί συγχρόνως νά τήν ἀνυψώσουν, ὡς σύμβολο, μέσα στό ἑορτοδρόμιο τῆς Θηραϊκῆς Ἐκκλησίας. Εὔχομαι ἡ ἀρραγής δύναμη τῆς Τιμίας Ζώνης νά περιζώνη τούς φιλευσεβεῖς προσκυνητές τῆς ἁγίας Εἰκόνος Της, ἀπό κάθε κίνδυνο καί λοιμώδη θάνατο καί νά διαφυλάττη ἄσειστη τήν Σαντορίνη, τήν ἐσχατιά αὐτή τῶν Κυκλάδων, στήν ὁποία ἔλαχεν ὁ κλῆρος νά τήν περισώση «ὡς θησαύρισμα σεπτόν».<br />
<br />
Σαντορίνη, Αὔγουστος 1997<br />
<br />
ΜΑΤΘΑΙΟΣ Ε. ΜΗΝΔΡΙΝΟΣ<br />
<br />
{oziogallery 1281}<br />
ΜΕΡΟΣ Ι<br />
Α´ Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΤΙΜΙΑΣ ΖΩΝΗΣ<br />
<br />
1. Μετά τήν Κοίμηση τῆς Θεοτόκου, πού κατά τίς ὑπάρχουσες μαρτυρίες συνέβη τό ἔτος 47 μ.Χ. σέ ἡλικία 59 ἐτῶν στήν Γεθσημανή, στήν οἰκία τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου -στόν ὁποῖον ὁ Ἰησοῦς τήν εἶχε ἐμπιστευθεῖ ἀπό τόν Σταυρό Του διασώθηκαν, ἐκτός ἀπό τά σπάργανα τοῦ τάφου Της, δύο ἀπό τά θεομητορικά Της ἄμφια· ἡ Ἐσθήτα καί ἡ Ζώνη .<br />
<br />
Ἡ Ἐσθήτα, ὡς εἶδος ἐνδύματος τῶν γυναικῶν τῆς Παλαιστίνης, ἀπό τήν ἐποχή τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, ἔφθανε μέχρι τούς ἀστραγάλους (καρπούς) καί διά τοῦτο ἐλέγετο «καρπωτός χιτώνας». Κυρίως τήν φοροῦσαν οἱ παρθένες γυναῖκες γιά λόγους σεμνότητας. Οἱ βυζαντινοί τὴν ὀνόμαζαν μανοφόριο καί κατά συγκοπή μαφόριο, δηλ. φόρεμα μέ μανίκια, ἢ ὠμοφόριο, ἐπειδή ἐκάλυπτε τούς ὤμους. Ὡρισμένοι ἄλλοι ἐρευνητές ἀναφέρουν ὅτι ἐκάλυπτε καί τήν κεφαλή. Χωρίς ἀμφιβολία τέτοια ὑπῆρξε καί ἡ Ἐσθήτα τῆς Θεοτόκου, τήν ὁποία ὄχι μόνο ἡ ἴδια ἐφόρεσε, ἀλλά καί τόν Υἱόν Της ἐτύλιξε καί ὡς βρέφος ἐθήλασε. Ἡ Ζώνη ἢ ζωστήρας ἦταν ἀρχαιότατο ἔνδυμα τῶν ἱερέων τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης καί μέρος τῆς ἐνδυμασίας τῶν Ἑβραίων ἀνδρῶν καί γυναικῶν τῆς ἐποχῆς τῆς Καινῆς Διαθήκης. Συνήθως ἦταν δερματίνη, ἀπό λευκή βύσσο, κυανή ἢ ἐρυθρή, μέ τά δύο ἄκρα ἐμπρός. Ἔτσι, ὁ προφήτης Ἠλίας ἦτο «ἀνήρ δασύς καί ζώνην δερματίνην περιεζωσμένος τήν ὀσφύν αὐτοῦ» . Ὁ Ἰωάννης ὁ Πρόδρομος ἔφερε «ζώνην δερματίνην» , οἱ δέ Ἀπόστολοι, ὅπως ὁ Πέτρος καί Παῦλος, ἔφεραν τήν ἁπλή ζώνη.<br />
<br />
Μέχρι σήμερα ἀκόμη, ἡ ζώνη ἀποτελεῖ ἕνα ἀπό τά ἄμφια τοῦ ἐπισκόπου καί τοῦ ἱερέως . Κατά τήν παράδοση ἡ Παναγία κατασκεύασε ἡ ἴδια, μέ τρίχες καμήλου, τήν Ζώνη Της, τήν ὁποία, πρίν ἀπό τήν μετάστασή Της στούς οὐρανούς, παρέδωσε στόν Ἀπόστολο Θωμᾶ . Σύμφωνα μέ ἄλλη παράδοση, τρεῖς ἡμέρες μετά τήν Κοίμησή Της, νεφέλη μετέωρος μετέφερε μυστηριωδῶς στά Ἱεροσόλυμα τόν Θωμᾶ, ὅπου στό χωριό Γεθσημανῆ τήν συνάντησε καί τήν εἶδε νά ἀνεβαίνει στούς οὐρανούς. Ἔκπληκτος, βλέποντας τό ὅραμα τῆς ἐφώναξε· «Παναγία, ποῦ ὑπάγεις;» Τότε Ἐκείνη ἀπεζώθη τήν Ζώνη της καί τήν ἔριξε, ὡς εὐλογία, πρός διαπίστωση τῆς μεταβάσεώς Της σ᾿ αὐτούς.<br />
<br />
Στή συνέχεια ἔτρεξε ἔντρομος πρός τόν τάφο Της, ὅπου συνάντησε τούς ἄλλους Μαθητές νά προσεύχονται καί λυπημένος, διότι δέν ἀξιώθηκε νά παρευθεῖ στήν θανή Της, τούς παρεκάλεσε νά ἀνοίξουν τόν τάφο γιά νά προσκυνήση τό θεοδόχο σῶμα της. Ἐπειδή, ὅμως, ἠρνοῦντο νά τό πράξουν, ὁ Θωμᾶς «βιασάμενος τόν ἱερόν ἐκεῖνον χορόν ἀνοίγειν τήν σορόν ἐπειρᾶτο...». Κατόπιν αὐτοῦ οἱ Μαθητές ἄνοιξαν τόν τάφο καί μή εὑρόντες τό σῶμα τῆς Θεοτόκου, παρά μόνο τά ἐντάφια σπάργανα, τόν ἀσφάλισαν καί πάλι, ἀφοῦ προηγουμένως τούς περιέλουσε ὑπέροχη εὐωδία .<br />
<br />
Μετά τόν θάνατο τοῦ Θωμᾶ, τά δύο θεομητορικά ἄμφια, ἡ Ἐσθήτα καί ἡ Ζώνη ἐφυλάσσοντο στά Ἱεροσόλυμα ἀπό Ἑβραία, εὐλαβεστάτη, παρθένο γυναίκα, ἄγνωστο γιά πόσο χρονικό διάστημα . Μέ τήν καταστροφή, ὅμως, τῶν Ἱεροσολύμων ἀπό τίς ρωμαϊκές λεγεῶνες τοῦ αὐτοκράτορος Τίτου (10 Αὐγούστου 70 μ.Χ.), ἡ ἁγία Πόλη μετεβλήθη «εἰς ἄμορφον ἐρείπιον», τό αἷμα ἔτρεξε σάν χείμαρρος, ἡ τοπογεωγραφία της ἀλλοιώθηκε καί ὅλα τά ἱερά προσκυνήματα ὑπέστησαν μεγάλες καταστροφές. Ὑπό τά ἐρείπια τοῦ ναοῦ τοῦ Σολομῶντος καταπλακώθηκαν 6000 γυναῖκες καί παιδιά, ἐνῶ ἀρκετές χιλιάδες ἄλλοι Ἰουδαῖοι βρῆκαν τόν θάνατο .<br />
<br />
Σέ μιά τέτοια ταραγμένη κατάσταση, ὅπου κυριαρχοῦσαν σ᾿ ὅλη τήν ἔκταση τῆς αὐτοκρατορίας καί οἱ διωγμοί κατά τῶν χριστιανῶν, ἡ διαφύλαξη ἱερῶν κειμηλίων μέσα στά Ἱεροσόλυμα ἦταν, ὁμολογουμένως, δύσκολο ἔργο.<br />
<br />
Ἡ παράδοση ἀναφέρει, ὅτι τήν περίοδο αὐτή τά δύο θεομητορικά ἄμφια, ἡ Ζώνη καί ἡ Ἐσθήτα, μεταφέρθηκαν στήν ἐπισκοπή Ζήλα τῆς Καππαδοκίας, ἀνατολικά τῆς Μικρᾶς Ἀσίας, γιά μεγαλύτερη ἀσφάλεια. Περί τῆς μετέπειτα πορείας τους ὑπάρχουν ἱκανές γραπτές μαρτυρίες καί διηγήσεις. Ἐδῶ ἀναφέρουμε τρεῖς καί μάλιστα ἐκεῖνες πού ἀφοροῦν στήν Τιμία Ζώνη ·<br />
<br />
Κατά τήν πρώτη, ὁ αὐτοκράτορας Ἀρκάδιος (395-408), υἱός τοῦ Μ. Θεοδοσίου, κινούμενος ἀπό ἰδιαίτερο σεβασμό, ἔφερε στήν ΚΠολη, ἀπό τήν Ζήλα τῆς Καππαδοκίας, τήν Τιμία Ζώνη, τήν ὁποία «κατέθετο ἐν λαμπρᾷ θήκῃ ἣν ἐκάλεσεν ἁγίαν Σορόν». Ἐξωτερικῶς ἡ θήκη ἐστολίζετο μέ πολυτίμους λίθους καί σμάλτο, ἔφερε κωδίκελλο, δηλ. σύντομο ὑπόμνημα, χρονολογία, τήν ἰνδικτιώνα (= ἐκκλησιαστικό ἔτος) καί τήν ἡμέρα πού τήν μετέφερε στήν Βασιλεύουσα. Ἦταν δέ σφραγισμένη μέ τήν χρυσή βούλα τοῦ αὐτοκράτορα, ἐνῶ κατά τήν ἡμέρα τῆς μεταφορᾶς (31 Αὐγούστου) ἔγινε καί ἡ κατάθεσή της στό ναό. Ἀπό τότε ἡ Ἐκκλησία μας τιμᾶ «τά καταθέσια τῆς Τιμίας Ζώνης τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου» μέ ἰδιαίτερη Ἀσματική Ἀκολουθία μέχρι σήμερα .<br />
<br />
Κατά τήν δεύτερη περιγραφή, τήν Τιμία Ζώνη μετέφερε στήν ΚΠολη ὁ αὐτοκράτορας Μαρκιανός (450-457), ὕστερα ἀπό τά ὅσα συνεζήτησαν μέ τόν Πατριάρχη Ἱεροσολύμων Ἰουβενάλιο (451-453), στήν διάρκεια τῶν ἐργασιῶν τῆς Δ´ Οἰκουμ. Συνόδου (451), στήν Χαλκηδόνα. Ὁ Μαρκιανός, μέ ἐπιστολή του πρός τόν Πατριάρχη, ἐζήτησε τήν μεταφορά τῶν ἱερῶν τούτων λειψάνων τῆς Θεοτόκου ἀπό τήν Γεθσημανή, στήν ΚΠολη, μέ σκοπό τήν προστασία τῆς Βασιλίδος τῶν πόλεων ἀπό τούς βαρβάρους ἐπιδρομεῖς, μέ τόν ἑξῆς ἀκριβή λόγον· «βουλόμεθα, τοίνυν, τοῦτο τό λείψανον ἀγαγεῖν ἐνταῦθα εἰς φυλακτήριον τῆς βασιλευούσης πόλεως» .<br />
<br />
Τέλος, σύμφωνα μέ τήν τρίτη παράδοση, ἡ Ἁγία Ζώνη μεταφέρθηκε ἀπό τήν Καππαδοκία στήν ΚΠολη, ἐπί τῆς ἐποχῆς τοῦ Ἰουστινιανοῦ (527-565).<br />
<br />
Ἀπό τίς παραπάνω τρεῖς διηγήσεις πιθανότερη εἶναι ἡ πρώτη. Ἡ δέ μεταξύ τους ὑπάρχουσα ἀσυμφωνία συμβιβάζεται μέ τό γεγονός, ὅτι ἡ μέν μεταφορά της ἔγινε ὑπό τοῦ Ἀρκαδίου, ἡ δέ κατάθεση ἀπό τήν κόρη του Πουλχερία καί τόν συνάρχοντά της Μαρκιανό, οἱ ὁποῖοι «ἐξ εὐλαβείας κινούμενοι κατέθησαν αὐτήν ἐν τῷ ἐν Βλαχέρναις ναῷ», ὅπου ἦσαν καί τά περίφημα ἀνάκτορα τῶν Βυζαντινῶν αὐτοκρατόρων, κέντρο μεγάλων παγκοσμίων γεγονότων, κατά τούς τελευταίους αἰῶνες τῆς Βυζαντινῆς αὐτοκρατορίας. Ὁ Μαρκιανός, σέ ἀνταπόδοση τῆς προσφορᾶς τοῦ Πατριάρχου, ἔκτισε τόν πρῶτο ναό τῆς «Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου» ἐπί τοῦ τάφου Της, στή Γεθσημανή , ὅπου κατά τήν παράδοση, ὑπῆρχαν καί οἱ τάφοι τῶν προγόνων της, ἀπό τοῦ Δαυΐδ, μέχρι τῶν γονέων της καί τοῦ μνήστορος Ἰωσήφ . Ὁ ναός δέ τῶν Βλαχερνῶν, τιμώμενος στό ὄνομα τῆς Παναγίας, ἦτο τό μεγαλοπρεπέστερο κτίριο ἀπό ὅλα τά ἄλλα πού ἡ Πουλχερία ἔκτισε στά μέσα τοῦ Ε´ αἰῶνος, στήν εὐρύτερη περιοχή τῆς ΚΠόλεως.<br />
<br />
Παρά τό γεγονός, ὅτι εὑρίσκετο στά Χαλκοπρατεῖα -ἐμπορική συνοικία πλησίον τοῦ ναοῦ τῆς Ἁγίας Σοφίας καί τῆς Βασιλικῆς Βιβλιοθήκης- ὅπου ἀπό τῆς ἐποχῆς τοῦ Μ. Κων/νου ὑπῆρχε ἡ ἀγορά τῶν χαλκοπωλῶν Ἰουδαίων, ἐν τούτοις, τόν διεκόσμησε «παντί κόσμῳ» , μέ πολυτελή διακόσμηση καί ἰδιαίτερη ἀγάπη. Στό ἀριστερό παρεκκλήσιο τοῦ ναοῦ εἶχαν κατατεθεῖ ἀρκετά ἱερά λείψανα, ὅπως τοῦ ἱερέως καί προφήτου Ζαχαρίου καί τοῦ υἱοῦ του Ἰωάννου τοῦ Προδρόμου, τῶν Νηπίων πού κατέσφαξε ὁ Ἡρώδης, ἐνῶ στό δεξιό μέρος αὐτοῦ τά λείψανα τῶν Μυροφόρων γυναικῶν . Ὅλως ἰδιατέρως ἡ Πουλχερία, στή νότια πλευρά τοῦ ἰδίου ναοῦ, ἵδρυσε τό κυκλοτερές παρεκκλήσιο τῆς ἁγίας Σοροῦ, ὑπό ὄνομα «Παναγία ἡ Ἁγιοσορίτισσα», ἐπειδή σ᾿ αὐτό εἶχε καταθέσει τήν Ἁγία Σορό, δηλ. τήν πολύτιμη θήκη του πατέρα της Ἀρκαδίου, ὅπου ἐφυλάσσετο ἡ Ἁγία Ζώνη τῆς Θεοτόκου, πρός τήν ὁποία ὁ ναός τῶν Βλαχερνῶν ὤφειλε τήν φήμη καί τήν δημοτικότητά του.<br />
<br />
Κινουμένη δέ ἡ θεοσεβής Πουλχερία ἀπό ἰδιαίτερη τιμή καί εὐλάβεια πρός τήν πανέντιμο Ζώνη τῆς Θεοτόκου, διαπέρασε ἐπ᾿ αὐτῆς πρός διακόσμηση, ἰδιοχείρως, σειρές ἀπό χρυσές κλωστές, πού διατηρήθηκαν μέχρι τῆς ἐποχῆς τοῦ Ἰουστινιανοῦ . Συνάμα, ἐθέσπισε νά τελῆται, στό ἐν λόγῳ παρεκκλήσιο, σειρά ἀπό πανηγύρεις καί παννυχίδες μέ σκοπό τήν ἀπόδοση ἰδιαίτερης τιμῆς πρός τό Θεομητορικό ἄμφιο. Ἔτσι, κάθε Τετάρτη τῆς ἑβδομάδας ἐτελεῖτο Λιτή, δηλ. ἀκολουθία μεγάλης Δεήσεως καί κάθε Παρασκευή ἑσπέρας «Πρεσβεία», ἤτοι ἑσπερινός καί ὁλονυκτία.<br />
<br />
Ἡ τελευταία αὐτή ἀκολουθία, ἀργότερα, προσέλαβε τήν ὀνομασία «Παννυχίς τῶν Βλαχερνῶν» . Σημειώνεται ἀκόμη, ὅτι ἡ Πουλχερία μετέβαινε πεζῇ τέσσερις φορές τό ἔτος στήν Παναγία τήν Ἁγιοσορίτισσα γιά νά ἐκκλησιασθῆ. Ἡ καθ᾿ ἑκάστη δέ Παρασκευή τελουμένη ὁλονυκτία, οὐδέποτε διακόπηκε ἀπό τῆς ἐποχῆς της, καθότι ἀποτελοῦσε τό κατανυκτικότερο προσκύνημα τῶν αὐτοκρατόρων καί τῶν κατοίκων τῆς ΚΠόλεως. Ἀναφέρεται, μάλιστα, ὅτι στόν ἴδιο ναό, στή διάρκεια τελουμένης ἀγρυπνίας, ὁ διάκονος Ρωμανός -μετέπειτα μεγάλος μελωδός τῆς Ἐκκλησίας μας- ἐνεπνεύσθη τόν περίφημο ὕμνο του «Ἡ Παρθένος σήμερον τόν ὑπερούσιον τίκτει» .<br />
<br />
Ἀργότερα ὁ Ἰουστινιανός (6ος αἰών), καθώς ἀναφέρει ὁ ἱστορικός του Προκόπιος, ἐπεξέτεινε τόν ἐπιθαλάσσιο ναό τῶν Βλαχερνῶν μέ θαυμαστή διακόσμηση σέ μεγαλοπρεπές μέγεθος καί χωρίς νά φεισθῆ τοῦ ὄγκου τῶν χρημάτων, μετέφερε μάρμαρο ἀπό τήν Πάρο τῶν Κυκλάδων ἀπό τό ὁποῖο κατασκευάσθηκαν οἱ κίονές του . Ἐντός τοῦ Ναοῦ αὐτοῦ ἐφυλάσσοντο· α) ἡ περίφημος εἰκόνα τῆς Ὑπερμάχου Στρατηγοῦ «Παναγία ἡ Βλαχερνιώτισσα» τύπου «Δεομένης» , ἡ ὁποία ἐπροστάτευε, κατά τούς Βυζαντινούς, τήν ΚΠολη ἀπό τίς προσβολές τῶν βαρβάρων καί β) τά ἅγια Λείψανα· ὁ ἀκάνθινος Στέφανος τοῦ Χριστοῦ, ἡ Σινδόνα, τό πορφυροῦν Ἱμάτιον, τό Λέντιον, ὁ Σπόγγος, ἡ Λόγχη, ὁ Κάλαμος καί μεγάλο τμῆμα τοῦ Τιμίου Σταυροῦ. Ἐπιπλέον στόν ἴδιο ναό ἐφυλάσσοντο, μέχρι τά μέσα τοῦ 10ου αἰῶνος, καί ἄλλα δύο Θεομητορικά ἄμφια· ὁ Πέπλος καί ἡ Ἐσθήτα. Τήν τελευταία ἔφεραν στήν ΚΠολη οἱ πατρίκιοι ἀδελφοί Γάλβιος καί Κάνδιδος, ἀφοῦ τήν ἀνεζήτησαν στήν Καπερναούμ, στήν οἰκία Ἑβραίας χριστιανῆς γερόντισσας γυναίκας. Ὁ αὐτοκράτορας Λέων Α´ (457-474), τήν κατέθεσε στόν ναό τῶν Βλαχερνῶν (2 Ἰουλίου), ἀφοῦ προηγουμένως κατασκεύασε, γιά προστασία της, κατάλληλο κιβώτιο ἀπό χρυσό καί ἄργυρο . Σύμφωνα μέ τήν Βυζαντινή παράδοση, ἀπό τά διασωζόμενα Θεομητορικά ἄμφια, ἡ Ζώνη καί ἡ Ἐσθήτα ἐθεωροῦντο τά ἱερότερα καί πολυτιμότερα θησαυρίσματα, πού ἐπροστάτευαν τήν ΚΠολη, ὡς «Θεοφύλακτη πόλη», ἀπό τόν 6ον ἕως τόν 10ον αἰῶνα.<br />
<br />
2. Διά τούς Βυζαντινούς ἡ ἔννοια αὐτή «Θεοφύλακτη πόλη» δέν ἦταν ἕνας κενός λόγος, ἀλλά μιά ἐνσυνείδητη πραγματικότητα, συνδεδεμένη μέ τήν ζωντανή πίστη τους, ἡ ὁποία προσέδιδε ἀληθινό περιεχόμενο στήν καθημερινή ζωή τους. Ἀποτελεῖ δέ ἀπόδειξη ἐκείνης τῆς θρησκευτικότητος τό γεγονός, ὅτι στή Βασιλεύουσα οἱ αὐτοκράτορες ἔφερον, κατά καιρούς, ἐκτός ἀπό τίς θαυματουργές εἰκόνες καί διάφορα ἅγια λείψανα, ὥστε μέ τήν ἁγιαστική τους χάρη νά φρουρῆται ἡ ΚΠολη. Μέ τά ἀκόλουθα περιληπτικά στοιχεῖα θεωρῶ, ὅτι ἐπιβεβαιώνεται ἐκείνη ἡ πεποίθηση·<br />
<br />
Πρῶτοι, λοιπόν, ἡ Ἁγία Ἑλένη καί ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος (324-337) ἔφεραν ἀπό τά Ἱεροσόλυμα στήν ΚΠολη τόν Τίμιο Σταυρό, ἐνῶ ὁ διάδοχός τους Κωνστάντιος (337-361) ἔφερε τά λείψανα τῶν ἁγίων Ἀποστόλων Λουκᾶ (ἀπό τήν Θήβα), Ἀνδρέου (ἀπό τήν Πάτρα), μέ τήν βοήθεια τοῦ μεγαλομάρτυρος Ἀρτεμίου, καθώς καί τά ὀστά τῶν Ἀποστόλων Τιμοθέου καί Ματθία, τά ὁποῖα καί ἐτοποθέτησε κάτω ἀπό τήν Ἁγία Τράπεζα τοῦ ναοῦ τῶν ἁγίων Ἀποστόλων, πού ἦταν τό δεύτερο, μετά τήν Ἁγία Σοφία, σεβάσμιο μνημεῖο τῆς ΚΠόλεως.<br />
<br />
Στόν ἴδιο ναό καί δεξιά τῆς Ὡραίας Πύλης εὑρίσκετο ἡ «κολώνα τῆς φραγγελώσεως», ἐπί τῆς ὁποίας οἱ Ρωμαῖοι στρατιῶτες προσέδεσαν καί ἐμαστίγωσαν τόν Ἰησοῦ καί ἡ ὁποία μέχρι σήμερα διασώζεται στόν Πατριαρχικό ναό τοῦ ἁγίου Γεωργίου, στό Φαναρι.<br />
<br />
Ὁ Θεοδόσιος ὁ Μέγας (379-55) ἔφερε τήν κάρα καί τό χέρι τοῦ τιμίου Προδρόμου, τά ὁποῖα κατέθεσε στόν ὁμώνυμο ναό , ἡ δέ αὐτοκράτειρα Πουλχερία λείψανα τοῦ Προδρόμου καί τοῦ πατρός αὐτοῦ Ζαχαρίου, τῶν Νηπίων καί τῶν Μυροφόρων, ὅπως σημειώθηκε ἀνωτέρω.<br />
<br />
Ὁ Ἰουστινιανός ἔφερε τά ὀστά τῆς ἁγίας Ἄννης, μητρός τῆς Θεοτόκου, τό πέτρινο χεῖλος ἀπό τήν πηγή τοῦ πατριάρχου Ἰακώβ (1750 π.Χ.) καί τό πέτρινο στόμιο, ὅπου ἐκάθισεν ὁ Χριστός καί συνομίλησε μέ τήν Σαμαρείτιδα. Σημειώνεται, ὅτι τά δύο τελευταῖα ὁ αὐτοκράτορας ἐτοποθέτησε στό νέο φρέαρ πού ἄνοιξε, ὡς ἁγίασμα, στό ἀριστερό μέρος τοῦ ναοῦ τῆς Ἁγίας Σοφίας . Ὁ Ἡράκλειος (610-641) ἔφερε πρῶτα τόν Τίμιο Σταυρό, ἀφοῦ τόν διέσωσεν ἀπό τούς Πέρσες καί τόν ὁποῖον ὁ Πατριάρχης Σέργιος ἔστησεν ὄρθιο ἐντός τοῦ σκευοφυλακίου τῆς Ἁγίας Σοφίας καί, ἔπειτα, τά καρφιά τῆς Σταυρώσεως, τά Ὑποδήματα καί τό ἅγιο Αἷμα τοῦ Χριστοῦ, τήν μαρμάρινη λεκάνη ὅπου ἔνιψε τά πόδια τῶν μαθητῶν Του καί τά ἄλλα λείψανα, ὅπως αὐτά ἀναφέρονται προηγουμένως. Ὅλα αὐτά τά ἱερά λείψανα πού εὑρίσκοντο μέσα στό «Ἱερόν Παλάτιον» τά μετέφερε, ἀργότερα, στό ναό τῆς Παναγίας τῶν Βλαχερνῶν .<br />
<br />
Ὁ Πατριάρχης δέ τῶν Ἱεροσολύμων Δοσίθεος Β´ (1669-1707) μαρτυρεῖ ὅτι ἐπί τῶν ἡμερῶν του ὑπῆρχαν ὅλα τά παραπάνω ἀναφερόμενα, στήν ΚΠολη, δηλ. μέχρι τά τέλη τοῦ 17ου αἰῶνος .<br />
<br />
Ὁ Λέων ΣΤ´ ὁ Σοφός (886-912) ἔφερε τά ὀστά τοῦ ἁγίου Λαζάρου καί τῆς Μαρίας τῆς Μαγδαληνῆς , ἐνῶ τό 943 ὁ ἔνδοξος Βυζαντινός στρατηλάτης Ἰωάννης Κουρκούας ἔφερε ἀπό τήν Ὀσροηνή τῆς Ἔδεσσας (Μεσοποταμία) στήν ΚΠολη μέ θριαμβευτική εἴσοδο, τό ἅγιο Μανδήλιο, δηλ. τήν Ἀχειροποίητο εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ καί τό κατέθεσε μέ ἐπίσημη πομπή στήν Ἁγία Σοφία, δεδομένου, ὅτι ὁ τότε αὐτοκράτορας Ρωμανός Α´ ὁ Λεκαπηνός (920-944) εὑρίσκετο στό κρεββάτι ἄρρωστος καί ἀδύναμος .<br />
<br />
Ὁ Ἰωάννης ὁ Τσιμισκῆς (969-976) ἔφερε τά σανδάλια τοῦ Ἰησοῦ . Ὅταν δέ τό 1200, τέσσερα χρόνια πρίν τήν ἅλωση τῆς Βασιλεύουσας ἀπό τούς Σταυροφόρους, ὁ Ρῶσος ἀρχιεπίσκοπος τοῦ Νοβγκορόντ Ἀντώνιος ἐπεσκέφθη τήν ΚΠολη, μέσα στό ναό τῆς Ἁγίας Σοφίας προσκύνησε, ὅπως σημειώνει στό χρονικό του, τήν τράπεζα, ὅπου ὁ Χριστός ἐδείπνησε μέ τούς Μαθητές του, τίς πλάκες τοῦ Μωϋσέως μέ τόν Δεκάλογο, τήν χάλκινη σάλπιγγα τοῦ Ἰησοῦ τοῦ Ναυῆ, ὑπό τόν ἦχο τῆς ὁποίας ἔπεσαν τά διπλά τείχη τῆς Ἰεριχοῦς (Ἰησ. Ναυῆ ΣΤ´ 20), τά χρυσά ἀγγεῖα μέ τά δῶρα τῶν Μάγων, τό Αἷμα πού ἔτρεξε ἀπό τήν κεφαλή του Χριστοῦ, τίς ἁλυσίδες τοῦ Ἀποστόλου Πέτρου καί τίς ἀμπάρες τῆς φυλακῆς του, ἐνῶ στή Μονή Παντοκράτορος εἶδε τήν σανίδα, ὅπου ἀπέθεσαν τό Σῶμα τοῦ Ἰησοῦ μετά τήν ἀποκαθήλωση καί ἐπ᾿ αὐτῆς νά διακρίνονται τά δάκρυα τῆς Παναγίας, ὡς σταγόνες κεριοῦ .<br />
<br />
Κατά τήν μαρτυρία, τέλος, τοῦ Ἰωσήφ Βρυεννίου (1450-1432), τελευταίου πρό τῆς ἁλώσεως διδασκάλου τῆς Ἐκκλησίας, στό ναό τῆς Ἁγίας Σοφίας διεσώζοντο μέχρι τό 1415 τά ἀκόλουθα ἱερά λείψανα· «ἡ Ζώνη καί ἡ Ἐσθής τῆς Θεοτόκου, τά Ἱμάτια καί ὁ Χιτών τοῦ Χριστοῦ, τό ἐκ πλευρᾶς ρεῦσαν Αἷμα, ὁ Στέφανος, ἡ Λόγχη, οἱ Ἧλοι, ὁ Σπόγγος, ὁ Κάλαμος... καί τῶν πανταχοῦ τῆς γῆς τελειωθέντων ἁγίων μερίδες λειψάνων, σωτηρίας ἐχέγγυα».<br />
<br />
Στήν πορεία τοῦ χρόνου τά παραπάνω ἱερά λείψανα, ἰδιαιτέρως δέ ἡ Τιμία Ζώνη καί ἡ Ἐσθήτα, στάθηκαν γιά τούς Βυζαντινούς προστασία ἀκαταμάχητος. Διεφύλαξαν τήν Βασιλεύουσα σέ ἐπικίνδυνους καιρούς, ἀποκορύφωμα τῶν ὁποίων ἀποτελεῖ ἡ σωτηρία της ἀπό τήν ἐπιδρομή τῶν Ἀβάρων, κατά τό ἔτος 626, ὅταν ὁ Πατριάρχης Σέργιος «περιήρχετο διά τῶν τειχῶν τήν Τιμίαν Ἐσθήτα τῆς Θεομήτορος ἐπιφερόμενος», ἡ Θεοτόκος, ἡ Ὑπέρμαχος Στρατηγός, ἔκανε τότε τό θαῦμα της . Τό ἴδιο συνέβη τό 860 κατά τήν ἐπιδρομή τῶν Ρώσων .<br />
<br />
Στήν ἴδια περίοδο ἀνήκει καί τό ὅραμα τοῦ ἱερέως τῆς Παναγίας τῶν Βλαχερνῶν Ἀνδρέα, ἐπιλεγομένου «διά Χριστόν Σαλοῦ» , ὁ ὁποῖος στή διάρκεια τελουμένης ἀγρυπνίας εἶδε στό μέσο τοῦ ναοῦ τήν Παναγία νά προσεύχεται, νά ραίνη μέ δάκρυα τό θεοειδές πρόσωπό Της καί νά ἁπλώνη, ὡς σκέπη, ἐπάνω στόν λαό, τό ἱερό Της Μαφόριο, πού ἀστραποβολοῦσε, ὅπως τό ἤλεκτρο, ἐνῶ ἄγγελοι προπορευόμενοι ἔψαλλον ἄσματα ἀκουόμενα μόνο ἀπό τόν ταπεινό ἐκεῖνον ἱερέα ...<br />
<br />
Μέχρι δέ τῆς ἐποχῆς τοῦ Ρωμανοῦ Α´ τοῦ Λεκαπηνοῦ οἱ αὐτοκράτορες, ἐκστρατεύοντες κατά τῶν διαφόρων ἐπιδρομέων, κρατοῦσαν, ἐν εἴδει σημαίας, τήν Ἐσθήτα τῆς Θεομήτορος. Ἡ τελευταία, ἕως τά μέσα τοῦ ΙΔ´ αἰῶνος (1335) ἦταν «ἀσινής διατηρουμένη, ἀκαταγώνιστον φυλακτήριον τῇ πόλει...», δηλ. ἀβλαβής καί ἀδιάλυτος, κατά τήν μαρτυρία τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ ἱστορικοῦ καί ἱερέως τοῦ ναοῦ τῆς Ἁγίας Σοφίας Νικηφόρου Καλλίστου τοῦ Ξανθοπούλου .<br />
<br />
Ὅμως, ὅλα ἐκεῖνα τά ἅγια λείψανα καί τά ἄλλα ἱερά κειμήλια πού εἶχαν συγκεντρωθεῖ στήν ΚΠολη ἀπό τῆς ἐποχῆς τοῦ Μ. Κων/νου, διασκορπίσθηκαν, καταπατήθηκαν ἢ καταστράφηκαν κατά τήν Ἅλωση (1453) ἀπό τούς Τούρκους, τούς «προδρόμους τοῦ Ἀντιχρίστου», καθώς τούς ὀνομάζει ὁ ἱστορικός τῆς Ἁλώσεως Γεώργιος Σφραντζῆς.<br />
<br />
3. Ἡ θήκη, λοιπόν, τῆς Ἁγίας Σοροῦ πού περιεῖχε τήν Τιμία Ζώνη παρέμεινε κλειστή στή Παναγία τῶν Βλαχερνῶν ἐπί 410 χρόνια ἀπό τῆς ἐποχῆς τοῦ Ἀρκαδίου.<br />
<br />
Τόν 9ο αἰῶνα, κατά προσταγή τοῦ αὐτοκράτορα Λέοντος ΣΤ´ τοῦ Σοφοῦ, ἀνοίχθηκε, ἐπειδή ἡ γυναίκα του Ζωή ὑπέφερε ἀπό σοβαρές δαιμονικές ἐνοχλήσεις. Κάποτε, μάλιστα, εἶδε ὀπτασία κατά τήν ὁποία θά ἐλευθερώνετο ἀπό τό δαιμόνιο, ἂν τοποθετοῦσε στό σῶμα της τήν Ζώνη τῆς Θεοτόκου. Παρόντος, λοιπόν, τοῦ πατριάρχου Νικολάου Α´ τοῦ Μυστικοῦ, ὁ Λέων ἄνοιξε τήν χρυσή θήκη τῆς Ἁγίας Σοροῦ, καί εἶδαν τήν ὑπέρτιμο Ζώνη νά ἀκτινοβολῆ, ὡσάν νά ἦτο νεοΰφαντη· «εὑρέθη δέ ἡ Τιμία Ζώνη ὡς νεοΰφαντος ἀποστίλβουσα»! Στό ἐσωτερικό δέ τῆς θήκης εἶδαν ὅλα τά μαρτυρικά στοιχεῖα πού εἶχε πρωτογράψει ὁ αὐτοκράτορας Ἀρκάδιος, δηλ. τήν χρυσή βούλα, τόν χρόνο καί τήν ἡμέρα πού τήν ἔφερε στήν ΚΠολη.<br />
<br />
Ὅταν, λοιπόν, τήν προσκύνησε ὁ Λέων μέ περισσήν εὐλάβεια, στή συνέχεια τήν ἔλαβε ὁ πατριάρχης καί τήν ἅπλωσε ἐπάνω στήν πάσχουσα αὐτοκράτειρα καί, ὤ τοῦ θαύματος! ἐλευθερώθηκε ἀμέσως ἀπό τό δαιμόνιο. Δοξάσαντες δέ ὅλοι τήν Θεοτόκο μέ εὐχαριστηρίους ὕμνους, κατέθεσαν καί πάλι τήν Ἁγία Ζώνη «ἐν τῇ Τιμίᾳ Σορῷ ἐν ᾗ προϋπῆρχε», ἐνῶ ἡ θεραπευθεῖσα αὐτοκράτειρα, ἐκδηλώνουσα τήν εὐγνωμοσύνη της, ἐκέντησε τήν Ζώνη μέ χρυσή κλωστή, πού διασώζεται μέχρι σήμερα, χωρισμένη σέ τρία τεμάχια .<br />
<br />
Περί τά τέλη τοῦ 9ου αἰῶνος, ἡ θήκη τῆς Ἁγίας Σοροῦ μέ τήν Τιμία Ζώνη μεταφέρθηκε, πρός ἀσφαλέστερη φύλαξη, στό ναό τῆς Ἁγίας Σοφίας, ἐπειδή τότε εἶχαν ἀρχίσει νά διαταράσσουν τό ἐσωτερικό τοῦ Βυζαντινοῦ κράτους διάφορες πολεμικές ἐπιβουλές.<br />
<br />
Μάλιστα, οἱ αἱρετικοί Βογόμιλοι καί Πετσενέγοι, κατά τήν ἐποχή τῶν Κομνηνῶν (11ος - 12ος αἰώνας), μαζί μέ τίς ἐπιδρομές τῶν Βουλγάρων, ἔβλαψαν πολύ ὄχι μόνο τήν ἐξωτερική καί ἐσωτερική ἑνότητα τοῦ κράτους, ἀλλά καί τῆς Ἐκκλησίας .<br />
<br />
Σημειώνεται, ὅτι ἐπί Ἰσαακίου Β´ Κομνηνοῦ (1185-1195) οἱ Βούλγαροι ἀδελφοί, Πέτρος καί Ἀσάν, ἐτέθησαν ἐπικεφαλῆς τῆς ἐπαναστάσεως τῶν Βουλγάρων καί Βλάχων (1180) κατά τῆς ΚΠόλεως. Ὁ αὐτοκράτορας, προκειμένου νά καταστείλη τίς ἐχθροπραξίες ἐκράτησε ὅμηρο τόν μικρότερο ἀδελφό τους Ἰωαννίτζη ἢ Καλοϊωάννη, ὁ ὁποῖος, λέγεται, ὅτι στό διάστημα τῆς ὁμηρίας του στήν ΚΠολη, ἔκλεψε ἀπό τήν Ἁγία Σοφία τήν θήκη τῆς Ἁγίας Σοροῦ μέ τήν Τιμία Ζώνη καί τόν Σταυρό πού περιεῖχε τμῆμα τοῦ Τιμίου Ξύλου» . Γιά τήν ἀνίερη ἐκείνη πράξη του οἱ Βυζαντινοί τόν ὀνόμασαν «Σκυλογιάννη» καί ἐπί πλέον, ἐπειδή ἀργότερα, γενόμενος ἡγεμόνας τῶν Βουλγάρων (1196-1241), ἐπολιόρκησε (1207) τήν Θεσ/νίκη, τήν ὁποία ὁ ἅγιος Δημήτριος βλέποντας νά διατρέχη τόν κίνδυνο τῆς ἁλώσεως παρουσιάσθηκε ἔφιππος στά τείχη της καί ἀφοῦ ἐσκότωσε τόν ἐπιδρομέα, τήν διέσωσε διά τῆς θαυμαστής παρουσίας τους . Ἔκτοτε, τά κλαπέντα ἱερά κειμήλια παρέμειναν στήν κατοχή τῶν Βουλγάρων, περίπου διακόσια χρόνια.<br />
<br />
Ὅμως, παρά τό γεγονός αὐτό, οἱ ἱστορικοί καί Βυζαντινολόγοι βεβαιώνουν ὅτι οἱ λατινόφρονες σταυροφόροι εἶναι ἐκεῖνοι, πού κατά τήν Α´ ἅλωση τῆς ΚΠόλεως τό 1204 (Δ´ Σταυροφορία), ἀφήρεσαν ἀπό τό ναό τῆς Ἁγίας Σοφίας τά πολύτιμα κειμήλια, τό Μαφόριο, τήν Τιμία Ζώνη, τό Ἅγιο Μανδήλιο καί μεταξύ αὐτῶν πλῆθος ἀπό ἀνεκτίμητες θαυματουργές εἰκόνες καί λειψανοθῆκες , ὅταν ἐπί τρεῖς ὁλόκληρες μέρες, ἡ μανία τους κατέστρεφε καί λεηλατοῦσε τά πάντα· ἐκκλησίες, μονές, ἱερά προσκυνήματα καί τόσα ἄλλα σεβάσματα. Ἀκόμη καί ὁτιδήποτε πολύτιμο ὑπῆρχε, ὡς κειμήλιο, στό ναό τῶν Βλαχερνῶν, τό πῆραν καί τό κράτησαν κατά τήν πολεμική τους ἔφοδο· «καί αὐτῶν τῶν ἐν Βλαχέρναις ἀρχείων ἐξ ἐφόδου κεκρατηκότες» . Τυγχάνουν δέ χαρακτηριστικά τά ἀκόλουθα, σέ μετάφραση, στοιχεῖα ἀπό τόν ἱστορικό καί αὐτόπτη μάρτυρα τῶν γεγονότων τῆς καταστροφῆς Νικήτα Χωνιάτη (1205), διά τῶν ὁποίων ἀπό τό μέγεθος τῆς ἀνοσιουργίας τῶν σταυροφόρων μέσα στό ναό τῆς Ἁγίας Σοφίας «τό θεῖον αὐτῆς ἐμολύνθη δάπεδον». Γράφει, λοιπόν, ὁ Χωνιάτης· «τό δέ φρικτό καί νά τό ἀκοῦς ἀκόμη, ἦτο νά βλέπεις τό Θεῖον Αἷμα καί Σῶμα τοῦ Χριστοῦ νά χύνεται κατά γῆς καί νά ρίπτεται ἐδῶ καί ἐκεῖ· ἄλλοι νά ἁρπάζουν τά τιμαλφῆ ἀπό τά ὁποῖα, ἀφοῦ ἀφαιροῦσαν τά πολύτιμα κοσμήματα τά ἔσπαζαν, ἐνῶ ἄλλοι τοποθετοῦσαν στά κάνιστρα ἄρτον καί Ἅγια Ποτήρια διά νά τά χρησιμοποιήσουν στά δικά τους τραπέζια.<br />
<br />
»Οἱ πρόδρομοι τοῦ Ἀντιχρίστου, προάγγελοι τῆς πρωτεργασίας τῶν πλέον ἀσεβῶν πράξεων, τά ὅσα μέγιστα ἀσεβήματα διέπραξαν μέσα στήν Ἁγία Σοφία, οὔτε τά αὐτιά μας μποροῦν νά ἀκούσουν... Ἡ μέν φιλόξενος Ἁγία Τράπεζα κατατεμαχίσθηκε καί διασκορπίσθηκε ἀπό τούς λαφυραγωγούς, ὅπως ἀκριβῶς καί ὅλως ὁ ἱερός πλοῦτος μέ τήν ἀπέραντη ὡραιότητα. Παρέστη δέ ἀνάγκη νά μεταφερθοῦν μερικά ἀπό τά λάφυρα καί τά πανάγια σκεύη καί ἔπιπλα τοῦ ναοῦ, πού ἦσαν σπάνια ὡς πρός τήν τέχνη καί τήν ὕλη, ἀκόμη καί τό καθαρό ἀσήμι πού εὑρίσκετο μέσα στό περίφραγμα τοῦ ἁγίου Βήματος καί καθιστοῦσε ἐκπληκτικό τόν ἄμβωνα πού τόν ἐστόλιζε ὁ χρυσός. Πρός τόν σκοπόν αὐτόν εἰσήγοντο σαμαρωμένα ὑποζύγια μέσα στό ναό, ἐκ τῶν ὁποίων μερικά, ἐπειδή εἶχαν γλιστρήσει ἀπό τήν στιλπνότητα τοῦ δαπέδου, καί δέν μποροῦσαν νά σταθοῦν ὄρθια, τά ἐξεκέντησαν μέ μαχαίρια καί ἀπό τήν κόπρο των ἐντέρων τους καί τό αἷμα πού χύθηκε μολύνθηκε τό θεῖο δάπεδο τοῦ ναοῦ. Συγχρόνως ἕνα πορνικό γυναικάριο ἀνῆλθε στόν πατριαρχικό θρόνο, ἀφῆκεν ἐπ᾿ αὐτοῦ ἄσεμνον μέλος τοῦ σώματός του καί ἐχόρευσε μέσα στόν ναό, ὑβρίζοντας τίς ἱερές τελετές τῆς θρησκείας μας... Ἀκόμη, ἤκουες μέσα στούς στενωπούς δρόμους θρήνους, κλαυθμούς καί ὀδυρμούς, καί μάλιστα μέσα στίς ἐκκλησίες ἐκτός ἀπό ὁλοφυρμούς, γοερές φωνές γυναικῶν ἔβλεπες καί ἀνδραποδισμούς, διασπασμούς καί τό συναφώτερο βιασμούς σωμάτων...» .<br />
<br />
Παρά τό γεγονός ὅτι ἡ λεηλασία τῶν Λατίνων ἐβεβήλωσε κάθε ἱερό καί ὅσιο μέσα στήν Ἁγία Σοφία καί δέν ἐδίστασαν νά πάρουν τά περισσότερα ἀπό τά πολύτιμα κειμήλια τοῦ ναοῦ, ἐν τούτοις ἡ θερμή πίστη τῶν Βυζαντινῶν μέ τήν βοήθεια τῆς Παναγίας τῶν Βλαχερνῶν, προστάτιδος τῆς «Πόλεως», διέσωσε ἐκ τῶν κινδύνων ἐκείνων ἄφθαρτη τή Σεπτή Ζώνη τῆς Θεομήτορος, ὡς ἁγίασμα τῶν πιστῶν. Παραμένει δέ, ἀκόμη, ἄγνωστο ποῦ καί πῶς ἡ πίστη ἐκείνη τήν διαφύλαξε 150 ἀκόμη χρόνια στήν ΚΠολη, μέχρι δηλ. τῆς ἐποχῆς τοῦ αὐτοκράτορα Ἰωάννου ΣΤ´ Καντακουζηνοῦ (1347-1355), ὁ ὁποῖος καί ἔμελλε μετά τήν ἐνθέωσή του σέ μοναχό νά τήν δωρίσει στή βασιλική καί αὐτοκρατορική μονή τοῦ Βατοπαιδίου, στό Ἅγιον Ὄρος. Γιά τίς ἁρπαγές καί καταστροφές ἐκεῖνες, πού ἀποτελοῦν «τό μεγαλύτερο ἔγκλημα τῆς ἱστορίας», κατά τόν διαπρεπή Ἄγγλο Βυζαντινολόγο Στῆμεν Ράνσιμαν, βέβαιον παραμένει ὅτι οἱ Βυζαντινοί δέν συγχώρησαν ποτέ τούς Λατίνους.<br />
<br />
Τέλος, ὡς πρός τό τμῆμα τοῦ Σταυροῦ πού περιεῖχε Τίμιο Ξύλο καί πού οἱ Βούλγαροι εἶχαν κλέψει ἀπό τήν Ἁγία Σοφία, στή διάρκεια τῆς ἐπιδρομῆς των κατά τῆς ΚΠόλεως, τό ἔτος 1180, αὐτό περιῆλθε στήν κατοχή τῶν Σέρβων, μετά ἀπό τούς νικηφόρους πολέμους κατά τῶν Βουλγάρων. Ἐπί τῆς ἐποχῆς δέ τοῦ μεγάλου Σέρβου ἡγεμόνος Στεφάνου Δουσάν, τότε πού ἡ Σερβία ἀνεδείχθη τό ἰσχυρότερο κράτος στήν περιοχή τῶν Βαλκανίων, οἱ Σέρβοι τό ἐδώρισαν στή Μονή Βατοπαιδίου, λόγω τῶν ἐκκλησιαστικῶν δεσμῶν πού προϋπῆρχαν μεταξύ Σερβίας καί Ἁγίου Ὄρους ἀπό τόν 12ο αἰῶνα, ὅταν Ἁγιορεῖτες μετέδωσαν σ᾿ αὐτήν τόν Μοναχικό βίο.<br />
ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ Α´ ΜΕΡΟΥΣ<br />
<br />
1. Τό ἔτος 47 μ.Χ. θεωρεῖται τό πιθανότερο τοῦ θανάτου τῆς Θεοτόκου πού τήν φέρει γεννηθεῖσα τό 12 π.Χ. (59-47=12). Κατ᾿ ἄλλην ἄποψη ἡ Θεοτόκος ἀπέθανε σέ ἡλικία 70 ἐτῶν, ἀφοῦ ἔζησε 24 ἔτη μετά τήν Ἀνάληψη, ὁπότε φέρεται γεννηθεῖσα τό 13 π.Χ. (70-57=13). Πρβλ. Χρήστ. Παπαγεωργίου, Βιογραφικά καί χρονολογικά στή ζωή τῆς Θεοτόκου. Πρακτικά Θεολογικοῦ Συνεδρίου εἰς τιμήν τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου (15-17 Νοεμβρίου). Θεσ/νίκη 1991, σελ. 297-311, ἔνθα καί σχετική βιβλιογραφία.<br />
<br />
2. Μάρκ. Σιώτου, Ἡ Γεθσημανῆ, ἰδιοκτησία τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου. Ἀθήνα 1989, σελ. 63, 66, 71. Θεοδ. Μέντζου, Ὁ τάφος τῆς Παναγίας, ἐν Ἀθήναις 1955 (ἐκδ. Ἀποστ. Διακονίας), ὅπου μεταξύ τῶν ἄλλων ἀντικρούει τίς ἀπόψεις τῶν Δυτικῶν περί τοῦ τάφου της στήν Ἔφεσο (σελ. 44). Νικ. Παπαδοπούλου, Ποῦ ὁ τάφος τῆς Παναγίας; Ἀνάτυπον ἀπό τό «Ἐκκλησιαστικόν Βῆμα» 1952. Πρβλ. καί τό Ἐξαποστειλάριον τῆς ἑορτῆς, «Ἀπόστολοι ἐκ περάτων συναθροισθέντες ἐνθάδε, Γεθσημανῆ τό χωρίον, κη δεύσατέ μου τό σῶμα...».<br />
<br />
3. Πρβλ. «Γύναι, ἴδε ὁ υἱός σου· εἶτα λέγει τῷ μαθητῇ, ἰδού ἡ μήτηρ σου· καί ἀπ᾿ ἐκείνης τῆς ὥρας ἔλαβεν ὁ μαθητής αὐτήν εἰς τά ἴδια» (Ἰω. 19, 27).<br />
<br />
4. Σύμφωνα μέ τήν περιγραφή τῶν χαρακτηριστικῶν τῆς Παναγίας πού διασώζει ὁ Κεδρηνός (ἐκδ. Βόννης 1566, σελ. 154), ἡ Θεοτόκος ἀγαποῦσε τά «αὐτόχροα ἱμάτια», δηλ. ἐκεῖνα πού εἶχαν τό χρῶμα τοῦ σιταριοῦ, ἐπειδή ἦτο «σιτόχρους». Τυγχάνει δέ ἄξιο προσοχῆς τό ἀκόλουθο ἀπόσπασμα· «ἦν δέ τῇ ἡλικίᾳ (= ἀνάστημα) μέση, σιτό χρους, ξανθόθριξ, ξανθόμαλλος, διόφθαλμος, μεγαλόφρυς, μεσόρριν, μακρόχειρ, μακροδάκτυλος, ἱμάτια αὐτόχροα ἀγαποῦσα. Ἡνίκα δέ γέγονεν ἐτῶν 12 ἐν μεσονυκτίῳ προσευχομένη, ἤκουσε φωνῆς λεγούσης «Τέξῃ υἱόν μου» καί οὐδενί ταύτην ἀνήγγειλεν, ἕως οὗ ὁ Χριστός ἐν οὐρανοῖς ἀνελήφθη...».<br />
<br />
5. Ἡ Θάμαρ, θυγατέρα τοῦ Δαυΐδ, ἔφερεν ἐπανωφόριον μέχρι τούς ἀστραγάλους· «καί ἐπ᾿ αὐτῆς ἦν χιτών καρπωτός, ὅτι οὕτως ἐνεδιδύσκοντο αἱ θυγατέρες τοῦ βασιλέως». Πρβλ. Βασιλειῶν Β´, 13,18. Σκαρλ. Βυζαντίου, Ἡ ΚΠολις, περιγραφή τοπογραφική, ἀρχαιολογική καί ἱστορική. Ἀθήνησιν 1890, τόμ. Α´, σελ. 13, 18. Βασ. Βέλλα, Ἑβραϊκή Ἀρχαιολογία, Ἀθήναι α.ε. σελ. 167 (ἔκδοσις Ἀποστ. Διακονίας». Ἡ λέξη μαφόριον προέρχεται ἐκ τῆς λατινικῆς manus (= χείρ) + φορῶ. Andre Chouragui, Ἡ καθημερινή ζωή τῶν ἀνθρώπων τῆς Βίβλου. Ἔκδ. Δ. Παπαδήμα, Ἀθήνα 1992, σελ. 127. Μηναῖον Ἰουλίου, Ἐκδ. 7η Βενετίας 1876, σελ. 6, σημ. 1. Σημειώνεται, ἀκόμη, ὅτι στήν Ἀκολουθία τῆς καταθέσεως τῆς Τιμίας Ἐσθῆτος (2 Ἰουλίου) ἀναφέρεται, σέ πολλά τροπάρια, ἡ λέξη μαφόριον ὅπως· «ὁ οἶκός σου Δέσποινα, τό σόν ἱερόν μαφόριον» (Στιχηρόν Ἑσπερινοῦ), «φαιδρόν περιβόλαιον τό σόν μαφόριον ἐδωρήσω» (Θ´ ὠδή).<br />
<br />
6. Πρβλ. Βασιλειῶν Δ, 1,8 καί Λευτ. 8,7, ὅπου ὁ Μωϋσῆς «ἔζωσεν αὐτόν (Ἀαρών) τήν ζώνην, καί ἐνέδυσεν αὐτόν τόν χιτῶνα». Β. Βέλλα, ἔνθ᾿ ἀνωτ., σελ. 167. Andre Chouragui, ἔνθ᾿ ἀνωτ., σελ. 127.<br />
<br />
7. Ματθ. 3,4. Μαρκ. 1,6.<br />
<br />
8. Πράξ. 21,11. Ματθ. 10,19. Ἰωάννου 21,18.<br />
<br />
9. Κατά τόν Συμεών Θεσσαλονίκης ἡ Ζώνη ἔχει διά τόν ἱερέα καί ἠθική σημασία, ὥστε νά εἶναι διεζωσμένος σέ πνευματική διαγωγή καί νά περισφίγγεται τό λογικό του, σύμφωνα μέ τό Λουκ. 12,35-36· «ἔστωσαν οἱ ὀσφύες ὑμῶν περιεζωσμέναι καί οἱ λύχνοι καιόμενοι». Διά τοῦτο ὁ ἱερεύς περιζωννύμενος λέγει· «εὐλογητός ὁ Θεός ὁ περιζωννύων με δύναμιν καί ἔθετο ἄμωμον τήν ὁδόν μου».<br />
<br />
10. Γ. Σωτηρίου, Τό Ἅγιον Ὄρος - Ἀθῆναι 1915 (ἐκδ. Γ´) σελ. 141 - Ν. Πρωτοπαπᾶ, Οἱ ἐμφανίσεις τῆς Παναγίας, ἔνθ᾿ ἀνωτ., Πρακτικά Θεολογικοῦ Συνεδρίου εἰς τιμήν τῆς Παναγίας, σελ. 334.<br />
<br />
11. Τυγχάνει χαρακτηριστικό τό σχετικό ἀπόσπασμα ἀπό τήν Ε.Π. ( Migne τόμ. 147, 44Α-44Ι. «Βιασάμενος τόν ἱερόν ἐκεῖνον χορόν ἀνοίγειν τήν σορόν ἐπειρᾶτο ... ἐκεῖ δέ καί τῆς σφραγῖδος διαλυθείσης ἠνοίγετο, τό μέν θετόν ἐκείνης σῶμα παντάπα σιν ἀνεύρατον, ἦν, τά γε μήν ἐντάφια σπάργανα μένοντα κατά χώραν ἀθιγῆ καί ἀπρόσψαυστα ... ἀρρήτῳ τινί εὐωδία ἀπαστράπτοντα, ἧς εἰς μᾶλλον ἐμφορηθέντες σφραγῖδι αὖθις τήν σορόν ἐπισημηνάμενοι ἀπηλλάττοντο, ἐκπεπληγμένοι τῷ παραδόξῳ τοῦ θαύματος». Πρβλ. καί Migne Ε.Π. 96, 748 Β.<br />
<br />
12. Migne Ε.Π. τόμος 117, 613 Α. Σκαρλ. Βυζαντίου, ἔνθ᾿ ἀνωτ., σελ. 587.<br />
<br />
13. Χρυσ. Παπαδοπούλου, Ἱστορία τῆς Ἐκκλησίας τῶν Ἱεροσολύμων, ἐν Ἱεροσολύμοις 1910, σελ. 39-41. Τίς συνέπειες τῆς καταστροφῆς διέσωσεν καί ὁ ἱστορικός τῆς Παλαιστίνης Ἰώσηπος (37-100 μ.Χ.) στό ἔργο του «Περί τοῦ Ἰουδαϊκοῦ πολέμου». Ὅταν δέ ὁ αὐτοκράτορας Ἀδριανός ἐπεσκέφθη τά Ἱεροσόλυμα, μετά ἀπό 55 χρόνια, βρῆκε τήν πόλη «ἠδαφισμένην». Πρβλ. καί Migne Ε.Π. 43, 260Α-261 Β.<br />
<br />
14. Migne Ε.Π. 117, 613 A. J. Ebersoet, Sanctuaires de Byzance. Παρίσι 1921, σελ. 54 κ.ε. Γ. Σωτηρίου, ἔνθ᾿ ἀνωτ., σελ. 141. Ἰ. Ράμφου, Ἁγιολογικά Μελετήματα, τόμ. Γ´, σελ. 12.<br />
<br />
15. Κατ᾿ ἄλλην μαρτυρίαν ἡ ἑορτή τῆς 31ης Αὐγούστου καθιερώθηκε τόν ΙΒ´ αἰώ να ἀπό τόν αὐτοκράτορα Μανουήλ Α´ Κομνηνό (1143-1180). Βλέπ. Γ. Σμυρνάκη, Τό Ἅγιον Ὄρος, Καρυές Ἁγίου Ὄρους 1988 (φωτομηχανική ἀνατύπωση ἀπό τήν ἔκδοση 1903), σελ. 438. Ἡ ἀσματική Ἀκολουθία παρατίθεται στό Μηνιαῖο (ἔκδοση Βενετίας 1795) σελ. 164, μέ ἀνάλογο Κανόνα, ἐνῶ ὑπάρχει καί ἄλλη, ἔκδοση Καλύβης Τιμίου Προδρόμου - Ἅγιον Ὄρος 1981.<br />
<br />
16. Τό κείμενο τῆς ἐπιστολῆς διασώθηκε σέ ὁμιλία τοῦ Ὁσίου Ἰωάννου τοῦ Δαμασκηνοῦ καί ἔχει ὡς ἑξῆς· «Ἀκούομεν εἶναι ἐν Ἱεροσολύμοις τήν πρώτην καί ἐξαίρετον τῆς Πανα γίας Θεοτόκου καί ἀειπαρθένου Μαρίας ἐκκλησία ἐν χωρίῳ Γεθσημανῆ καλουμένῳ, ἔνθα τό Ζωηφόρον αὐτῆς σῶμα κατετέθη ἐν σορῷ. Βουλόμεθα τοίνυν τοῦτο τό λείψα νον ἀγαγεῖν ἐνταῦθα εἰς φυλακτήριον τῆς Βασιλευούσης πόλεως.<br />
<br />
»Ὑπολαβών δέ Γιουβενάλιος ἀπεκρίθη· ἐξ ἀρχαίας καί ἀληθεστάτης παραδόσεως παρελήφαμεν ὅτι τό Θεοδόχον αὐτῆς σῶμα, μετ᾿ ἀγγελικῆς καί ἀποστολικῆς ὑμνωδίας ἐκκοσμιθέν καί κηδευθέν, ἐν τῇ σορῷ τῇ ἐν Γεθσημανῆ κατετέθη· ἐν ᾧ τόπῳ ἐπί τρεῖς ἡμέρας ἡ τῶν ἀγγέλων χοροστασία καί ὑμνωδία διέμεινεν ἄπαυστος.<br />
<br />
»Μετά δέ τήν τρίτην ἡμέραν, τῆς ἀγγελικῆς ὑμνωδίας παυσαμένης, παρόντες οἱ ἀπόστολοι, ἑνός αὐτῆς ἀπαλειφθέντος Θωμᾶ καί ἐλθόντος μετά τήν τρίτην ἡμέραν καί τό Θεοδόχον σῶμα προσκυνῆσαι βουληθέντος, ἤνοιξαν τήν σορόν. Καί τό μέν σῶμα αὐτῆς τό πανύμνητον οὐδαμῶς εὑρεῖν ἠδυνήθησαν, μόνα δέ αὐτῆς τά ἐντάφια σπάργα να εὑρόντες καί τῷ ἐξ αὐτῶν ἀφάτου εὐωδίας ἐμφυρηθέντες, ἠσφαλίσαντο τήν σορόν». Πρβλ. Ἰ. Δαμασκηνοῦ, «Λόγος νεώτερος εἰς τήν ἔνδοξον Κοίμησιν τῆς Θεοτόκου...», ἐν Migne Ε.Π. 96, 748Β.<br />
<br />
17. Κατ᾿ ἄλλους τόν ναόν ἔκτισεν ὁ Μ. Θεοδόσιος (379-390 μ.Χ.).<br />
<br />
18. Μάρκ. Σιώτου, ἔνθ᾿ ἀνωτ., σελ. 2, 78.<br />
<br />
19. Κατά τήν σχετικήν μαρτυρίαν, Migne Ε.Π. 96,748, «ἡ ἐν ἁγίοις Πουλχερία πολλάς ἐν ΚΠόλει ἀνήγειρε τῷ Χριστῷ ἐκκλησίας. Μία δέ τούτων καί ἡ ἐν Βλαχέρναις οἰκοδομηθεῖσα ... καί παντί κόσμῳ κοσμήσαντες τό ταύτης πανάγιον καί Θεοδόχον ἀνεζήτουν σῶμα».<br />
<br />
20. Ὁ ναός τῶν Βλαχερνῶν κάηκε τό 1070, τό δέ 1204 τόν κατέλαβαν οἱ Σταυροφόροι. Τό 1434 (29 Ἰουνίου ὥρα 3 μ.μ.) πυρπολήθηκε ἀπό νεαρά ἀρχοντόπουλα, πού ἐπεδίωκαν νά συλλάβουν, ἐντός αὐτοῦ, νεοσσούς περιστερῶν. Μετά τήν ἅλωση τῆς ΚΠόλεως (1453) τά γύρω τείχη κατεδαφίσθηκαν καί ὁ ναός περιῆλθε στήν κατοχή Τούρκου ἐμπόρου, στή συνέχεια στή συντεχνία τῶν Γουναράδων καί τέλος (1864) στήν κυριότητα τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, πού λειτουργεῖται σήμερα ὡς ἐνοριακός ναός τῆς περιοχῆς τοῦ Φαναρίου. Πρβλ. Σκαρλ. Βυζαντίου, ἔνθ᾿ ἀνωτ., σελ. 459-460 καί 590. Θ.Η.Ε. τόμ. 3ος (1963) στ. 935. Δίπτυχα τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος 1996, σελ. 834.<br />
<br />
21. Ὁ Σταυρός τῆς Πουλχερίας στολισμένος μέ μαργαρίτες καί σμαράγδια φυλάσσεται στήν Ἱ. Μονή Ἐσφιγμένου Ἁγίου Ὄρους καί ἀποτελεῖ ἕνα ἀπό τά ἀξιόλογα αὐτῆς κειμήλια. Πρβλ. Παν. Χρήστου, Ὁδοιπορικό στό Ἅγιον Ὄρος, Θεσσαλονίκη 1989, σελ. 73.<br />
<br />
22. «Παννυχίδα καί Λιτήν κατά πᾶσαν Τετράδα γίγνεσθαι». Πρβλ. Migne Ε.Π. 147,41 κεφ. 14. Ἡ παννυχίδα, ὡς Βυζαντινός τύπος ὁλονύκτιας Ἀκολουθίας, συνεχίζεται μέχρι σήμερον, κυρίως, στίς Μονές. Βλέπ. καί Σκαρλ. Βυζαντίου, ἔνθ᾿ ἀνωτ., σελ. 589. Ἰ. Καραγιαννοπούλου, Ἱστορία Βυζαντινοῦ Κράτους, τόμ. Α´ Θεσσαλονίκη 1987, σελ. 240-281. Θ.Η.Ε. τόμ. 3ος (1963), στ. 936.<br />
<br />
Ἡ Ἐκκλησία μας τήν 17η Φεβρουαρίου τιμᾶ τήν μνήμη «Μαρκιανοῦ ὁσίου καί Πουλχερίας τῶν εὐσεβῶν βασιλέων», ὄχι μόνο γιά τό μεγάλο κοινωνικό καί φιλανθρω πικό ἔργο τους, ἀλλά καί τό ἐκκλησιαστικό καί μάλιστα γιά τό γεγονός, ὅτι ὑπό τήν προεδρία τοῦ Μαρκιανοῦ ἡ συνελθούσα Δ´ Οἰκουμενική Σύνοδος (451) τῆς Χαλκηδό νος κατεδίκασε τό Νεστοριανισμό καί Μονοφυσιτισμό καί διετύπωσε τό Χριστολογικό δόγμα.<br />
<br />
23. Π. Δρανδάκη, Μ.Ε.Ε. τόμ. Z´, σελ. 414.<br />
<br />
24. «ἐπιθαλάσσιος δέ ὁ νεώς ἐστιν, ἱερώτατός τε καί σεμνός ἄγαν... τά τε ἄνω καί κάτω οὐδενί ἀνεχόμενος ὅτι μή τμήμασι λίθου Παρίου ἐν κιόνων λόγῳ ἐνταῦθα ἑστῶ σι». Πρβλ. Procopius of Caesarea, τόμ. VII, σελ. 38, ἔκδ. Heimemand, London 1961.<br />
<br />
25. Ὁ τύπος τῆς «Δεομένης» εἶναι ἡ συνέχεια τοῦ τύπου Οἶὰὃὦὰ πού εὑρίσκεται στήν κατακόμβη τοῦ ἁγίου Καλλίστου Ρώμης, κατά τόν ὁποῖο ἡ Παναγία προσεύχεται εὑρισκομένη σέ ὀρθία στάση, ἔχουσα ὑψωμένα τά χέρια της. Πρβλ. Μιχ. Γκητάκου, Μαθήματα Χριστιανικῆς Ἀρχαιολογίας, ἐν Ἀθήναις 1875, σελ. 111.<br />
<br />
26. Δοσιθέου Ἱεροσολύμων, Δωδεκάβιβλος, σελ. 1152. Βίκ. Ματθαίου, Συναξαρι στής, τόμ. Z´, Ἀθῆναι 1962, σελ. 27 (ἔκδ. β´).<br />
<br />
27. Ἡ Ἐκκλησία μας τιμᾶ τήν κατάθεση τῆς Ἐσθῆτος, ὡς Θεομητορική ἑορτή, τήν 2α Ἰουλίου μέ ἰδιαίτερη ἀσματικήν Ἀκολουθία, κατά τό Συναξάριο· «Τῇ β´ τοῦ αὐτοῦ μηνός (Ἰουλίου) ποιούμεθα μνήμην τῆς ἐν ἁγίᾳ Σορῷ καταθέσεως τῆς Τιμίας Ἐσθῆτος τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου ἐν Βλαχέρναις ἐπί Λέοντος τοῦ Μεγάλου καί Βηρίνης τῆς αὑτοῦ γυναικός». Πρβλ. Μηναῖον Ἰουλίου, ἔκδ. Βενετίας 1876, σελ. 6.<br />
<br />
28. Γεωργίου Κωδινοῦ, Γιά τό κτίσιμο τῆς Ἁγίας Σοφίας, ἔκδ. «Ἀκρίτας» ἄ.ἔ., σελ. 74. Θ.Η.Ε. τόμ. 3ος (1963), στ. 260. Steven Runsiman, Βυζαντινός πολιτισμός. Μετάφρ. Δ. Δερτζώρτζη, Ἀθήνα 1969, σελ. 242. Ἔκδ. «Γαλαξία». Ἀλέξ. Καριώτογλου, Οἱ πάνσεπτοι Πατριαρικοί Ναοί, Ἀθήνα 1996, σελ. 27, 53.<br />
<br />
29. Steven Runsiman, ἔνθ᾿ ἀνωτ., σελ. 350.<br />
<br />
30. Γεωργ. Κωδινοῦ, ἔνθ᾿ ἀνωτ., σελ. 71. Βασ. Βέλλα, Ἑβραϊκή Ἀρχαιολογία, ἔκδ. Ἀποστ. Διακονίας, ἄ.ἔ., σελ. 98. Τοῦ ἰδίου, Χρονολογικοί Πίνακες... Ἀθῆναι 1956, σελ. 8. Πεντηκοστάριον, ἔκδ. Ἀποστ. Διακονίας (1959), σελ. 112. Steven Runsiman, ἔνθ᾿ ἀνωτ., 242.<br />
<br />
31. Ἀλεξ. Καριώτογλου, ἔνθ᾿ ἀνωτ., σελ. 21. Steven Runsiman, ἔνθ᾿ ἀνωτ., 242.<br />
<br />
32. Δοσιθέου, ἔνθ᾿ ἀνωτ., σελ. 1152.<br />
<br />
33. Steven Runsiman, ἔνθ᾿ ἀνωτ., 242.<br />
<br />
34. Πρβλ. Ἀλεξ. Σαββίδη, Ὁ βυζαντινός - ἀρμενικός οἶκος Κουρκούα (9ος- 12ος αἰῶνες μ.Χ.) ἐν «Μελετήματα Βυζαντινῆς Προσωπογραφίας καί Τοπικῆς Ἱστορίας», Ἀθήνα 1992, σελ. 18-28. Ἡ Ἐκκλησία μας τιμᾶ τήν ἑορτή τοῦ Ἁγίου Μανδηλίου τήν 16η Αὐγούστου. Γιά τούς Βυζαντινούς τό Ἅγιο Μανδήλιο ἐθεωρεῖτο κειμήλιο μέ τήν μεγαλύτερη ἀξία ἀπό τίς ἄλλες θαυματουργικές εἰκόνες. Κατά τήν παράδοση, πρίν ἀπό τό ἔτος 50 μ.Χ., κάποιος μαθητής τοῦ Ἰησοῦ τό παρέδωσε, ὡς δῶρο, στόν τοπάρχη τῆς Ἐδέσσης Μεσοποταμίας Ἄβγαρο Ε´ (18-50 μ.Χ.). Ἀναφέρεται ἀκόμη, ὅτι κατά τήν ἐπιδρομή τῶν Ἀβάρων, ἐναντίον τῆς ΚΠόλεως (626 μ.Χ.), ὁ Πατριάρχης Σέργιος ἐπέφερε διὰ τῶν τειχῶν, ἐκτός ἀπό τά τίμια καί ζωοποιά ξύλα, καί τό Ἅγιο Μανδήλιο γιά τήν προστασία τῆς Πόλεως. Πρβλ. Tamara Talbot Rice, Ὁ δημόσιος καί ἰδιωτικός βίος τῶν Βυζαντινῶν, Ἀθήνα 1986, σελ. 83 (ἔκδ. Δ. Παπαδήμα). Jam Wilson, Τό Σάβανον τοῦ Ἰησοῦ, Ἀθήνα ἄ.ἔ. Ἡ Ἁγία Σινδόνα, ἐφημ. «Ἐλεύθερος Κόσμος» (13.12.1981).<br />
<br />
35. Steven Runsiman, ἔνθ᾿ ἀνωτ., 242.<br />
<br />
36. Γεωργ. Κωδινοῦ, ἔνθ᾿ ἀνωτ., σελ. 242. Κυρ. Σιμοπούλου, Ξένοι ταξιδιῶτες στήν Ἑλλάδα, τόμ. Α´ (333-1700), Ἀθήνα 1981, σελ. 232-234 ἔνθα καί σχετική βιβλιογρα φία. Ἀλεξ. Καριώτογλου, ἔνθ᾿ ἀνωτ., σελ. 21.<br />
<br />
37. Ἰωσήφ Βρυεννίου, Δημηγορία περί τοῦ τῆς Πόλεως ἀνακτίσματος 1415 μ.Χ., ἐπ. Ν. Τωμαδάκη, Περί τῆς ἁλώσεως τῆς ΚΠόλεως, Θεσ/νίκη 1993, σελ. 245.<br />
<br />
38. Τήν πληροφορίαν μᾶς δίδει ὁ Γ. Πισίδης. Πρβλ. Migne Ε.Π. 92,1349.<br />
<br />
39. Ὁ ἱστορικός ὀρθολογισμός δέν παρέλειψε καί στό σημεῖο αὐτό νά ὑποστηρίξη, ὅτι θεωρεῖ τό σύνολο ὅλων αὐτῶν τῶν λειψάνων ὡς δεισιδαιμονία! Πρβλ. Ζαράρ Βαλτέρ, Ἡ καθημερινή ζωή στό Βυζάντιο. Μετάφρ. Κ. Παναγιώτου, Ἀθήνα 1996, σελ. 201.<br />
<br />
40. Migne Ε.Π. 91,1342. Cyril Mango, Τό Βυζάντιο, Ἀθήνα 1988, σελ. 187. Ἔκδ. Μ.Ι.Ε.Τ.<br />
<br />
41. Cyril Mango, ἔνθ᾿ ἀνωτ., σελ. 186 καί 245. Β. Ματθαίου, Συναξαριστής τόμ. Ε´, Ἀθήνα 1967, σελ. 651. Ὁ ὅσιος Ἀνδρέας ὁ διά Χριστόν σαλός, ἔκδ. Ε´ τῆς Ἱ. Μονῆς Παρακλήτου, Ὠρωπός Ἀττικῆς (1989).<br />
Μέ ἀφρομή τό ὅραμα αὐτό ἡ Ἐκκλησία μας τιμᾶ τήν 1η Ὀκτωβρίου τήν ἑορτή τῆς Ἁγίας Σκέπης, ἡ ὁποία μέ ἀπόφαση τῆς Ἱ. Συνόδου μετατέθηκε τήν 28η Ὀκτωβρίου, σέ ἀνάμνηση τῆς διασώσεως τοῦ Ἑλληνικοῦ Ἔθνους ἀπό τήν ἐπιδρομή τῶν Ἰταλῶν (1940). Ἡ μνήμη δέ τοῦ Ἁγίου Ἀνδρέου ἑορτάζεται τήν 28η Μαΐου μέ ἰδιαίτερη ἀσματική Ἀκολουθία, συντεθεῖσα τό 1846.<br />
<br />
42. «Ἔνθα νῦν ἡ τιμία ἐσθής ἐστιν ἀσινής διατηρουμένη ἀκαταγώνιστον φυλακτή ριον τῇ πόλει ἐσαεί διαμένουσα, νόσων παντοίων ἐλάτειρα νικῶσα τήν τοῦ χρόνου φύσιν τῇ καινοτομίᾳ τῶν ἐπ᾿ αὐτῆς πραττομένων». Migne 147, Κ.Δ´ σελ. 69. Σκαρλ. Βυζαντίου, ἔνθ᾿ ἀνωτ., σελ. 587. Θ.Η.Ε. τόμ. 9 (1966), στ. 650.<br />
<br />
43. «...καί τάς ἁγίας εἰκόνας μετά χρυσοῦ καί ἀργύρου καί λίθων πολυτίμων κατε πάτουν καί τούς πολυτίμους μαργάρους τῶν ἁγίων κειμηλίων ἀναρπάστους ἐποίουν, τά ἅγια λείψανα καταπατοῦντες καί ἕτερα ἀνοσιουργήματα πλεῖστα ἐποίουν ἄξια θρήνου, οἱ τοῦ Ἀντιχρίστου πρόδρομοι...». Πρβλ. Γεωργ. Σφραντζῆ, Chronicon Maius, ἐν Νικ. Τωμαδάκη, ἔνθ᾿ ἀνωτ., σελ. 195. Βλέπε καί Migne Ε.Π. 156,737.<br />
<br />
44. «ἐνοχλουμένην ὑπό πνεύματος ἀκαθάρτου ἠξιώθη θείας ὀπτασίας ὡς εἰ ἐπιτεθῇ ἐπ᾿ αὐτῆς ἡ Τιμία Ζώνη τεύξεται ἰάσεως». Migne Ε.Π. 117,613Α.<br />
<br />
45. Migne Ε.Π. 117,613Α. Π. Χρήστου, ἔνθ᾿ ἀνωτ., σελ. 69. Ἱερά Μεγίστη Μονή Βατοπαιδίου, Ἅγιον Ὄρος 1996, σελ. 128.<br />
<br />
46. Ἄννης Κομνηνῆς, «Ἀλεξιάς», ἤτοι ἱστορία τοῦ Βυζαντινοῦ κράτους κατά τήν βασιλεία Ἀλεξίου Α´ (1081-1198), ἔκδ. B. Leib, Paris 1937. Χρυσ. Παπαδοπούλου, Ἡ ἐκκλησία ΚΠόλεως ἐπί Κομνηνῶν (1081-1185). Ἀθῆναι 1948.<br />
<br />
47. Ἀ. Βασίλιεφ, Ἱστορία τῆς Βυζ. αὐτοκρατορίας 324-1453. Μετάφρ. Δ. Σαβράμη, σελ. 631. Γ. Σμυρνάκη, ἔνθ᾿ ἀνωτ., σελ. 438. Π. Χρήστου, ἔνθ᾿ ἀνωτ., σελ. 64.<br />
<br />
48. Α. Βασίλιεφ, ἔνθ᾿ ἀνωτ., σελ. 631. Ἰ. Μαϊτοῦ, Ὁ ναός τοῦ Ἁγίου Δημητρίου Θεσ/νίκης, Θεσ/νίκη ἄ.ἔ., σελ. 104-107.<br />
<br />
49. Tamara Talbot Rice, ἔνθ᾿ ἀνωτ., σελ. 83.<br />
<br />
50. Migne Ε.Π. 139,756 (σελ. 953).<br />
<br />
51. Θεωροῦμε σκόπιμο νά καταχωρήσωμε ἐδῶ τό ἀντίστοιχο πρωτότυπο κείμενο, πού δέν εἶναι τόσο προσιτό στούς περισσότερους ἀναγνῶστες· «Τό δέ φρικῶδες καί ἀκουόμενον ἦν ὁρᾶν τό θεῖον αἷμα καί σῶμα Χριστοῦ κατά γῆς χεόμενον καί ριπτόμε νον· οἱ δέ τά τιμαλφῆ δοχεῖα τούτων διαρπάζοντες, τά μέν διέθρανον καί τούς ἐγκειμένους κόσμους δ᾿ ἐνεκολπίζοντο, τά δέ εἰς σίτων κανά καί οἴνων κεράσματα ταῖς ἑαυ τῶν τραπέζαις παρέφερον· οἱ τοῦ Ἀντιχρίστου πρόδρομοι καί τῶν προσδοκωμένων πανασεβῶν πράξεων ἐκείνου πρωτουργοί καί προάγγελοι... τά δ᾿ ἐπί νεῷ τοῦ μεγίστου ἠσεβημένα, οὐδέ ἀκοαῖς εἰσιν εὐπαράδεκτα. Ἡ μέν θυωρός τράπεζα... ἐξ αἰσίου τῷ ὄντι καί ἀξιαγάπου παρ᾿ ἅπασιν ἔθνεσι, κατετεμαχίσθη καί διεμελίσθη τοῖς σκυλευταῖς, ὥσπερ καί ὁ πλοῦτος ἅπας ὁ ἱερός, ὁ τοσοῦτος καί τό πλῆθος, καί τήν ἀγλαΐαν ἀπέ ραντος. Δεῆσαν δ᾿ ἐκκομισθῆναι καθάτινα σκύλα καί τά παναγῆ σκεύη καί ἔπιπλα τά μήν χάριν καί τήν τέχνην ἄμαχα καί τήν ὕλην σπάνια, ἀλλά δή καί τό δόκιμον ἀργύ ριον, ὃ τήν θριγγόν τοῦ βήματος καί τόν οἷον ἐκπλῆξαι ἄμβωνα... χρυσῷ περιτραχόμε νος ἅπας, ἡμίονοί τε καί ὑποζύγια σεσαγμένα μέχρι τῶν ἀδύτων εἰσήγοντο τοῦ νεώ, ὧν ἔνια διωλισθηκότα μηδ᾿ ἐπίποδον στῆναι δυνάμενα, διά τήν τῶν ἐπιπέδων λίθων στιλ πνότητα, μαχαίρας ἐξεκεντήθησαν, ὡς ἐκ τῆς χολάδων κόπρου καί τοῦ προχυθέντος αἵματος τό θεῖον ἐμολύνθη δάπεδον. Ἀλλά καί γυναικάριον συσσωρευμένον ἁμαρτίαις Ἐριννύων Ζάκορον, δαιμόνων πρόσπολον... ἐπί τοῦ συνθρόνου ἰζῆσαν κεκλασμένον ἀφῆκεν μέλος καί πολλάκις περιδινηθέν εἰς ὄρχησιν τῷ πόδε παρενεσάλευε. Ὅθεν, ἐν στενωποῖς θρῆνοι καί οὐαί καί κλαυθμοί ἐν τριόδοις ὀδυρμοί, ἐν ναοῖς ὀλοφυρμοί, ἀνδρῶν οἰμωγαί, γυναικῶν ὀλολυγαί, ἑλκυσμοί, ἀνδραποδισμοί, διασπασμοί καί βια σμοί σωμάτων συναφωνώτερον...». Πρβλ. Migne Ε.Π. 139, 757β-759β (σελ. 956-971). Κ. Παπαρρηγοπούλου, Ἱστορία Ἑλλην. Ἔθνους, τόμ. Δ´, σελ. 672, ἔκδ. «Ἑλληνικά Γράμ ματα». Α. Καριώτογλου, ἔνθ᾿ ἀνωτ., σελ. 23.<br />
<br />
52. Νικ. Οἰκονομίδου, Βυζαντινό Βατοπαίδι, μιά Μονή τῆς ὑψηλῆς ἀριστοκρατίας, ἔνθ᾿ ἀνωτ., Ἱερά Μεγίστη Μονή Βατοπαιδίου, σελ. 44-53.<br />
<br />
53. Tamara Talbot Rice, ἔνθ᾿ ἀνωτ., σελ. 83.<br />
Β´ Η ΤΙΜΙΑ ΖΩΝΗ ΣΤΟ ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ<br />
<br />
1. Ἕως τό ἔτος 1987, ἐπιστεύετο ὅτι ἡ μεταφορά καί δωρεά τῆς Ἁγίας Ζώνης στό Ἅγιον Ὄρος ἔγινε ἀπό τόν Σέρβο ἡγεμόνα Λάζαρο Α´ Χρεμπελιάνοβιτς ( Hrebelianovic), υἱό τοῦ Λογοθέτη τοῦ Στεφάνου Πρίντζου. Τήν ἄποψη ὅμως αὐτή ἔχουν ἀπορρίψει νεότεροι καί καταξιωμένοι ἐρευνητές . Τώρα, ὅμως, καί Ἕλληνες ἐρευνητές μέ ἀποδεικτικό τρόπο μᾶς βεβαιώνουν, ὅτι ἐκεῖνος πού ἐδώρισε τήν Τιμία Ζώνη στή Μονή Βατοπαιδίου, ἐντός ἀσημένιας θήκης, εἶναι ὁ αὐτοκράτορας Ἰωάννης ΣΤ´ Καντακουζηνός, ὅπως τήν διεφύλαξαν οἱ Βυζαντινοί κατά τήν πρώτη ἅλωση τῆς ΚΠόλεως (1204) ἀπό τήν λεηλασία τῶν Σταυροφόρων. Ἡ θήκη, μάλιστα, φέρει στήν προσωπογραφία του καί τήν ἐπιγραφή τῆς δωρεᾶς του πρός τή Μονή, στό Ἱερό Βῆμα τοῦ καθολικοῦ τῆς ὁποίας καί φυλάσσεται μέχρι σήμερα .<br />
<br />
Προσθέτουμε ἐδῶ, ὅτι ὁ εὐρυμαθέστατος καί συμπαθέστατος ἐκεῖνος αὐτοκράτορας, μετά τήν πτώση του ἀπό τήν ἐξουσία (1355), ὕστερα ἀπό μιά συνωμοσία καί ἐπειδή τά ἐνδοοικογενειακά καί πολιτικά πράγματα ἐνστάλαξαν στήν ψυχή του τήν ἀπογοήτευση, θέλοντας νά ἠρεμήσει, κατέφυγε στή Μονή Μαγγάνων, παρά τήν ΚΠολη, ὅπου ἔγινε μοναχός, ὑπό τό ὄνομα Ἰωάσαφ. Ὅταν, λοιπόν, μετά τό 1356 ἐπεσκέφθη τό Ἅγιον Ὄρος, ἔφερεν ὁ ἴδιος στή Μονή Βατοπαιδίου τήν θήκη πού περιεῖχε ἄφθαρτη τήν Τιμία Ζώνη τῆς Παναχράντου.<br />
<br />
Ἀντιθέτως, ἐκεῖνο πού κατά τήν «παράδοση» «ἐδώρισε στήν ἴδια Μονή ὁ Σέρβος ἡγεμόνας Λάζαρος Α´ ἦταν ἕνας Σταυρός, πού περιεῖχε τμῆμα Τιμίου Ξύλου, μήκους 7 καί πλάτους 2 δακτύλων, ἐντός λειψανοθήκης, μέ ἀποτυπωμένες ἱερές μορφές καί ἀφιερωτική ἐπιγραφή στή σερβική γλώσσα.<br />
<br />
Σήμερα ἡ λειψανοθήκη ἐκείνη φυλλάσσεται ἀνάμεσα στά πολύτιμα κειμήλια καί θησαυρίσματα τῆς Μονῆς. Ἑπομένως, ἡ ἄλλη ἀφιερωτική ἐπιγραφή πού τόν ἔφερε δωρητή τῆς Τιμίας Ζώνης καί τήν ἔχουν μεταγράψει πεπλανημένως στήν ἑλληνική, ἀκόμη καί ὁ ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης, εἶναι ἀνακριβής. Μέ τόν ἴδιο τρόπο ἡ ἀνακρίβεια αὐτή πέρασε καί στήν παράδοση τῆς ἱστορίας τῆς ἀναφερομένης Μονῆς . Ἔγκειται δέ τό ἀνακριβές περιεχόμενό της στό γεγονός ὅτι κατά τό ἐπιγραφόμενο ἔτος ᾼΡΑ´ (= 1101) δέν ζοῦσε ὁ ἐν λόγῳ Σέρβος κνέζης (= πρίγκηπας) Λάζαρος Α´ Χρεμπελιάνοβιτς. Οἱ ἱστορικές πηγές μᾶς πληροφοροῦν ὅτι ἐκυβέρνησε τήν Σερβία τήν περίοδο 1371-1389 καί στή μάχη τοῦ Κοσυφοπεδίου (5 Ἰουνίου 1389) οἱ Μουσουλμάνοι τόν ἐθανάτωσαν . Οἱ δέ λόγοι πού τόν ὤθησαν στήν δωρεά τοῦ ἀναφερομένου Σταυροῦ μέ τό Τίμιο Ξύλο πρός τήν Μονή Βατοπαιδίου ἦσαν· α) προφανῶς οἱ προϋπάρχοντες ἀπό τόν 10ον αἰῶνα ἐκκλησιαστικοί δεσμοί μεταξύ Σερβίας καί Ἁγίου Ὄρους πού χρονολογοῦνται ἀπό τήν ἐποχή κατά τήν ὁποίαν ὁ Σέρβος Γεώργιος Χελανδάριος ἵδρυσε τήν μικρή Μονή τοῦ Χελανδαρίου, ὡς ἐξάρτημα τῆς Βατοπαιδίου. β) ἡ ἀπό τόν 12ον αἰῶνα διάδοση τοῦ μοναχικοῦ βίου στή Σερβία ἀπό Ἕλληνες μοναχούς, πού συνώδευσαν τήν πριγκίπισσα Εὐδοκία -θυγατέρα τοῦ αὐτοκράτορος Ἀλεξίου Γ´ Κομνηνοῦ (1193-1203)- λόγῳ τοῦ γάμου της μέ τόν Σέρβο πρίγκιπα Στέφανο, πρωτότοκο υἱό τοῦ μεγάλου ζουπάνου τῆς Σερβίας, Στεφάνου Νεμάνια, καί γ) τό πέρασμα ἀπό τήν Μονή Βατοπαιδίου τῶν δύο μεγάλων Σέρβων μοναχῶν πρώην εὐγενῶν καί μετέπειτα ἁγίων τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας· τοῦ Συμεών (+ 1196) καί τοῦ υἱοῦ του Σάββα (+ 1235) πού τιμῶνται τήν 13η Φεβρουαρίου καί τήν 14η Ἰανουαρίου, ἀντιστοίχως. Στή μεσολάβηση αὐτῶν ὀφείλεται καί τό γεγονός ὅτι ὁ συμπέθερός τους Ἀλέξιος Γ´ Κομνηνός παρεχώρησε μέ αὐτοκρατορικό χρυσόβουλο τήν μικρή Μονή τοῦ Χελανδαρίου «ὅπως εἶναι τοῖς Σέρβοις δῶρον αἰώνιον». Σημειώνεται ὅτι τά παραπάνω διαπιστώνονται ἀπό τά παντός εἴδους δῶρα τῶν Σέρβων ἡγεμόνων πρός τό Ἅγιον Ὄρος, τά χρυσόβουλα καί τά ἄλλα σερβικά ἔγγραφα πού φυλάσσονται στό Σλαβικό Ἀρχεῖο τῆς Μονῆς Βατοπαιδίου .<br />
<br />
2. Σήμερα στή Μονή Βατοπαιδίου διαφυλάσσονται τρία ἄνισα τμήματα τῆς Ἁγίας Ζώνης, σέ τρεῖς ἀργυρόχρυσες θῆκες, χωρίς ὅμως καί τά τρία νά ἀπαρτίζουν τήν ἀρχική τους ἔκταση. Τό πρῶτο καί μεγαλύτερο κομμάτι παραμένει πάντοτε στή Μονή πρός ἁγιασμό. Προέκυψε δέ αὐτό κατά τήν μεταφορά της πρός τήν Μονή Ἰβήρων, ὅταν οἱ μοναχοί της ἐμαστίζοντο ἀπό χολέρα. Τό δεύτερο, μικρό, περιέρχεται ἐκτός τῆς Μονῆς, γιά λόγους ἐξαγνιστικούς τῶν χριστιανῶν ἀπό λοιμικά νοσήματα, πάντοτε, ὅμως, μέ συνοδεία ὁμάδος Πατέρων τῆς Μονῆς. Τό τρίτο, τό μικρότερο, εἶχε χαθεῖ ὅταν κάποτε ἀπεστάλη μέσα σέ ἀσημένια θήκη πρός ἁγιασμό, στή Χαλκιδική. Τόν ἱερομόναχο πού τό συνόδευε συνέλαβαν στό δρόμο ληστές, οἱ ὁποῖοι, ἀφοῦ πῆραν τή θήκη, ἄφησαν τό περιεχόμενό της στό δάσος, χωρίς νά τοῦ ἀποδώσουν σημασία. Λέγεται, ὅτι ἕνας βοσκός πού εἶχε ἀκούσει τό περιστατικό, βλέποντας λάμψη σ᾿ ἐκείνη τή θέση ἐπῆγε, τό παράλαβε καί, στή συνέχεια, τό ἀπέδωσε πάλι στή Μονή . Σύμφωνα δέ μέ ἄλλες πληροφορίες, δύο ἀκόμη τεμάχια τῆς Ἁγίας Ζώνης ὑπάρχουν στό ἐξωτερικό. Τό ἕνα στό Βατικανό καί τό ἄλλο στήν πόλη Τρέβηρα (Trier) τῆς Γερμανίας .<br />
<br />
Δέν εἶναι λίγοι οἱ κώδικες τῆς Μονῆς πού περιέχουν ἱκανές μαρτυρίες περί τῆς Ἁγίας Ζώνης (ἱστορικές, ὑμνογραφικές, θεραπεῖες λοιμικῶν νόσων κ.ἄ.), ἐνῶ σέ ἰδιαίτερο κώδικα εἶναι καταχωρημένα πολλά θαύματα πού ἔχει ἐπιτελέσει ἡ θεία Της δύναμη, ἀπό τήν ἡμέρα πού τήν ἀφιέρωσε, ὅπως διατυπώθηκε παραπάνω, ὁ αὐτοκράτορας Ἰωάννης ΣΤ´ ὁ Καντακουζηνός. Πρός ἐπιβεβαίωση ἀναφέρουμε, ἐνδεικτικά, τά ἀκόλουθα τέσσερα ·<br />
<br />
α. Κάποτε τό μικρό τμῆμα τῆς Τιμίας Ζώνης μεταφέρθηκε στήν πόλη Αἶνο τῆς Θράκης πού εὑρίσκεται στίς ἐκβολές τοῦ Ἕβρου, πρός ἁγιασμόν τῶν χριστιανῶν. Οἱ συνοδεύοντες αὐτό Βατοπαιδινοί πατέρες τό ἐμπιστεύθηκαν στόν ἱερέα τῆς πόλεως, ἡ πρεσβυτέρα τοῦ ὁποίου, μέ ἐπιτήδειο τρόπο, ἀπέκοψε τμῆμα γιά νά τό ἔχει ὡς φυλακτήριο. Ὅταν, ὅμως, οἱ πατέρες ἔλαβαν τό πλοῖο νά ἐπιστρέψουν στό Ἅγιον Ὄρος, ἐκεῖνο προέβαλε ἀντίσταση καί δέν ἐκινεῖτο ἀπό τήν θέση του. Βλέπουσα τό γεγονός ἡ πρεσβυτέρα ἀπό τήν ξηρά, ὡμολόγησε στόν ἱερέα τήν κρυφή πράξη της. Τότε ἐκεῖνος ἔσπευσε καί ἔφερε τό κλεμμένο κομμάτι καί μόλις τό ἐπέδωσε στούς Βατοπαιδινούς πατέρες, τό πλοῖο ἀπέπλευσε πρός τή Μονή τῆς μετανοίας των . Μέ ἀφορμή δέ τό περιστατικό ἐκεῖνο ἡ Μονή κατεσκεύασε δεύτερη ἐπίχρυση λειψανοθήκη, ἐντός τῆς ὁποίας φυλάσσεται τό κλεμμένο ἐκεῖνο τεμάχιο.<br />
<br />
β. Τό 1864 φοβερή χολέρα ἐμάστιζε τούς κατοίκους τῆς ΚΠολης. Ζητήθηκε, λοιπόν, νά μεταφερθεῖ ἐκεῖ ἡ Τιμία Ζώνη. Ὅταν τό πλοῖο ἐπλησίασε στό λιμάνι τοῦ Γαλατᾶ, ἡ χολέρα σταμάτησε καί ὅσοι εἶχαν προσβληθεῖ διασώθηκαν. Τό θαῦμα συνεκίνησε ἀκόμη καί τό σουλτάνο Ἀβδούλ Ἀζίζ (1861-1876) πού ἐζήτησε νά τήν ἀσπασθεῖ στά ἀνάκτορά του.<br />
<br />
γ. Ὅταν τό 1894 ἐπιδημία ἀκρίδας κατέστρεφε τά δέντρα καί τά χωράφια στή Μάδυτο τῆς Μ. Ἀσίας, ζητήθηκε ἡ Ἁγία Ζώνη γιά νά διασωθοῦν. Μόλις τό πλοῖο ἔφθασε στό λιμάνι, σύννεφα ἀκρίδων ἐσκέπασαν τόν οὐρανό καί ἄρχισαν νά πέφτουν στή θάλασσα, μέ ἀποτέλεσμα νά δυσχεραίνεται ἡ ἀγκυροβόλησή του. Ἔκπληκτοι οἱ κάτοικοι παρακολούθησαν τό θαυμαστό γεγονός καθώς ἔβλεπαν νά ἀπομακρύνονται οἱ ἀκρίδες ἀπό τά δέντρα καί τά χωράφια τους καί νά ἐλευθερώνεται ἡ περιοχή τους. Ψάλλοντες δέ τό «Κύριε, ἐλέησον», τήν συνόδευσαν ἀπό τήν παραλία μέχρι τόν ναό, ὅπου ἐτελέσθη εὐχαριστήρια Δοξολογία .<br />
<br />
δ. Σύμφωνα μέ θρησκευτική παράδοση στό χωριό Στενιές τῆς Ἄνδρου οἱ κάτοικοι παρακολουθοῦσαν ἀποβραδίς τό Μηνολόγιο πού ἔχει ἡ «Σύνοψη» καί ἂν ξημέρωνε ἑορτή μέ ἀργία, τότε σταματοῦσαν ὅλες τίς βαριές ἐργασίες, ἀπό τό τέλος τοῦ Ἑσπερινοῦ μέχρι τό βράδυ τῆς ἑπομένης ἡμέρας. Τό ἔτος, λοιπόν, 1920 καί στίς 31 Αὐγούστου, ἡμέρα τῆς ἑορτῆς τῆς Τιμίας Ζώνης τῆς Θεοτόκου, μιά ὁμάδα ἀπό νεαρές κοπέλες αὐτοῦ τοῦ χωριοῦ ξεκίνησε νά πάη νά συνάξη ξύλα καί κλαδιά, γιά τίς ἀνάγκες τοῦ σπιτιοῦ, χωρίς νά προσέξουν ἀποβραδίς, ἂν ἡ ἑπομένη ἡμέρα ἦτο ἀργία. Καθώς περνοῦσαν μέσα στό χωριό, μέ τά σχοινιά καί τά πριόνια, μεγαλύτερες στήν ἡλικία γειτόνισσες τίς εἶδαν καί ἀπόρησαν, πῶς αὐτή τήν ἡμέρα οἱ κοπέλες πηγαίνουν γιά μιά τέτοια βαριά ἐργασία καί, καθώς ἦταν φυσικό, τίς παρετήρησαν μέ τά ἑξῆς λόγια·<br />
<br />
-Σήμερα πού γιορτάζει ἡ Παναγία μας, ἐσεῖς πηγαίνετε νά μαζέψετε ξύλα; Τότε μιά ἀπό τήν ὁμάδα, ἀφοῦ σταμάτησε γιά λίγο εἶπε·<br />
<br />
-Ἄν, ὅπως λέτε, γιορτάζει σήμερα ἡ Παναγία καί δέν ἐπιτρέπεται νά πᾶμε γιά ξύλα, ἄς μᾶς τό ἀντιδείξη, δηλ. ἄς μᾶς στείλη ἕνα σημάδι, καί συνέχισε ἀμέριμνη τό δρόμο της.<br />
<br />
Ὅταν ἔφτασε ἡ ὁμάδα στήν τοποθεσία Πλάτανος -περιοχὴ ἀνάμεσα σέ ρεματιά- οἱ κοπέλες ἄρχισαν νά κόβουν καί δένουν δεμάτια ἀπό ξύλα καί κλαδιά. Σέ κάποια στιγμή, ἐκείνη πού εἶχε ζητήσει νά στείλη σημάδι ἡ Παναγία, ἐνῶ ἦταν σκυμμένη, ἄκουσε ἔντονο θόρυβο δίπλα της καί καθώς σήκωσε τό κεφάλι της νά δῆ τί ἀκριβῶς συμβαίνει, βλέπει μέσα στά κλαδιά τῆς πικροδάφνης μιά ὁλόσωμη, ὡραιότατη, μελαχροινή γυναίκα νά τήν παρατηρῆ σιωπηλή καί μέ σοβαρά, μεγάλα, ὄμορφα καί λαμπερά μάτια, φέρουσα στή μέση της μιά φαρδιά χρυσοποίκιλτη Ζώνη.<br />
<br />
Ἔκθαμβη, ἄφησε ἀμέσως ὅλα της τά σύνεργα καί ἔφυγε μόνη πρός τό χωριό, ὅπου διηγήθηκε συγκλονισμένη, καθώς ἦταν, τό ὅραμά της. Στίς ἐπίμονες δέ ἀπορίες πολλῶν συγχωριανῶν της, ἀπαντοῦσε·<br />
<br />
-Παρακαλῶ, ἀφῆστε με, μή μ᾿ ἐρωτᾶτε ἄλλο, ἀδυνατῶ ἐντελῶς νά σᾶς πῶ περισσότερα ἀπ᾿ ὅσα εἶδαν τά μάτια μου...<br />
<br />
Τό γεγονός αὐτό διατηρεῖται μέχρι σήμερα στή μνήμη πολλῶν ἀπό τούς κατοίκους τοῦ χωριοῦ αὐτοῦ, πού συνεχίζουν μέ ἰδιαίτερη εὐλάβεια νά τηροῦν τήν ἀργία τῆς ἑορτῆς τῆς Ἁγίας Ζώνης, κάθε χρόνο στίς 31 Αὐγούστου.<br />
<br />
Καί στήν περίπτωση τῆς Σαντορίνης ἡ παρουσία τῆς Τιμίας Ζώνης ἐπετέλεσε θαυμαστά ἔργα, ὅπως αὐτά ἀναφέρονται στό «ΘΗΡΑΪΚΟ» ἔγγραφο.<br />
<br />
Τέλος, ἡ διακεκριμένη τιμή πού ἀποδίδει ἡ Ἱ. Μονή Βατοπαιδίου στό ἱερό καί θαυματουργικό ἄμφιο, ἐκφράζεται καί ἀπό τό μεταβυζαντινό παρεκκλήσιο τῆς ΑΓΙΑΣ ΖΩΝΗΣ πού ἵδρυσε στόν περίβολό της , τό ἔτος 1794. Σ᾿ αὐτό τελεῖται σειρά ἱερῶν ἀκολουθιῶν καί μάλιστα ἡ ἑορτή τῆς Εὑρέσεως κατά τήν 10η Ὀκτωβρίου 1830 στή Σαντορίνη καί τῆς ἐπανόδου αὐτῆς στή Μονή, ὅπου καί φυλάσσεται ἐπί 642 καί πλέον ἀδιάλειπτα χρόνια, ἀπό τότε πού τήν ἀφιέρωσε ὁ αὐτοκράτορας Ἰωάννης ΣΤ´ Καντακουζηνός.<br />
ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ Β´ ΜΕΡΟΥΣ<br />
<br />
1. Βλ. S. K. Kissas, Predstava sv. Save Szpskoz Kao Ktitord Manastira Vatopeda, ἐν Zbornikza Licovne Umetonosti 19 (N. Sad 1988), σελ. 190-193.<br />
<br />
2. Γ. Μαντζαρίδη, Θαυματουργές εἰκόνες καί Ἅγια Λείψανα, Βλέπ. Ἱερά Μεγίστη Μονή Βατοπαιδίου - Ἅγιον Ὄρος 1996, τόμ. Α´, σελ. 128, ἔνθα καί σχετική βιβλιογραφία.<br />
<br />
3. Περισσότερα περί τοῦ Ἰωάννου Στ. Κατακουζηνοῦ, βλέπε Migne 153-154. Περί τῆς Μονῆς τῶν Μαγγάνων, βλέπε Θ.Η.Ε. τόμ. 8ος (1966), στ. 439, ἔνθα καί σχετική βιβλιογραφία. Steven Runciman, Ἡ τελευταία Βυζαντινή ἀναγέννηση (Μετάφρ. Λ. Καμπερίδη), ἔκδ. «ΔΟΜΟΣ» 1986, σελ. 30, 80.<br />
<br />
4. Γ. Μαντζαρίδη, ἔνθ᾿ ἀνωτ.<br />
<br />
5. Γιά λόγους ἁπλῶς ἐνημερωτικούς καταχωρίζομε καί ἐδῶ τό κείμενο τῆς ἀνελέγκτου ἐπιγραφῆς· «ΛΑΖΑΡΟΣ ΕΝ ΧΡΙΣΤῼ Τῼ ΘΕῼ. ΚΝΕΖΗΣ ΣΕΡΒΙΑΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΓΡΑΙΚΙΑΣ ΑΝΑΤΙΘΗΜΙ ΤΟ ΚΡΑΤΑΙΟΝ ΟΠΛΟΝ ΣΥΝ Τῌ ΑΧΡΑΝΤῼ, ΖΩΝῌ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΜΟΥ Τῌ ΜΟΝῌ ΒΑΤΟΠΑΙΔΙΟΥ ΤΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑΣ ΜΟΥ ᾼΡΑ». Ἀναφορά στήν παραπάνω ἐπιγραφή ἔχει γίνει ἀπό τούς συγγραφεῖς· Νικόδημο Ἁγιορείτη, Συναξαριστής Δώδεκα μηνῶν, τόμ. β´, Βενετία 1819, σελ. 299, ὑποσημ. 1. Σκαρλ. Βυζάντιο, Ἡ ΚΠολις, Ἀθήνησιν 1890, τόμ. Α´, σελ. 588. Γ. Σωτη ρίου, Τό Ἅγιον Ὄρος, Ἀθῆναι 1915 (ἔκδ. Γ´), σελ. 157. Γ. Σμυρνάκη, Τό Ἅγιον Ὄρος, Καρυές Ἁγίου Ὄρους 1988, σελ. 438. Δ. Πασχάλη, Βυζαντιναί καί Μεταβυζαν τιναί ἐκκλησίαι τῆς Ἄνδρου, «Θεολογία» Κ Z´ (1956), σελ. 452, ὅπου περιγράφει καί τό μονύδριο τῆς Ἁγίας Ζώνης παρά τόν Ἀμόλοχο. Ἰ. Ράμφο, Ἁγιολογικά Μελετήματα Γ´, σελ. 15. Π. Χρήστου, Ὁδοιπορικό στό Ἅγιον Ὄρος, Θεσ/νίκη 1989, σελ. 64. Ἰ. Παναγιώτου, Ἡ Πλατυτέρα τῶν Οὐρανῶν, Ἀθῆναι 1971, σελ. 82. Σωτ. Καδᾶ, Τό Ἅγιον Ὄρος, Ἀθήνα 1995, σελ. 47, «Ἐκδοτική Ἀθηνῶν».<br />
<br />
6. Προσκυνητάριο Ἱερᾶς Μεγίστης Μονῆς Βατοπαιδίου - Ἅγιον Ὄρος 1993, σελ. 54.<br />
<br />
7. Πρβλ. Corovic, Lazar Hrebelianovic, ἐν Narodna Enciklopedija Srpsko Hrvatsko. Slovenancta τόμ. 2, Zagreb, σελ. 520 καί Istorigia Szpskog narodo, Beograd 1981, σελ. 592. Πρβλ. καί Ἱστορία Ἑλληνικοῦ Ἔθνους, τόμ. Θ´, σελ. 192, «Ἐκδοτική Ἀθηνῶν».<br />
<br />
8. Γ. Κουρνούτου, Τό Ἅγιον Ὄρος, Ἱστορία καί Θρύλοι, Νέα Ἑστία (Ἀφιέρωμα), Ἀθήνα 1953, σελ. 20-22. Π. Χρήστου, ἔνθ᾿ ἀνωτ., σελ. 58, 75.<br />
<br />
9. Ὁ μέν Συμεών ἑορτάζει τήν 13η Φεβρουαρίου, ὁ δέ Σάββας τήν 14η Ἰανουαρίου. Πρβλ. Σωφρ. Εὐστρατιάδου, Ἁγιολόγιον τῆς Ὀρθοδόξου Ἀνατολικῆς Ἐκκλη σίας, ἐκδ. Ἀποστ. Διακονίας, ἄ.ἔ., σελ. 413 καί 439 - Γ. Μαρτζέλου, Οἱ Ἅγιοι τῆς Μονῆς, ἐν Ἱερᾷ Μεγίστῃ Μονῇ Βατοπαιδίου, ἔνθ᾿ ἀνωτ., τόμ. Α´, σελ. 98. Πρός τόν ἅγιον Σάββαν «κτήτορα τῆς Μονῆς Χελανδαρίου» ὑπάρχει καί ἰδιαίτερος Παρακλητικός Κανόνας. Βλέπ. Στυλ. Ρηγοπούλου, Θησαυρός Ἁγίων, Θεσ/νίκη 1938, σελ. 305.<br />
<br />
10. Κων/νου Νεχωρίτου, Τό Σλαβικό Ἀρχεῖο, ἐν Ἱερᾷ Μεγίστῃ Μονῇ Βατοπαιδίου, ἔνθ᾿ ἀνωτ., τόμ. Β´, σελ. 632. Π. Χρήστου, ἔνθ᾿ ἀνωτ., σελ. 59.<br />
<br />
11. Γ. Σμυρνάκη, ἔνθ᾿ ἀνωτ., σελ. 438.<br />
<br />
12. Ἰ. Ράμφου, ἔνθ᾿ ἀνωτ., σελ. 15.<br />
<br />
13. Πρβλ. καί Ἀναστ. Ἀσημακοπούλου, Ἡ ἁγία καί θαυματουργός Τιμία Ζώνη τῆς Θεοτόκου, ὅλη ἡ ἀκριβής ἱστορία της, Ἐν ΚΠόλει 1911, σχῆμα 8ον. Γ. Γοργίου, Ὕμνος εἰς τήν Ἁγίαν Ζώνην πρός ἀπαλλαγήν ἀπό τῆς χολέρας, ΚΠολις 1911, σχῆμα 8ον.<br />
<br />
14. Γ. Σμυρνάκη, ἔνθ᾿ ἀνωτ., σελ. 437. Προσκυνητάριο, ἔνθ᾿ ἀνωτ., σελ. 54.<br />
<br />
15. Προσκυνητάριο, ἔνθ᾿ ἀνωτ., σελ. 58.<br />
<br />
16. Μιλτ. Πολυβίου, Τά ἐντός τοῦ περιβόλου Μεταβυζανινά παρεκκλήσια, ἐν Ἱερά Μεγίστη Μονή Βατοπαιδίου, ἔνθ᾿ ἀνωτ., τόμ. Α´, σελ. 184-187.<br />
Γ´ Η ΤΙΜΙΑ ΖΩΝΗ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΣΤΗ ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ<br />
1. Τά ἱστορικά δεδομένα τοῦ γεγονότος τῆς εὑρέσεως<br />
<br />
Τρεῖς εἶναι οἱ μέχρι σήμερα ὑπάρχουσες γραπτές μαρτυρίες μέ τίς ὁποῖες τεκμαίρεται ἡ ἄφιξη, ἀπόκρυψη καί εὕρεση τῆς Τιμίας Ζώνης τῆς Θεοτόκου στή Σαντορίνη. Ἐξ αὐτῶν οἱ δύο προέρχονται ἀπό τήν Μονή Βατοπαιδίου καί ἡ τρίτη ἀπό ἀνέκδοτο ἔγγραφο ἰδιωτικοῦ Θηραϊκοῦ Ἀρχείου.<br />
<br />
Ἡ πρώτη (Α) ἁγιορειτική γραπτή πηγή ἀποτελεῖται ἀπό δέκα ἕξι (16) χειρόγραφα φύλλα, γραμμένα ἀπό τόν μοναχό Ἀρσένιο τῆς Μονῆς Παντοκράτορος Ἁγίου Ὄρους. Ἄν καί ἡ χρονολογία τοῦ κειμένου τυγχάνει νά εἶναι ἐξίτηλη, ὅμως, ἀπό τόν τύπο τῆς γραφῆς τοποθετεῖται πρίν τό 1850. Σύμφωνα μέ τήν ἔνδειξη τοῦ α´ φύλλου, τό ὅλο κείμενο «Ἀφιαιροῦται (sic) τῇ Ἱερᾶ καί Σεβασμίᾳ Μεγίστη Μονῆ Βατοπαιδίου» καί φέρει, ἄνω δεξιά, ἐλλειψοειδή σφραγίδα τῆς Μονῆς «Σφραγίς τῆς Βατοπαιδινῆς». Ὁ τίτλος τοῦ κειμένου πού περιέχεται στή β´ σελίδα ἔχει ὡς ἑξῆς·<br />
<br />
«Διήγησις περί τῆς ζητήσεως τῆς Τιμίας Ζώνης ἀπό τοῦ Μεγάλου Κάστρου τῆς Κρήτης καί τῶν φονευθέντων ἀδελφῶν ἡμῶν καί περί ὅσων μετέπειτα ἠκολούθησαν μέχρι τῆς ἐπανόδου αὐτῆς εἰς τόν Ἱερόν Μοναστήριον τοῦ Βατοπεδίου» .<br />
<br />
Ἡ δεύτερη (Β) γραπτή μαρτυρία, χειρόγραφη, πηγάζει ἀπ᾿ τόν ὑπ᾿ ἀριθμόν 5 Κώδικα τῆς ἰδίας Μονῆς. Περιλαμβάνει δέ, μεταξύ τῶν ἄλλων, καί τήν «ἱκανήν βοήθειαν πού ἐσύναξε ἀπό τούς Χριστιανούς τῆς Σαντορίνης ὁ προηγούμενος τῆς Μονῆς Βατοπαιδίου κύριος Διονύσιος». Ἀποτελεῖται ἀπό τέσσερα (4) φύλλα, πού οἱ ἐπίτροποι τῆς ἐν λόγῳ Μονῆς ἀπέστειλαν τό 1953 στόν Θηραῖο Ἀνδρέα Νομικό. Στό τέλος τοῦ ἐγγράφου γίνεται λόγος καί γιά τήν πεντάφωτο λυχνία, ὀνομαζομένη «ΘΗΡΑ». Ἡ λυχνία αὐτή εὑρίσκεται μέσα στό καθολικό τῆς Μονῆς, ὅπου καίει ἀκατάπαυστα, μετά τήν ἐπαναφορά (1831) τῆς Τιμίας Ζώνης ἀπό τήν Σαντορίνη.<br />
<br />
Ἡ τρίτη (Γ) μαρτυρία περιέχεται σέ ἀνέκδοτο ἔγγραφο τοῦ 1830 (διαστ. 0,29Χ0,20), ἀποτελούμενο ἀπό ἑπτά (7) ἰδιόγραφες, ἐπί τῶν δύο ὄψεων, σελίδες. Συντάκτης τοῦ ἐγγράφου εἶναι ὁ Ἀντώνιος Ν. Σιγάλας, ἀστυνόμος τοῦ Δήμου Καλλίστης καί διακεκριμένος διδάσκαλος τῆς Βυζαντινῆς Μουσικῆς κατά τή διάρκεια τοῦ ιθ´ αἰῶνος . Τό ἐν λόγω «ΘΗΡΑΪΚΟ» ἔγγραφο πού παρατίθεται στή σελ. 57 κι ἑξ., παρεχώρησε τό 1970 στόν γράφοντα , πρός μελέτη, ὁ Ἀνδρέας Νομικός, ἀπό τόν Πύργο, πού ὡς συγγενής τοῦ Ἀντ. Σιγάλα ἐκληρονόμησε ὅλα τά ἔγγραφα καί βιβλία του. Μεταξύ τῶν τριῶν προαναφερομένων γραπτῶν μαρτυριῶν, ἂν καί ὑπάρχουν ὡρισμένες διαφορές, ἐν τούτοις δέν μειώνουν τήν ἱστορικότητα καί τήν ἀξία τοῦ γεγονότος τῆς εὑρέσεως. Ἀντιθέτως, ἐνισχύουν καί ἑρμηνεύουν τήν τοπική του προέλευση. Μάλιστα τό ἔγγραφο τοῦ Σιγάλα εἶναι ἀκριβέστερο, ἐπειδή ὁ συντάκτης του ἀποτυπώνει ἰδίοις ὄμμασι τήν πραγματικότητα καί ὅπως αὐτή ἐμφανίζεται σ᾿ ὅλη τήν ἔκτασή της. Τό ἀκόλουθο ἀπόσπασμα, ἀναφερόμενο στήν περιγραφή τῶν κειμηλίων, θεωρῶ, ὅτι ἀρκεῖ ὡς μία ἁπλή ἔνδειξη·<br />
<br />
«Τό κιβώτιον τό περιέχον τήν Τιμίαν Ζώνην εἶναι ὅλον χρυσοῦν, ἔχον μέγεθος καί σχῆμα ὡς τό ἐπισυνημμένον δεῖγμα. Ἐπ᾿ αὐτοῦ διεκρίνοντο τρία ἴσα μέρη δι᾿ ὧν ἐδηλοῦτο τό μέγεθος τοῦ τμήματος τούτου τῆς Τιμίας Ζώνης τῆς Θεοτόκου (διότι δέν ἦτο ὁλόκληρος ἡ Τιμία Ζώνη Της, ἀλλά τμῆμα ἐκείνης) καί τά μέν δύο ἄκρα τοῦ τμήματος τούτου ἦσαν κεκαλυμμένα διά τῆς αὐτῆς χρυσῆς πλακός δι᾿ ἧς καί τό κιβώτιον, τό δέ μεσαῖον ἦτο ἀνοικτόν καί διεκρίνετο καθαρῶς τό ὕφασμα ἐκ τριχός καστανοῦ μέ χρυσάς κλωστάς συνυφασμένον, ἅς (ὡς λέγουν) προσέθεσε ἡ Βασιλίς Πουλχερία, χάριν εὐλαβείας. Ὁ δέ Σταυρός περιέχων Τίμιον Ξύλον ἦτο τετραμερής, μέγεθος ἔχων ὅσον ὁλόκληρα τά φύλλα τοῦ παρόντος ἀνοικτά (Σ.Σ. περίπου 40 ἑκατοστά), κεκοσμημένος μέ διαφόρους ὑαλίνους λίθους, ἐξ ὧν ἦσαν πολλοί ἀφῃρημένοι (ὡς λέγουν) ἀπό τήν σύζυγον τοῦ Δομηνίκου, τούς ὁποίους, ἄλλους μέν ἐδώρησεν εἰς φίλας της Δυτικάς κυρίας, ἄλλους δέ ἐξεποίησε πρός χρῆσιν της. Τό δέ Τίμιον Ξύλον εἶχε μέγεθος ἑπτά δακτύλων, ὡς ἔγγιστα, κατά τό μῆκος, κατά τό πλάτος ἑνός καί ἡμίσεος δακτύλου . Ἡ Τιμία κάρα Ἀνδρέα τοῦ Ἱεροσολυμίτου ἦτο ἀσκεπής, ἧς τό κιβώτιον μεῖναν ἐν Κρήτῃ μέ διάφορα ἄλλα ἀφιερώματα ἐστάλη ἀδελφός τῆς Μονῆς ἐπί τούτῳ διά νά μεταφέρῃ ταῦτα ἐν Θήρᾳ».<br />
<br />
Τό συμπέρασμα πού προκύπτει ἀπό τά ὅσα διατυπώθηκαν προηγουμένως εἶναι τοῦτο· τυγχάνει ἐξόχως συγκινητική ἡ ἱεροπρεπής πρωτοβουλία τῶν Θηραίων νά διασώσουν αὐτά τά ἅγια λείψανα, τήν ἁγιαστική χάρη τῶν ὁποίων ἔχει παντοτε ἀνάγκη ὁ ἄνθρωπος καί ἰδιαιτέρως ἡ σεισμοπαθής Σαντορίνη .<br />
2. Ὁ Ἄγγλος Πρόξενος Δομήνικος Σανταντώνιος ἀποκαλύπτει στά Φηρά τά ἱερά κειμήλια<br />
<br />
Ἔχοντας ὑπόψη τά δεδομένα καθώς αὐτά περιέχονται στίς προηγούμενες γραπτές μαρτυρίες, διατυπώνομε τά ἀκόλουθα πού ἀφοροῦν στήν ἀποκάλυψη τῶν ἱερῶν κειμηλίων στήν συνοικία τῶν Καθολικῶν στά Φηρά, τό ἔτος 1830.<br />
<br />
Ἀπό τούς πρώτους μῆνες τοῦ 1820 ἡ μεγαλόνησος Κρήτη καί μάλιστα τό Ἡράκλειο ἐμαστίζετο ἀπό φοβερή πανώλη, ἐξ αἰτίας τῆς ὁποίας πολλοί κάτοικοι εἶχαν βρεῖ τόν θάνατο. Προκειμένου, λοιπόν, νά φύγη ἡ λοιμική ἐκείνη ἀσθένεια, ἱερωμένοι προεστῶτες καί λαϊκοί Κρῆτες, ἐλθόντες στό Ἅγιον Ὄρος, ἐζήτησαν ἀπό τήν Μονή Βατοπαιδίου νά τούς ἀποστείλει τήν Τιμία Ζώνη τῆς Θεοτόκου. Ἡ Μονή, μέ συνοδεία πέντε μοναχῶν, ἀπέστειλε τόν Ἰούνιο τοῦ 1820, μέ ἰδιαίτερο καράβι, στό Μεγάλο Κάστρο τῆς Κρήτης, τό λεγόμενο «Castello di Mare» δηλ. στό Ἡράκλειο, τά παρακάτω ἱερά λείψανα, μέ σκοπό ἡ ἐπενέργειά τους νά ἀποδιώξη τό θανατικό ἀπό τήν μεγαλόνησο·<br />
<br />
α. Τμῆμα τῆς Τιμίας Ζώνης τῆς Θεοτόκου.<br />
<br />
β. Ἕνα Σταυρό μέ τμῆμα Τιμίου Ξύλου, καί<br />
<br />
γ. Τήν Κάρα τοῦ ἁγίου Ἀνδρέου, ἐπισκόπου Κρήτης, τοῦ Ἱεροσολυμίτου.<br />
<br />
Μετά ἀπό ταξίδι δεκαπέντε ἡμερῶν, τό καράβι ἔφτασε στήν Κρήτη. Οἱ πατέρες ἄρχισαν νά τελοῦν ἁγιασμούς, ὥστε νά φύγη ἡ ἀσθένεια μέ τό θανατικό πού σκόρπιζε στό λαό. Ὅμως, συνέβαινε, τήν ἴδια περίοδο, οἱ ἐντόπιοι Τοῦρκοι πού κυριαρχοῦσαν σ᾿ ὁλόκληρη τήν Κρήτη, νά προξενοῦν λεηλασίες, σφαγές καί γενικῶς νά ἐπιδιώκουν τήν ἐξόντωση τῶν χριστιανῶν . Οἱ τρεῖς Τοῦρκοι πασάδες (Ἡρακλείου, Ρεθύμνου καί Χανίων) δέν εἶχαν τήν ἀνάλογη στρατιωτική δύναμη νά καταστείλουν τά γεγονότα, ὁπότε οἱ χριστιανοί ἄρχισαν ἔνοπλον ἀγώνα γιά τήν ἀποτίναξη τοῦ τουρκικοῦ ζυγοῦ.<br />
<br />
Μέ τήν ἔναρξη τῆς Ἐπαναστάσεως τοῦ 1821 οἱ διωγμοί τῶν Τούρκων ἔγιναν φοβερώτεροι σ᾿ ὅλη τήν μεγαλόνησο, μέ ἀποτέλεσμα τρεῖς ἀπό τούς πατέρες τῆς Μονῆς, οἱ ἱερομόναχοι Νεόφυτος καί Ἀμβρόσιος καί ὁ μοναχός Μακάριος, μετά ἀπό βασανιστήρια, νά θανατωθοῦν. Τήν ἴδια τύχη εἶχε ὁ μητροπολίτης Κρήτης καί πολλοί ἄλλοι χριστιανοί. Οἱ ἐναπομείναντες δύο Βατοπαιδινοί μοναχοί Διονύσιος καί Δωρόθεος καί ὁ ἱεροδιάκονος Παρθένιος, ἐν μέσῳ πολλαπλῶν κινδύνων, κρατοῦντες τό σεντούκι μέ τήν Τιμία Ζώνη καί τόν Τίμιο Σταυρό, πηδήσαντες ἀπό τό τεῖχος τῆς Μητροπόλεως Κρήτης «κατέφυγον εἰς ἕν ὀσπίτιον τούρκικον, ἀπό τά λεγόμενα τῶν Κουρμούληδων», κατά τό ἔγγραφο, πού ἦσαν κρυπτοχριστιανοί. Ὅταν, ὅμως, οἱ Τοῦρκοι τούς ἀντελήφθησαν, τούς κατεδίωξαν, τούς πῆραν τό κιβώτιο μέ τά ἅγια κειμήλια καί τά ἔφεραν στόν βεζύρη τοῦ Ἡρακλείου. Μετά τρεῖς μῆνες ἔπαυσαν οἱ διωγμοί. Οἱ ἁγιορεῖτες ἔσπευσαν καί τά ἐζήτησαν, ἀλλ᾿ «ἐκεῖνος τά παρέδωκεν εἰς τόν Ἀγγλικόν κόνσολαν κύριον Δομένικον, λαβών ἀπό αὐτόν ἰδιόχειρον ἐνσφράγιστον μαρτυρικόν Γράμμα τῆς περιλαβῆς των, διά ἰδικήν του ἀσφάλειαν» .<br />
<br />
Οἱ πατέρες, τότε, παρεκάλεσαν τόν Ἄγγλον πρόξενον Κρήτης Δομήνικον Σανταντώνιον νά τούς προσφέρει προστασίαν. Ἐπειδή, ὅμως καί στό Ἀγγλικό Προξενεῖο ἐκινδύνευαν ἀπό βίαιο θάνατο, ὁ πρόξενος, ὁ ἀδεφός του καί ἡ σύζυγός του Στεφανία, τούς ἐφυγάδευσαν μέ σκάλες ἀπό τά παράθυρα τοῦ Προξενείου καί τούς ἐμπαρκάρησαν σέ καράβι μέ γαλλική σημαία, ἀφοῦ πρῶτα ἐπλήρωσαν στόν πρόξενο 10.000 γρόσια, μέ σκοπό νά πάρει πίσω ἀπό τόν ἡγεμόνα τό σεντούκι μέ τά δύο ἱερά λείψανα, πού μέ κίνδυνο τῆς ζωῆς τους εἶχαν διασώσει ἀπό τήν μανία τῶν Τούρκων.<br />
<br />
Πράγματι, εὐθύς, ὡς ἀνεχώρησαν οἱ μοναχοί, ὁ πρόξενος ἔσπευσε καί παρέλαβε ἀπό τόν ἡγεμόνα τῆς Κρήτης τό σεντούκι μέ τά κειμήλια. Ἐν τῷ μεταξύ, ἐπειδή τό καράβι συνάντησε στό ταξίδι του πολλά ἐμπόδια, ἀναγκάστηκε νά ἐπιστρέψει καί πάλι στό Κάστρο τῆς Κρήτης, ὅπου, καθώς τό εἶδαν οἱ ἐπαναστατημένοι Τοῦρκοι «ἐπῆραν τούς δύο καλογήρους καί τούς ἔδεσαν... καί τούς ἐπῆγαν δέρνοντες εἰς τόν πασᾶν...». Ἐκεῖνος, τόν μέν Δωρόθεον ἐχάρισε ὡς δοῦλον σ᾿ ἕναν Τοῦρκο, τόν δέ Διονύσιον οἱ Τοῦρκοι ἐξεβίαζαν νά γίνει μωαμεθανός. Μπροστά στή γενναία ἄρνησή του, οἱ Τοῦρκοι ἐτρύπησαν μέ πυρωμένη σούβλα τά μηνίγγια του. Μέχρι τέλους ὁ ὁσιομάρτυρας μοναχός παρέμεινε ἀνυποχώρητος... Τό πρωῒ τῆς Καθαρᾶς Δευτέρας τόν ἐκρέμασαν .<br />
<br />
Βλέποντας ὁ πρόξενος, ὅτι οἱ τουρκικές ταραχές καί οἱ διωγμοί συνεχίζοντο, ἀναγκάσθηκε καί ἐκεῖνος νά ἐγκαταλείψη τήν Κρήτη, παίρνοντας μαζί τό σεντούκι μέ τά ἱερά κειμήλια καί ἐπιπλέον τήν κάρα τοῦ ἁγίου Ἀνδρέα, χωρίς τή θήκη της, πού εἶχε παραμείνει πρός φύλαξη στή Μητρόπολη μέ τά ἄλλα ἀφιερώματα τῶν χριστιανῶν.<br />
<br />
Ὅταν, λοιπόν, ὁ πρόξενος ἔφθασε στό λιμάνι τῆς Δίας, βορείως τοῦ Ἡρακλείου γιά νά ἀποπλεύσει, τό γράμμα τῆς παραλαβῆς τῶν «Ἁγίων» ὑπέγραψαν, ἐκτός ἀπό τόν ἴδιο καί τέσσερις ὀρθόδοξοι καπετάνιοι ἀπό τήν Σκλαβουνία, δηλ. τήν Ἀνατολική Μακεδονία, ἐκ τῶν ὁποίων ὁ ἕνας, ὅταν ἐπεσκέφθη τό Ἅγιον Ὄρος, ἐγνώρισε στούς μοναχούς τῆς Μονῆς Βατοπαιδίου τά συμβάντα. Προορισμός τοῦ προξένου ἦτο νά φθάσει στή Μάλτα καί ἀπό ἐκεῖ στή Σικελία. Ὅμως, στή διάρκεια τοῦ ταξιδίου ἔπνευσαν ἰσχυροί ἄνεμοι, τό πλοῖο ἄλλαξε πορεία καί λόγῳ τῆς καιρικῆς ἀνάγκης ἐλλιμενίσθηκε στή Σαντορίνη. Μᾶς εἶναι ἀκόμη ἄγνωστο ἄν ὁ ἐλλιμενισμός ἔγινε στόν ὅρμο τῶν Φηρῶν ἢ τοῦ Ἀθηνιοῦ. Πιθανότερο εἶναι ὅτι ἔγινε στόν Ἀθηνιό, ἐπειδή τήν περίοδο ἐκείνη ἐξυπηρετοῦσε τήν οἰνεμπορική κίνηση τῆς νήσου, ὕστερα ἀπό τά βασικά λιμενικά του ἔργα . Φέρνοντας μαζί του ὁ πρόξενος καί τά τρία ἅγια λείψανα, ἀνέβηκε στά Φηρά, ὅπου ἐνημέρωσε τό Ἀγγλικό Θηραϊκό προξενεῖο περί τοῦ σκοποῦ τῆς ἀφίξεώς του. Ἀρχικῶς προσφέρθηκαν νά τόν φιλοξενήσουν οἱ Καθολικοί τῶν Φηρῶν. Στή συνέχεια, ὅμως, γνωρίσθηκε, ὡς ἄριστος ἰατρός, μέ ἄλλα σημαίνοντα πρόσωπα τῆς πόλεως, καθώς καί μέ Κρητικούς πού ἦταν γνωστοί στήν οἰκογένειά του κατά τήν διαμονή του στήν Κρήτη . Ἐν τῷ μεταξύ τά πολεμικά γεγονότα τῆς Ἐπαναστάσεως εἶχαν ἁπλωθεῖ καί στίς Κυκλάδες, ὅπου ἐδημιούργησαν κατάσταση ἀναρχίας, ἔξαψη πνευμάτων καί ἐμφάνιση φατριῶν. Οἱ μέν ὑπεστήριζαν τόν ἀγώνα, οἱ δέ, κυρίως οἱ Καθολικοί, ἀντιδροῦσαν. Ἡ κήρυξη τῆς Ἐπαναστάσεως στή Σαντορίνη, στίς 5 Μαΐου 1821, ἔδωσε στόν Σανταντώνιο τήν εὐκαιρία νά κρίνει, ὅτι εἶχε συμφέρον νά παραμείνει ἐκεῖ, ἀφ᾿ ἑνός ἐπειδή διέθετε τόν κατάλληλο χῶρο νά κρύψει, μέ περισσή φροντίδα, τά κειμήλια πού ἱεροκρυφίως εἶχε μεταφέρει ἀπό τήν Κρήτη -ὥστε λησμονημένα ἀπό τόπο καί χρόνο νά σταθεῖ ἀδύνατο νά ἐπανέλθουν στά χέρια τῶν Ὀρθοδόξων- καί ἀφ᾿ ἑτέρου, ἐπειδή, ὡς ἰατρός θά ἀσκοῦσε τό ἰατρικό ἐπάγγελμα, σέ μιά περίοδο πού σ᾿ ὁλόκληρη τήν ἐπαρχία Σαντορίνης, μέ πληθυσμό 17.000 χριστιανούς , ἡ ἐπιστημονική ἰατρική περίθαλψη ἦταν ἀνύπαρκτη. Μόλις μετά τό 1833 παρουσιάζονται ἐπ᾿ αὐτῆς οἱ πρῶτοι ἐπιστήμονες ἰατροί, ὁ Γεώργιος Πίντος, χειρουργός, καί ὁ Ἰωσήφ Δεκιγάλας, διδάκτωρ τῆς Ἰατρικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου τῆς Σιέννας (Ἰταλία) .<br />
<br />
Τό γεγονός ὅτι ὁ Σανταντώνιος περιέθαλψε καί ἐπροστάτευσε τούς ἐνδεεῖς τῆς νήσου σέ μιά, ὄντως, κρίσιμη περίοδο, ἦταν γνωστό ὄχι μόνο στό εὐρύτερο κοινό τοῦ τόπου, ἀλλά καί στήν τότε προσωρινή Διοίκηση τῆς Ἑλλάδος, στό Ναύπλιο, ἡ ὁποία διά τοῦ ὑπουργοῦ τῶν Ἐσωτερικῶν Γρηγορίου Δικαίου (Παπαφλέσσα), τοῦ ἀπέστειλε ἔγγραφο τό ἔτος 1824, μέ τό ὁποῖο τόν ἐπαινοῦσε διά «τά φιλελληνικά φρονήματα καί τά φιλάνθρωπα ἔργα του» .<br />
<br />
Μέ τό τελευταῖο δεδομένο δηλ. τήν προσφορά ἰατρικῶν ὑπηρεσιῶν πρός τούς κατοίκους τῆς Σαντορίνης, ὁ Σανταντώνιος ἐθεωρεῖτο ὑπεράνω κάθε ὑποψίας, «τιμώμενος καί ἀγαπώμενος παρά πάντων μέχρι τό 1829, ὅταν παρουσιάσθηκε τό ζήτημα τῶν ἱερῶν κειμηλίων», ὅπως ἀναφέρει τό «Θηραϊκό» ἔγγραφο. Καθώς, ὅμως, πέρασαν τά πρῶτα χρόνια ἀπό τήν κήρυξη τῆς Ἐπαναστάσεως καί ὑποχωροῦσε ἡ κοινωνική ἀναταραχή, ἄρχισε νά μεταδίδεται ὁ πρῶτος ψίθυρος γύρω ἀπό τό θέμα τῶν κειμηλίων, προερχόμενος ἀπό ἀκριτομύθιες τῆς συζύγου του Στεφανίας, ἀνάμεσα στίς καθολικές οἰκογένειες τῶν Φηρῶν.<br />
<br />
Γνώση τῶν πληροφοριῶν ἔλαβε καί ἡ Μονή Βατοπαιδίου, ἡ ὁποία σέ συνδυασμό μέ τά συμβάντα στό λιμάνι τοῦ Ἡρακλείου, ἀπέστειλε γράμματα στόν Σανταντώνιο , ζητοῦσα νά τῆς ἐπιστρέψη τά ἱερά κειμήλια. Παραλλήλως, παρεκάλεσε τόν Οἰκουμενικό Πατριάρχη Ἀγαθάγγελο (1826-1830), νά παρέμβη ἐπί τοῦ θέματος, καθώς καί τόν Θηραῖο Ρῶσο πρόξενο Βασίλειο Σ. Μαρκεζίνη . Παρά ταῦτα ὁ Σανταντώνιος περιφρονοῦσε τούς πάντες. Αἰσθανόταν δέ ἀσφαλής, ἐπειδή, λόγῳ τῶν ἐπαναστατικῶν γεγονότων στήν περιοχή τῆς Μακεδονίας, ἦταν ἀδύνατο νά κατέλθουν ἀπό τό Ἅγιον Ὄρος μοναχοί, μέ σκοπό νά τόν συναντήσουν καί διεκδικήσουν νά παραλάβουν τά «Ἅγια». Πράγματι, ἡ Ἐπανάσταση στό Ἅγιον Ὄρος ἐπέφερε μεγάλην ἀναστάτωση καί σύγχυση μεταξύ τῶν μοναχῶν, οἱ πλεῖστοι ἀπό τούς ὁποίους ἐπιζητοῦσαν τήν ὑποταγή στούς Τούρκους. Μάλιστα, ἀπεσταλμένοι τῆς Ἱερᾶς Κοινότητος ἔφθασαν στό τουρκικό στρατόπεδο τῆς Κασσάνδρας καί προσκύνησαν τόν Μεχμέτ Ἐμίν, πασᾶ τῆς Θεσ/νίκης, ὁ ὁποῖος, μόλις ὑπέταξε (Δεκέμβριος 1821) τή Σιθωνία καί τό Ἅγιον Ὄρος, ἐπέβαλε στήν Ἱερά Κοινότητα πρόστιμο (τζερεμέ) 3.300 πουγγιά, δηλ. 1.650.000 γρόσια καί χωριστά 500 γρόσια, ὡς λύτρα, στόν καθένα ἀπό τούς 3.000, τότε, μοναχούς. Ἡ ἀποκατάσταση τῆς κανονικῆς ἠρεμίας ἐπῆλθε, τελικά, μέ τήν ἀπελευθέρωση τῆς Ἑλλάδος (1829), μετά ἀπό τίς πάσης φύσεως καταστροφές, αὐθαιρεσίες, βεβηλώσεις ναῶν, θανάτους μοναχῶν καί κοσμικῶν πού προξένησαν οἱ Τοῦρκοι .<br />
<br />
Ἀμέσως, τότε, ἡ Μονή Βατοπαιδίου ἀπέστειλε στή Σαντορίνη τόν ἱερομόναχο - προηγούμενο Διονύσιο καί τόν μοναχό Στέφανο, ἐφοδιασμένους μέ νέα Γράμματα, προκειμένου νά ζητήσουν ἀπό τόν Σανταντώνιο τά «Ἅγια». Οἱ μοναχοί ἀναχωρήσαντες ἀπό τό Ἅγιον Ὄρος «ἐπῆγαν εἰς τήν Σκόπελον, τήν Σύρον καί ἐκεῖθεν εἰς τήν Σαντορίνην», στήν ὁποία ἔφθασαν τήν ἡμέρα τῆς Πεντηκοστῆς. Παρουσιασθέντες στόν ἐπίσκοπο Θήρας Ζαχαρία, πού εἶχε τό κονάκι του στόν Ἅγιο Νικόλαο τοῦ Κίσσηρα, στόν Πύργο , κάτω ἀπό τήν Ἑλληνική Σχολή τῆς Μαρτινοῦς πού ἀνῆκε στόν Προφήτη Ἠλία, τοῦ ἐπέδωσαν τά Γράμματα καί τοῦ ἐξέθεσαν τό πῶς διαμορφώθηκε τό ὅλο ζήτημα τῶν Ἱερῶν Λειψάνων.<br />
<br />
Ἐν τῷ μεταξύ ὁ ἀρχικός ψίθυρος περί τῶν κειμηλίων εἶχε πλέον ἐπεκταθεῖ στόν λαό καί εἶχε βεβαιωθεῖ καί ἀπό τούς Κρητικούς πρόσφυγες, πού κατά τήν περίοδο τῆς Ἐπαναστάσεως εἶχαν μετοικήσει στή Σαντορίνη. Ἐγνώριζαν δέ ἀπό συναντήσεις των, ὅτι κάθε ἑορτή τῆς Παναγίας, ὁ πρόξενος Σαναντώνιος ἐπανηγύριζε καί ὅτι στό δωμάτιό του ἄναβε ἀκοίμητο καντήλι, χωρίς νά γνωρίζουν τήν ἀκριβή αἰτιολογία αὐτῆς τῆς συμπεριφορᾶς του.<br />
<br />
Οἱ Βατοπαιδινοί μοναχοί, ὄντες βέβαιοι, ὅτι ὁ Θεός τούς ἐπιβλέπει ἐξ οὐρανοῦ, ἐζήτησαν καί ἀντάμωσαν τόν ἴδιο τόν πρόξενο στά Φηρά, στόν ὁποῖο καί ἐπέδωσαν τά Γράμματα τῆς Μονῆς Βατοπαιδίου. Καθώς τά εἶδεν, ἄρχισε νά φωνάζη, νά καταρᾶται καί νά τούς διώχνη μέ τήν πειρακτική πρόκληση· «Ἐγώ, δέν ἔχω τίποτε· τά 'Ἅγια' τά ἐπῆρεν ὁ πασάς τῆς Κρήτης»! Μετά ἀπό τά λόγια αὐτά, περίλυποι καί διωγμένοι «ἕνεκεν δικαιοσύνης» οἱ μοναχοί, ἀπεχώρησαν, σκεπτόμενοι τί νά πράξουν. Τότε ὁ ἱερομόναχος Διονύσιος «ἐπικαλούμενος τήν Κυρίαν Θεοτόκον καί ἐλπίζων εἰς τήν βοήθειάν Της», ὅπως ἀναφέρει τό Α´ Ἁγιορειτικό ἔγγραφο, τό ἴδιο βράδυ, συνοδευόμενος καί ἀπό τόν μοναχό Στέφανο, πῆγε καί ἀντάμωσε καί πάλι τόν πρόξενο, στόν ὁποῖο μέ παλμό καί ζωντανό φρόνημα εἶπε· «Ἡ ὑπόθεση διά τά 'Ἅγια' πρέπει νά λάβη τέλος.<br />
<br />
Ἄν ἡ ἐξοχότης σου τά ἔχει ἢ ἄν τά ἔδωσε, πρέπει νά ὑπάρχουν ἀποδείξεις, διότι τό θέμα εἶναι πολύ σοβαρό...».<br />
<br />
Ὁ πρόξενος καί πάλι ἔμεινεν ἀσυγκίνητος. Ἡ καρδιά του σκληρή, σάν τό γρανίτη, ἔδειξε ἀλύγιστη μπροστά στήν αὐθεντικότητα καί τήν ὁσιότητα τῆς μορφῆς τῶν δύο ἁγιορειτῶν, πού ἔφυγαν γεμάτοι ἀπό θλίψη γιά νά ἐπιστρέψουν στόν Πύργο, ὥστε νά ἐνημερώσουν μέ τά νεότερα τόν ἐπίσκοπο Ζαχαρία.<br />
<br />
Μόλις, ὅμως, ἀπομακρύνθηκαν, ἦλθεν ἀοράτως ἡ χάρη τῆς Τιμίας Ζώνης τῆς Θεοτόκου καί, ὡς ἄλλη «ἀλλοίωσις τῆς δεξιᾶς τοῦ Ὑψίστου» ἐμώρανε κάθε χαράκωμα καί κραταίωμα, πού εἶχε στήσει μέ δολιότητα στήν ψυχή του ὁ πρόξενος Σαναντώνιος, μέ ἀπώτερο σκοπό νά οἰκειοποιηθῆ, προφανῶς, τά πάνσεπτα καί πρωτοχριστιανικά λείψανα τῆς πίστεως μας.<br />
<br />
Ἔτσι ἐπί τέσσερις μῆνες, ἀπό τόν Ἰούνιο ἕως τόν Σεπτέμβριο, δέν ἡσύχασε οὔτε ἡμέρα, οὔτε νύκτα. Τό πρόσωπό του ἔλαβε μυστηριώδη ἔκφραση. Ἔδειχνε ἄνθρωπο εὑρισκόμενο σέ ψυχικό κλύδωνα, «πάντοθεν πολεμούμενον», ἀνυπεράσπιστο στό ἀδιέξοδο πού τοῦ ἔστησε ὁ πονηρός.<br />
<br />
Συνάμα ἄρχισε νά ὑποπτεύεται ὅλους γύρω του. Περισσότερο, ὅμως, ἐφοβεῖτο τόν λαόν, μήπως ἔλθη καί τοῦ πάρη διά τῆς βίας τά κειμήλια. Προκειμένου, λοιπόν, νά τά διασφαλίση καλύτερα, τά μετέφερε στή Μονή τῶν Δομηνικανίδων , πού δέν ἀπεῖχε πολύ ἀπό τήν κατοικία του. Θέλοντας δέ νά διασκεδάση τήν ψυχική του κατάσταση καί συνάμα νά διαλύση κάθε πρός τό πρόσωπό του ἀμφιβολία, ἐκάλεσε σέ γεῦμα τόν ἐπίσκοπο Ζαχαρία. Ὁ πανιερώτατος, ἄν καί λόγῳ θέσεως ἐγνώριζε τόν Σανταντώνιο, ἐθεώρησε τήν πρόσκληση ὡς τήν κατάλληλη εὐκαιρία νά συζητήση μαζί του τό φλέγον θέμα τῶν κειμηλίων, πού κρατοῦσε σέ μεγάλη ἀνησυχία τήν τοπική Ἐκκλησία καί τό Ἅγιον Ὅρος. Παρέλαβε, λοιπόν, μαζί του, ὡς μάρτυρες τῆς ἀληθείας, τόν ἀρχιδιάκονό του Σεραφείμ Καΐρη καί τόν ἀστυνόμο τοῦ Δήμου Καλλίστης Ἀντώνιο Ν. Σιγάλα, πού ἦταν καί οἱ δύο εὐνοούμενοι τοῦ προξένου.<br />
<br />
Στή διάρκεια τοῦ γεύματος ὁ ἐπίσκοπος, μέ σθεναρότητα, ἀπεκύλισε τόν λίθο τοῦ θέματος τῶν ἁγίων σεβασμάτων καί παρεκάλεσε τόν πρόξενο νά τά παραδώση. Ἐκεῖνος, τότε, στίς ἐκκλήσεις τοῦ ἐπισκόπου ὡμολόγησε, ὅτι ὄντως τά κειμήλια ὑπάρχουν, ἀλλά «δέν μπορεῖ νά τά παραδώση, κωλυόμενος ὑπό τοῦ δαίμονος τῆς συζύγου του»(!) ἀναφέρει τό Θηραϊκό ἔγγραφο.<br />
<br />
Μετά τήν ἀποκάλυψη αὐτή ὁ Ἀντώνιος Σιγάλας σηκώθηκε ἀπό τό τραπέζι, ἐπέστρεψε στόν Πύργο καί μέ τήν ἰδιότητά του, ὡς ἀστυνόμου, ἐκάλεσε τούς Δημογέροντες, τούς ἱερεῖς καί τούς κατοίκους τῶν χωρίων τοῦ Δήμου, τήν ἑπομένη μετά τήν Θ. Λειτουργία, ἀφοῦ λάβουν τίς σημαῖες καί τά φανάρια τῶν ἐκκλησιῶν νά συναχθοῦν ἔξω ἀπό τό Καστέλλι τοῦ Πύργου, διότι ἔχει νά τούς ἀνακοινώσει κάτι σημαντικό. Ὅταν, λοιπόν, ἡ μεγάλη ἐκείνη σύναξη τοῦ πιστοῦ λαοῦ, ἄκουσε μέσα στό περιτείχισμα τοῦ Καστελιοῦ τήν εἴδηση, ὅτι ἡ Τιμία Ζώνη, ὁ Σταυρός μέ τό Τίμιο Ξύλο καί ἡ κάρα τοῦ Ἁγίου Ἀνδρέα, χωρίς τήν θήκη της, εὑρίσκονται στό σπίτι τοῦ Σανταντωνίου, στά Φηρά, ξέσπασε ἀπό ἔκδηλη χαρά καί εὐφρόσυνη ἱκανοποίηση. Ἀμέσως, σχηματίσθηκε μεγάλη πομπή καί μέ ἐπικεφαλής τούς Ἁγιορεῖτες Πατέρες, τούς ἱερεῖς, τούς Δημογέροντες καί τόν λαό ξεκίνησε πρός τόν Ἅγιο Ἀνδρέα, καί διά τοῦ εὐθυγράμμου δρόμου τοῦ Λοιμοκαθαρτηρίου, δυτικά τῆς Μεσαριᾶς, ἐβάδισε γεμάτη ἀπό χριστιανικό ζηλωτικό φρόνημα πρός τήν πόλη τῶν Φηρῶν, ἐνῶ οἱ καμπάνες τῶν ἐκκλησιῶν κτυποῦσαν χαρμόσυνα τό ἄγγελμα τῆς ἀποκάλυψης, τοῦ ἐπί δέκα χρόνια κρυμμένου μυστηρίου.<br />
<br />
Ὅταν ἡ πομπή ἔφθασε στήν ὁρισμένη θέση ὁ Σιγάλας ἀνέβηκε στό σπίτι τοῦ προξένου καί ἐνημέρωσε τόν ἐπίσκοπο Ζαχαρία ὅτι ὁ λαός εὑρίσκεται συγκεντρωμένος κάτω στήν πόλη, μέ σκοπό νά παραλάβη τά ἅγια λείψανα. Ἀκούοντας ὁ πρόξενος τήν εἴδηση αὐτή, ἦλθε σέ ἀπόγνωση. Ἔδειχνε ἀναποφάσιστος νά καταπνίξη τήν νοσηρή πάλη τῶν ἀντιθέτων δυνάμεων πού κυριαρχοῦσαν στή ψυχή του· Νά ἀποκαλύψη τά κειμήλια ἢ ὄχι!<br />
<br />
Ἐβράδυασε καί ἡ νύκτα τῆς 9ης Ὀκτωβρίου 1830 βρῆκε τό πλῆθος τοῦ λαοῦ ἀμετακίνητο στή σθεναρή ἀπαίτησή του. Ἡ ἀγωνία ὅλων εἶχε κορυφωθεῖ σέ ἔντονη προσδοκία. Ἡ ὥρα εἶχε φθάσει 10 τό βράδυ καί ἡ συζήτηση τῶν συνδαιτημόνων προχωροῦσε μέ ἀθυμία, ἀνάμεσα στούς συνομιλητές. Ξαφνικά, ὁ πρόξενος σηκώθηκε καί προχώρησε στό ἐσωτερικό τοῦ σπιτιοῦ του. Σέ λίγη ὥρα ἐπανῆλθε, ἐνῶ ἡ μυστική ἔκφραση τοῦ προσώπου του ἐφανέρωνε τή χαρά τῆς ψυχῆς του. Χωρίς νά χάνη χρόνο προετοίμασε κατάλληλο χῶρο στό μεσαῖο δωμάτιο, μεταφέροντας σ᾿ αὐτό καί ἕνα τραπέζι. Στή συνέχεια, μαζί μέ τήν γυναίκα του Στεφανία ἔφυγε, ἀφήνοντας τούς τρεῖς συνομιλητές του σέ ἀπορία. Περί ὥρα 2 μετά τά μεσάνυκτα, ἐπέστρεψε, λέγοντας, ὅτι «ἐπῆγε εἰς τό μοναστήριον τῶν Φράγκων, ἐπῆρε τό κιβώτιο μέ τά Ἅγια καί τά ἔφερε εἰς τό σπίτι του»! Ἀφοῦ τό ἄνοιξε ἔλαβε, μέ ἀνεπιτήδευτη λιτότητα, ἕνα χρυσοκέντητο κάλυμμα, τό ἅπλωσε στό τραπέζι, καθώς καί εἴκοσι κηροπήγια μέ ἰσάριθμα κεριά. Ἐνῶ τά βλέμματα ὅλων ἦταν προσηλωμένα ἐπάνω του, ἐκεῖνος μέ ἤρεμη ἀπόφαση ἄναψε τά κεριά, ἐθυμιάτισε ὅλο τό δωμάτιο, καθώς δέν μποροῦσε νά κρύψει τά δάκρυα πού κυλοῦσαν στό πρόσωπό του, ἔλαβε ἀπό τό κιβώτιο τή θήκη μέ τά «Ἅγια». Μέ ἱεροπρεπή κίνηση τήν ἀνύψωσε καί ἀφοῦ προχώρησε μέ ἀσταθές βῆμα, «ἔδωσεν εἰς χεῖρας τοῦ Ἁγίου Δεσπότου Σαντορίνης τήν Τιμίαν Ζώνην καί τό Τίμιον Ξύλον... κλαίων καί ὀδυρόμενος», ὅπως ἀναγράφει τό Α´ Ἁγιορειτικό ἔγγραφο (φύλ. 14) .<br />
<br />
Βλέποντας μέ ἔκσταση ὁ γέροντας ἐπίσκοπος τό πρόσωπο τοῦ προξένου καθώς τοῦ προσέφερε τήν θεόσδοτη χάρη, προχώρησε μέ βηματισμό ὁσίου καί κλίνας γόνυ ψυχῆς καί σώματος, παρέλαβε τήν θήκη καί τήν κατεφίλησε, ἐνῶ λόγια δοξολογίας ἄφηναν τά χείλη του στόν ἀέρα... Ἐν τῷ μεταξύ μέ τόν ἀρχιδιάκονό του Σεραφείμ εἰδοποίησε τούς δύο Βατοπαιδινούς μοναχούς, πού ἐνίσχυαν τήν ψυχή τοῦ συγκεντρωμένου πλήθους κάτω στήν πόλη, νά προσέλθουν στό σπίτι τοῦ προξένου. Σέ λίγη ὥρα ἔφτασαν οἱ πατέρες, γεμάτοι ἀπό ἱερή συγκίνηση καί ἀνυπόκριτη χαρά. Ὁ ἐπίσκοπος Ζαχαρίας τούς ἐκάλεσε νά παραλάβουν τά «Ἅγια» καί ἐκεῖνοι «ποιήσαντες μετανοίας», καί ψελλίζοντες ὕμνους εὐχαριστίας πρός τήν Κυρίαν Θεοτόκον, ἀφοῦ τά ἀσπάσθηκαν, τά ἐπανατοποθέτησαν στό ὁλόφωτο τραπέζι.<br />
<br />
Ἱερές οἱ στιγμές, γεμάτες ἀπό εὐχαριστήρια προσευχή πού ἐπεσφράγιζε τόν ἀγώνα τεσσάρων μηνῶν. Ἡ Παναγία, πού ἐπί μῆνες τήν παρακαλοῦσαν οἱ πατέρες μέ ὁλονύκτιες δεήσεις, ποτισμένες μέ ροές δακρύων, ἔκανε τό θαῦμα Της στή Σαντορίνη!<br />
<br />
Συντετριμμένος ὁ ἐπίσκοπος ἀπό τό θαυμαστό «σημεῖο», ἐτέλεσε Ἁγιασμό βοηθούμενος ἀπό τόν ἱερομόναχο Νεόφυτο Μπελλώνια -ἐφημέριο τοῦ μητροπολιτικοῦ ναοῦ τῶν Φηρῶν- καί ἁγίασε τό σπίτι τοῦ προξένου, ὅπου ἐπί μῆνες στό πρόσωπο τῆς γυναικός του κυριαρχοῦσε ἡ ἐπήρεια δαιμονικοῦ πνεύματος.<br />
<br />
Ἤδη, ἡ ἱερή νύκτα τῆς 9ης Ὀκτωβρίου 1830 ἔφευγε πρός τήν αἰωνιότητα καί ξημέρωνε ἡ Κυριακή 10 Ὀκτωβρίου , μία ἡμέρα πού μέ θαυμαστό τρόπο ἐφανέρωνε τή Χάρη τῆς Θεοτόκου στή Σαντορίνη, ὡς σφραγίδα ὅλων τῶν ἁγιασμάτων της.<br />
3. Τά ἱερά Κειμήλια μεταφέρονται μέ λιτανεία στόν Πύργο<br />
<br />
Τό πρωϊνό τῆς 10ης Ὀκτωβρίου 1830 βρῆκε τήν πόλη τῶν Φηρῶν μέ ἑορταστικό πρόσωπο. Οἱ σημαῖες κυμάτιζαν παντοῦ. Ὅλα τά «κονσολάτα» (προξενεῖα), ὕψωσαν τίς σημαῖες τους. Τά πλοῖα στόν Ἀθηνιό καί τόν Ὅρμο τῶν Φηρῶν ἔριχναν βολές πυροβόλου, «τόπια», ἐνῶ οἱ ἐλεύθερες τουφεκιές ἐγέμισαν τόν ἀέρα.<br />
<br />
Ἐν τῷ μεταξύ, ἡ προετοιμασία στό σπίτι τοῦ προξένου γιά τήν μεταφορά τῶν κειμηλίων εἶχε ὁλοκληρωθεῖ καί μόλις ἔφθασε ὁ ἐπαρχεύων Νικ. Χρυσοβελώνης σχηματίσθηκε ἡ λιτανευτική πομπή μέ ἐπικεφαλῆς τά λάβαρα, τούς ψάλτες, καί τόν λαμπροφορεμένο ἱερό κλῆρο τῆς νήσου.<br />
<br />
Ὁ ἐπίσκοπος Ζαχαρίας καταφιλώντας τά «Ἅγια» κάτω ἀπό τά δακρυσμένα μάτια τῶν παρευρισκομένων, τά ὕψωσε στά γεροντικά του χέρια καί ἄρχισε τήν λιτανευτική ἔξοδο ἀπό τό σπίτι τοῦ Σανταντωνίου, ἐνῶ τόν συνώδευαν οἱ δύο ταπεινοί Ἁγιορεῖτες μοναχοί, ὁ ἀρχιδιάκονός του Σεραφείμ, ὁ ἱερομόναχος Νεόφυτος Μπελλώνιας καί τό πλῆθος τοῦ λαοῦ , πού εἶχε διανυκτερεύσει καί αὐξηθεῖ, σέ μιά ἐνθουσιαστική ἀτμόσφαιρα, καθώς ξημέρωνε ἡ ἡμέρα τῆς Κυριακῆς. Ἡ χαρμόσυνη κωδωνοκρουσία ὅλων τῶν ἐκκλησιῶν τῆς πόλεως καί τῶν γύρω χωριῶν, μαζί μέ τά ἐκκλησιαστικά ἄσματα πού συνόδευαν τήν ἱεροπρεπή πομπή, ἐγέμισαν τόν ἀέρα μέ τό θριαμβευτικό μήνυμα τῆς εὑρέσεως τῆς Τιμίας Ζώνης.<br />
<br />
Ὅταν ἡ ἱερή πομπή ἔφθασε στόν Μητροπολιτικό ναό τῶν Φηρῶν -πού μόλις πρό τριετίας (1827) εἶχε θεμελιωθεῖ- ἐτελέσθη ἐπίσημη Δοξολογία, κατά τήν ὁποίαν ὁ ἀδελφός τοῦ Ἐπάρχου ἐξεφώνησε ἁρμόδιο λόγο, εὐχαριστώντας τόν Θεό, διότι μέ τήν Χάρη Του εὑρέθηκαν τά ἱερά κειμήλια καί παραδόθηκαν σ᾿ ἐκείνους πού ἀπό τήν ἀρχή ἀνῆκαν.<br />
<br />
Μέ τό τέλος τῆς Δοξολογίας ὁ λαός ἄρχισε νά ἀσπάζεται, χωρίς ἐπίπλαστη εὐσέβεια, τά θεοφόρα λείψανα, εὐφραινόμενος ἀπό οὐράνια γαλήνη. Ἀκόμη καί οἱ Καθολικοί, μαζί μέ τίς γυναῖκες καί τά παιδιά, ἔτρεξαν νά ἐκζητήσουν τήν ἁγιαστική χάρη Τους. Ἀποτελοῦσε δέ αὐτό μιά ἀπόδειξη τῶν θαυμαστῶν ἐπενεργειῶν, πού κατά τό παρελθόν εἶχεν ἀναφέρει σ᾿ αὐτούς ὁ Σανταντώνιος. Μάλιστα, στή διάρκεια τῆς προσκυνήσεως ἡ δύναμη τῆς Τιμίας Ζώνης ἐπεσκίασε τό λαό καί πολλοί ἀσθενεῖς θεραπεύθηκαν, ἐνῶ πολλοί δαιμονισμένοι ἐκραύγαζαν ἄναρθρες κραυγές, καθώς τά δαιμόνια ἔφευγαν ἀπό πάνω τους, σημειώνει τό πρῶτο (Α´) Ἁγιορειτικό ἔγγραφο . Ἔτσι, γιά ἄλλη μιά φορά ἡ Παναγία ἔγινε ὄχι μόνο «τό τῶν δαιμόνων πολυθρήνητον τραῦμα», ἀλλά καί «Θεοῦ πρός θνητούς εὐδοκία» .<br />
<br />
Ὅταν ἐτελείωσε ἡ προσκύνηση, σχηματίσθηκε καί πάλι σεμνή λιτανευτική πομπή, κατά τήν ὁποία οἱ δύο Βατοπαιδινοί μοναχοί κρατοῦντες τά «Ἅγια» καί συνοδευόμενοι ἀπό τόν ἐπίσκοπο Ζαχαρία, τό ἱερατεῖο καί τό πλῆθος τοῦ λαοῦ τῶν κάτω χωρίων, ἔφθασαν, διά μέσου τοῦ δρόμου τῆς προηγουμένης ἡμέρας, στό Καστέλι τοῦ Πύργου. Οἱ Ἁγιορεῖτες Πατέρες, ἀφοῦ ἐναπέθεσαν στό κατάλυμά τους τά σεπτά λείψανα, ἀμέσως νέα πλήθη λαοῦ ἀπό τά γύρω τοῦ Δήμου Καλλίστης χωρία ἦλθαν νά τά προσκυνήσουν μέ τήν πτωχεία τῆς ταπεινοφροσύνης καί τήν φλόγα τῆς ἀληθινῆς πίστεως.<br />
<br />
Ὅπως δέ σημειώνει τό «Θηραϊκό» ἔγγραφο, «τοιαύτη συγκίνησις τῶν κατοίκων τῆς Θήρας καί σέβας πρός τά Θεῖα οὐδέποτε, ἄλλοτε, ἐφάνησαν ἐπί τῶν ἡμερῶν μας. Ὁ λαός, ὡς σμῆνος μελισσῶν συνήρχετο εἰς τό κατάλυμμα τῶν πατέρων εἰς προσκύνησιν τῶν Ἁγίων».<br />
<br />
Παρά τό γεγονός, ὅτι οἱ Ἁγιορεῖτες πατέρες δέν ἐπιθυμοῦσαν νά μεταφερθοῦν καί σέ ἄλλα χωρία τῆς νήσου τά «Ἅγια» γιά εὐλογία καί ἁγιασμό, ἐν τούτοις, στήν ἐπιμονή καί ἀπαίτηση τῶν χωρικῶν, ὑπεχώρησαν. Σημειώνεται ὅτι τήν μεταφορά στούς ἐνοριακούς ναούς τῶν χωρίων οἱ κάτοικοι τήν συνώδευον μέ πυροβολισμούς, κωδωνοκρουσίες καί Ἀγρυπνία κατά τήν ἡμέρα τῆς παραμονῆς τῶν κειμηλίων.<br />
<br />
Τυγχάνει δέ χαρακτηριστική ἡ μαρτυρία τοῦ Ἀντωνίου Σιγάλα, μέ τήν ὁποία κλείνει καί τό ἔγραφό του, γιά τήν ἐντύπωση πού προκαλοῦσαν στό λαό τά σεπτά λείψανα· «καί τά τρία ἱερά κειμήλια εὐωδίαζον ἄρρητον εὐωδίαν, πολλάκις ἠσθάνοντο τήν εὐωδίαν ἄνθρωποι διαβαίνοντες ἀπό τήν οἰκίαν ὅπου ἦσαν ταῦτα τεθειμένα ἢ ὁσάκις ἤθελον μεταφέρει αὐτά εἴς τινα χωρία, εὐωδίαζον αἱ ὁδοί τοῦ χωρίου ἐκείνου. Τοῦτο εἶναι ἀληθέστατον καί ὁμολογούμενον παρά πάντων».<br />
4. Τά ἱερά Κειμήλια μετά ἀπό ἀνίερη συμπεριφορά τοῦ Διοικητοῦ Θήρας ἐπανέρχονται στή Μονή Βατοπαιδίου<br />
<br />
Εἶχαν συμπληρωθεῖ ὀκτώ μῆνες (Ἰούνιος 1830 - Ἰανουάριος 1831) παραμονῆς στή Σαντορίνη τῶν δύο Ἁγιορειτῶν πατέρων, ἀπό τότε πού ἦλθαν νά παραλάβουν τά «Ἅγια». Ἐνῶ δέ ἡ ψυχή τους εἶχε πλημμυρίσει ἀπό χαρά, διότι ἡ Κυρία Θεοτόκος τούς ἀξίωσε νά ἐπανεύρουν τήν Τιμία Ζώνη Της καί νά ἁγιάσουν δι᾿ αὐτῆς τόν λαό τῆς νήσου, ξαφνικά, τόν Ἰανουάριο τοῦ 1831, Διοικητής Σαντορίνης καί Ἀνάφης ἀνέλαβεν ὁ Ἰ. Λάτρης, πού, καθώς ἀναφέρει τό «Θηραϊκό» ἔγγραφο, ἦτο «πολέμιος τῶν ἀνθρωπίνων ψυχῶν, κατατηκόμενος ὑπό φθόνου διά τήν ἀφοσίωσιν τῶν χριστιανῶν περί τά Θεῖα».<br />
<br />
Προκειμένου, λοιπόν, ὁ νέος Διοικητής νά διαταράξη τήν ψυχική γαλήνη τοῦ λαοῦ τῆς νήσου, ὁ ὁποῖος τήν ἐκέρδισε ὕστερα ἀπό πολύμηνο ἀγώνα διενέξεώς του μέ τόν Ἄγγλο πρόξενο, ἐξέδωκε διαταγή, κατά τήν ὁποίαν οἱ Ἁγιορεῖτες πατέρες ὤφειλαν νά ἀναχωρήσουν ἀμέσως ἀπό τή Σαντορίνη. Ἔφερε δέ ὡς δικαιολογητικό τό γεγονός, ὅτι μέ τήν ἐπί πλέον παραμονή τους, συνεχίζουν νά ἐξεγείρουν τόν λαό σέ συναισθηματικές θρησκευτικές καταστάσεις, στίς ὁποῖες ἐκεῖνος δέν ἐπιθυμοῦσε νά λαμβάνει μέρος. Μέ θάρρος, ὅμως, ὁ λαός ἀντιστάθηκε στή διαταγή καί τοῦ ἀπήντησε· «Οἱ πατέρες θά ἀναχωρήσουν ἀφοῦ πρῶτα ἁγιασθῆ ὅλος ὁ λαός τῆς νήσου».<br />
<br />
Ὁ Διοικητής ὑπεχώρησε μπροστά στή σθεναρή ἐκείνη ἀπόφαση. Δέν ἔπαυσε, ὅμως, νά ζητῆ ἀφορμή νά ἐκτελέση τό πονηρό του σχέδιο, παρά τό γεγονός, ὅτι τόσο ὁ ἐπίσκοπος Ζαχαρίας, ὅσο καί οἱ Δημογέροντες τῆς Σαντορίνης τόν παρακάλεσαν νά μήν ἐπιμένη, δεδομένου, ὅτι ὑπάρχει κίνδυνος νά προκληθῆ ἀναταραχή στό χῶρο τῆς Διοικήσεως τῆς Ἐπαρχίας Θήρας. Παρά ταῦτα ἐκεῖνος ἦταν ἀμετάθετος στήν ἀπόφασή του. Ὑπό τήν ἔπαρση καί τήν ἀπειλή τῆς διοικητικῆς ἐξουσίας ζητοῦσε νά κάμψη τό θρησκευτικό φρόνημα τοῦ Θηραϊκοῦ λαοῦ.<br />
<br />
Οἱ Ἁγιορεῖτες πατέρες ἀπέναντι σ᾿ ἐκείνη τήν μικροψυχία του ἄρχισαν νά ἑτοιμάζουν τήν ἀναχώρησή τους. Ξαφνικά, τήν ἡμέρα τῆς Κυριακῆς τῆς Τυρινῆς τούς εἰδοποίησε νά παρουσιασθοῦν στό Διοικητήριο, γιά νά ἁγιασθῆ καί ἐκεῖνος ἀπό τά φανερωθέντα «ἔργα» τους. Οἱ πατέρες, ὅμως, γνωρίζοντες τίς μεθοδεῖες τοῦ διαβόλου ἀπό τήν πολυχρόνιο μαθητεία τους στήν ἄσκηση τῆς προσευχῆς, ἐθεώρησαν, ὅτι ἡ ἐνέργεια ἐκείνη ἔκρυβε ψεῦδος καί ἔπρεπε, πρός τοῦτο, νά προσέξουν.<br />
<br />
Ἔφθασαν, λοιπόν, στά Φηρά καί ἀφοῦ ἄφησαν σέ φιλικό τους σπίτι τά «Ἅγια», παρουσιάσθηκαν στό Διοικητήριο καί ἠρώτησαν, ἄν ὄντως ὁ Διοικητής «εὐηρεστεῖτο νά εἰσέλθουν εἰς τό Διοικητήριον πρός ἁγιασμόν». Μέ κατάπληξη πληροφορήθηκαν, ὅτι ὁ Διοικητής ἀπουσίαζε, ὁπότε ἀποφάσισαν ἀγογγύστως νά τόν περιμένουν. Ἐπειδή, ὅμως, ἡ νύκτα ἐπλησίαζε, ἠρώτησαν τόν γραμματέα, ἄν ὄντως θά ἐπιστρέψη. Ἐκεῖνος μέ ἀποδοκιμασία ἀπάντησε· «Ὁ Διοικητής θά καθυστερήση...».<br />
<br />
Τότε οἱ πατέρες ἐπέστρεψαν στό φιλικό τους σπίτι καί παρά τήν κόπωση ὅλης τῆς ἡμέρας, ἔκριναν καλό νά τόν περιμένουν καί πάλι. Μετά τήν δύση τοῦ ἡλίου ὁ Διοικητής ἐπέστρεψε. Χωρίς χρονοτριβή ἀπέστειλε τόν πολιτάρχη καί ἐκάλεσε τούς μοναχούς νά προσέλθουν ἀμέσως στό Διοικητήριο.<br />
<br />
Ὅταν ἔφθασαν οἱ πατέρες ἐνώπιόν του, ἐζήτησε, μέ πολύτροπη ἐπιμονή, νά τοῦ ἀφήσουν τά «Ἅγια» καί νά φύγουν. Ἐκεῖνοι τότε μέ παρρησία τοῦ ἀπάντησαν· «Τά Ἅγια αὐτά, οὔτε τά ἔχομε κλέψει, οὔτε διά τῆς βίας τά κατέχομε. Ὑπάρχουν γράμματα πού ἀναφέρουν, ὅτι ἀνήκουν ἀσφαλῶς στή Μονή Βατοπαιδίου, τῆς ὁποίας εἴμεθα ἀπεσταλμένοι νά τά παραλάβωμε καί νά τά ἐπαναφέρωμε σ᾿ αὐτή».<br />
<br />
Παρά ταῦτα, ὁ Διοικητής ἐπέμεινε στήν ἀπόφασή του καί διέταξε τόν πολιτάρχη, τόν ἀστυνόμο καί τόν γραμματέα, ὅταν οἱ μοναχοί φέρουν τά «Ἅγια» νά τά κλείσουν σέ κιβώτιο καί ἀφοῦ τό σφραγίσουν νά τό φυλάξουν στό Πολιταρχεῖο. Μόλις ὁ ἐπίσκοπος Σαντορίνης Ζαχαρίας πληροφορήθηκε τήν αὐθαίρετη ἐνέργεια τοῦ νέου Διοικητοῦ, ἀπέστειλε νύκτα τόν ἀρχιδιάκονό του Σεραφείμ στό Διοικητήριο, διαμηνύοντας ὅτι τά ἀντικείμενα αὐτά, ὡς θεῖα καί ἱερά, ἀνήκουν στήν Ἐκκλησία καί τόν ἀρχιερέα της καί ὡς ἐκ τούτου πρέπει νά διαφυλαχθοῦν στόν Μητροπολιτικό ναό καί ὄχι στό Πολιταρχεῖο. Παρά τήν διαμαρτυρία τοῦ ἐπισκόπου, ὁ Διοικητής τήν ἑπομένη ἀντέδρασε, ἀποστέλλοντας πρός αὐτόν ἐπίσημο Γράμμα μέ τό ὁποῖο ζητοῦσε οἱ Ἁγιορεῖτες νά ἀναχωρήσουν ἀνυπερθέτως, ἀφοῦ πρῶτα τούς ἐπιπλήξη, γιά ὅσα ἀνάρμοστα λόγια ἐκφώνησαν κατά τῆς Διοικήσεως! Ὁ ἐπίσκοπος Ζαχαρίας, βλέποντας, ὅτι ὁ Διοικητής ἐπιμένει στή παράτολμη ἀπόφασή του, ὅτι δηλαδή «φάσκει καί ἀντιφάσκει», κατά τό «Θηραϊκό» ἔγγραφο καί θέλοντας νά προλάβη τήν δίκαιη ἀγανάκτηση τοῦ λαοῦ, ὄχι μόνο ἐνάντια στό πρόσωπο τοῦ Διοικητοῦ, ἀλλά καί τῆς Βασιλικῆς Κυβερνήσεως, ἀφοῦ συμβουλεύθηκε ἀρκετούς ἀπό τούς προκρίτους τῶν χωριῶν, μετέβη στό Διοικητήριο καί ἐζήτησε νά συναντήσει τόν ἴδιο. Ἀντ᾿ αὐτοῦ, ὅμως, παρουσιάσθηκε ὁ ἀστυνόμος πού μέ εὐτέλεια ἠρώτησε τόν σεβασμιώτατο γέροντα· «Τί ζητεῖς Δέσποτα; ἔρχομαι ἐκ μέρους τοῦ Διοικητοῦ νά σοῦ πῶ, ὅτι ἄν θέλης νά τόν δῆς διά τήν ὑπόθεση τῶν Ἁγιορειτῶν, πήγαινε πίσω, διότι αὐτό εἶναι ἀδύνατο. Δέν ἔχει καθόλου εὐκαιρία. Ἄν, ὅμως, ἔχης ἀνάγκη κάτι ἄλλο νά τό ἀναφέρης γραπτῶς ἀπό τό σπίτι σου!».<br />
<br />
Στά ἐρεθιστικά ἐκεῖνα λόγια ὁ ἐπίσκοπος δέν ἀπήντησε. Ἐπέστρεψε στόν Πύργο γεμάτος περίσκεψη καί ἐνημέρωσε τούς Δημογέροντες καί τούς προκρίτους τῶν χωριῶν περί ὅσων συνέβησαν. Τότε ἡ ἀγανάκτηση καί ἡ ὀργή ὅλων κορυφώθηκε. Ἀπεφάσισαν, λοιπόν, νά παρέμβουν δυναμικά μαζί μέ τό λαό μέ πρώτη ἐνέργεια νά πυρπολήσουν τό Διοικητήριο, εὐθύς, ὡς δοθῆ νέα ἀφορμή. Οἱ συμβουλές, ὅμως, τῶν προκρίτων καί τῶν ἄλλων μεγαλυτέρων, μαζί μέ τήν ἐπιείκεια τοῦ ἐπισκόπου Ζαχαρία συγκράτησαν, πρός καιρόν, τήν ἀπόφασή τους.<br />
<br />
Τότε οἱ Ἁγιορεῖτες πατέρες, κρίνοντες ὅτι ἡ νέα κατάσταση, καθώς ἐξελίσσεται, μπορεῖ νά ἔχει δυσάρεστες ἐπιπτώσεις στή Θηραϊκή κοινωνία, μετέβησαν στό Διοικητήριο καί ἐζήτησαν τήν ἄδεια νά ἀποχωρήσουν. Ὁ Διοικητής ἀπαξίωσε καί πάλι νά τούς συναντήση. Τούς ἀνήγγειλε μέ τόν ἀστυνόμο, ὅτι εἶναι ἐλεύθεροι, χωρίς διαβατήριο νά φύγουν ἀπό τή Σαντορίνη καί ὅτι τό πλοῖο πού θά τούς μεταφέρη στή Σύρο θά τό φροντίση ἡ Διοίκηση.<br />
<br />
Πράγματι, μετά ἀπό δέκα περίπου μῆνες παραμονῆς (Ἰούνιος 1830) οἱ πατέρες ἀνεχώρησαν ἀρχές Μαρτίου 1831, ὕστερα ἀπό προφορική ἄδεια τοῦ Θηραίου Ρώσου προξένου Βασιλείου Σ. Μαρκεζίνη, γιά Σύρο, Σκόπελο, Ἅγιον Ὄρος, ἐπαναφέροντες, «ἐν ἀγαλλιάσει», ὕστερα ἀπό δέκα χρόνια φυγῆς καί ὀδυνηρῆς ἐμπειρίας, τά ἱερά κειμήλια στή Μονή Βατοπαιδίου Ἁγίου Ὄρους. Εἰσερχόμενοι στή Μονή «ἐνεπλήσθημεν ἅπαντες (οἱ μοναχοί) πνευματικῆς χαρᾶς, ὑπαντήσαντες τούς ἁγίους θησαυρούς τοῦ ἱεροῦ Μοναστηρίου... τούς ὁποίους διέσωσεν ὁ Κύριος τῶν δυνάμεων εἰς δόξαν τῆς Πανάγνου αὐτοῦ Μητρός», ἀναφέρει τό Α´ Ἁγιορειτικό Βατοπαιδινό ἔγγραφο. Μετά ἀπό ὁλονύκτιο Ἀγρυπνία, ἡ ἀδελφότητα τῆς Μονῆς ἔκρινε εὔλογο ἡ ἑορτή τῆς Εὑρέσεως καί φανερώσεως τῆς Τιμίας Ζώνης νά «ἐπιτελῆται» κατά τήν 10ην Ὀκτωβρίου, πρός τιμή καί μνήμη τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου. Ὄντως ἡ ἑορτή αὐτή συνεχίζεται μέχρι σήμερα μέ ἰδιαίτερη ἀσματική Ἀκολουθία, τό χειρόγραφο τῆς ὁποίας ἀνήκει στή δεκαετία τοῦ 1840, εὑρίσκεται στή Δημοτική Βιβλιοθήκη Σάμου καί φέρει τόν τίτλο·<br />
<br />
«Μηνί Ὀκτωβρίου δεκάτη· Μνήμην ἐπιτελοῦμεν τῆς εὑρέσεως τῆς Παναγίας Ζώνης τῆς Μητρός τοῦ Θεοῦ ἡμῶν, γενομένης ἐν τῇ νήσῳ τῆς Ἁγίας Εἰρήνης (= Σαντορίνης) καί τῆς ἐπανόδου αὐτῆς ἐν τῇ σεβασμίᾳ καί αὐτοκρατορικῇ ἡμῶν Μονῇ τοῦ Βατοπαιδίου ἐν ἔτει σωτηρίῳ ᾳψλω´» .<br />
<br />
Στό σημεῖο αὐτό πρέπει νά προσθέσωμε, ὅτι ὅπως ἀναφέρει καί πάλι τό «Θηραϊκό» ἔγγραφο, πρίν ὁ πρόξενος Σαναντώνιος παραδώση τήν Τιμία Ζώνη, ἡ γυναίκα του Στεφανία εἶχεν ἀποκόψει, μέ κρυφό τρόπο, τεμάχιο πού τό ἐφύλαττε ἐπί πολλά χρόνια μετά ἀπό τόν θάνατό του. Ὅταν, ὅμως, ἡ μητέρα καί ἀδελφή της ἀσθένησαν βαριά περί τό 1839, τότε ἀπέστειλε ἐπιστολή πρός τόν ἡγούμενο τῆς Μονῆς Βατοπαιδίου, μέ τήν ὁποία τόν παρακαλοῦσε νά στείλη ἀντιπροσώπους νά τό παραλάβουν. Ὄντως, ἀδελφός τῆς Μονῆς ἔφθασε στή Σαντορίνη καί παρέλαβε, ἐκτός ἀπό τό ἱερό τεμάχιο τῆς Ἁγίας Ζώνης καί μίαν εἰκόνα τῆς Θεοτόκου, ρωσικῆς προελεύσεως, ἀνήκουσα στήν ἴδια Μονή .<br />
5. Ἡ «ἐλεημοσύνη» τῶν Θηραίων<br />
<br />
Α. Μιά ἀψευδής μαρτυρία στή Μονή Βατοπαιδίου Ἁγίου Ὄρους. Σύμφωνα μέ τά δεδομένα πού περιέχονται στίς γραπτές μαρτυρίες, περί τῶν ὁποίων ἔγινε λόγος, κατά τό χρονικό διάστημα τῆς παραμονῆς τῶν δύο Βατοπαιδινῶν μοναχῶν στή Σαντορίνη, συγκεντρώθηκε ἀπό τούς κατοίκους ἱκανή οἰκονομική βοήθεια, ὄχι μόνο γιά νά ἐπανακτήσουν τά «Ἅγια», ἀλλά καί γιά νά βοηθήσουν στίς ἄλλες ἀνάγκες τῆς Μονῆς Βατοπαιδίου.<br />
<br />
Τά διάφορα οἰκονομικά στοιχεῖα πού περιέχονται στά προαναφερόμενα τρία ἔγγραφα ἔχουν ὡς ἑξῆς·<br />
<br />
Τό Α´ ἔγγραφο ἀναφέρει· «ἐκάθησαν οἱ ἀδελφοί ἡμῶν ἓως τό Πάσχα, τούς ἐπροσκάλεσαν εἰς ὅλα τά χωρία καί ἔκαμαν ἁγιασμούς εἰς τά ὀσπίτια τῶν χριστιανῶν καί τούς ὑπεδέχοντο μετά μεγάλης εὐλαβείας καί τούς ἐφιλοδωροῦσαν πλουσιοπαρόχως καί ἀπό τήν ἐλεημοσύνην τῶν χριστιανῶν ὁπού ἐσύναξαν, ἔδωκαν δεκαπέντε χιλιάδες γρόσια εἰς τόν Δομήνικον· ἔφερον καί εἰς τό Ἱερόν Μοναστήριον πολλά ἱερά σκεύη καί ἱερά ἄμφια καί παράδες ἀρκετούς εἰς μνημόσυνον τῶν εὐσεβῶν χριστιανῶν».<br />
<br />
Τό Β´ ἔγραφον καταχωρίζει ἀναλυτικότερα στοιχεῖα. Κατ᾿ αὐτό, τό σύνολο τῶν χρημάτων πού συγκεντρώθηκαν ἀπό τούς Θηραίους ἦταν 35.000 γρόσια πού δαπανήθηκαν σέ διαφόρους σκοπούς, ὅπως ρητῶς ἀναγράφονται στό ἀκόλουθο ἀπόσπασμα· «καί περιελθών ὁ προηγούμενος Κύριος Διονύσιος πᾶσαν τήν νῆσον τῆς Σαντορίνης ἐσύναξεν ἱκανήν βοήθειαν ἀπό τούς Χριστιανούς... ἀπό τά ὁποῖα ἄλλα μετρητά ἔδωκεν εἰς τόν Δομήνικον Σανταντώνιον διά τήν ἐπαναφορά τῆς Ἁγίας Ζώνης καί τοῦ Τιμίου Ξύλου, τά δέ λοιπά ἔφερε εἰς τήν Ἱεράν Μονήν τοῦ Βατοπαιδίου, ὡς φαίνονται ὀνομαστί·<br />
<br />
15000 γρόσια εἰς τόν Δομήνικον Σανταντώνιον<br />
2000 γρόσια ἔδωκεν εἰς τήν Κάσαν τῆς Διοικήσεως.<br />
1745 γρόσια εἰς ἔξοδα ὅσα ἐγένοντο ἀφοῦ ἔφυγεν ἀπό τό Μοναστήριον, ἕως οὗ εὗρε τά ἅγια.<br />
6255 γρόσια ἔφερεν ἐδῶ μετρητά.<br />
7000 γρόσια εἰς μαλαγματικά δράμια 300 διά νά γένη κανδήλιον τῆς Παναγίας.<br />
400 γρόσια δι᾿ ἕν κανδήλιον ἀσημένιον μεγάλον.<br />
800 γρόσια διά ἕνα Σταυρόν ὅπου ἔφτιασε καί ἔβαλε τό Τίμιον Ξύλον διά ἐκεῖνον ὁπού ἐχάθη.<br />
2000 γρόσια διά ἕνα πολυκάνδηλον ἀσημένιον μεγάλον δράμια 900 μέ 6 κηρία...».<br />
<br />
Τό Γ´ ἔγγραφο («Θηραϊκό») μᾶς πληροφορεῖ, ὅτι ἐπί πλέον τῶν χρημάτων οἱ συνεισφορές τῶν Χριστιανῶν περιελάμβανον «κοσμήματα, χρυσοΰφαντα ἐνδύματα καί κηρία».<br />
<br />
Ἄξια ἰδιαιτέρας προσοχῆς τυγχάνει καί ἡ ἀκόλουθη πληροφορία πού ἀναφέρει τό ἴδιο ἔγγραφο·<br />
<br />
Ὁ ἀρχιδιάκονος Σεραφείμ Καΐρης καί ὁ Ἀντώνιος Σιγάλας, ὑπό τήν ἰδιότητα τοῦ ἀστυνόμου τοῦ Δήμου Καλλίστης, ἐπραγματοποίησαν ἔρευνα στό σπίτι τοῦ Σανταντωνίου στά Φηρά -μετά τό θάνατό του- καί βρῆκαν μίαν εἰκόνα τῆς Θεοτόκου, ρωσικῆς προελεύσεως, πού ἀνῆκε στή Μονή Βατοπαιδίου καί μέρος τῆς Τιμίας Ζώνης, τό ὁποῖο, μέ μυστικό τρόπο, εἶχεν ἀφαιρέσει ἡ γυναίκα του Στεφανία, «πληρώσαντες δι᾿ αὐτά γρόσια πέντε χιλιάδες καταβληθέντα ὑπό τῶν Θηραίων».<br />
<br />
Β´ Τά ἀφιερώματα τῶν Θηραίων. 1. Ἐμπρός ἀπό τήν ἐφέστιο εἰκόνα τῆς Παναγίας τῆς Βηματαρίσσης πού εὑρίσκεται στό καθολικό τῆς Μονῆς Βατοπαιδίου, ὁ προσκυνητής θά παρατηρήση μία πεντάφωτο κανδήλα γενομένη ἀπό καθαρό χρυσό. Ἡ κανδήλα αὐτή φέρει τό ὄνομα «ΘΗΡΑ», διότι κατά τό Θηραϊκό ἔγγραφο κατασκευάσθηκε ἀπό χρήματα τῶν Θηραίων καί ἀποτελεῖ τήν ἀψευδῆ μαρτυρία εὑρέσεως τῆς Τιμίας Ζώνης στή Σαντορίνη, ἐνώπιον τῆς σοροῦ τῆς ὁποίας καίει μέχρι σήμερα. Φέρει δέ τήν ἐπιγραφή·<br />
<br />
«1835 Δ.Χ.Ι.Ω. - ΛΚ». Ἀπό αὐτήν κρέμεται ἕνα φλουρί, στή α´ πλευρά τοῦ ὁποίου ὑπάρχει χαραγμένη ἡ ἑξῆς ἀφιερωτική ἐπιγραφή·<br />
<br />
«Μνήσθητι Δέσποινα Βηματάρισσα Διονυσίου Προηγουμένου Βατοπαιδινοῦ καί Στεφάνου μοναχοῦ τῆς συνοδείας αὐτοῦ.<br />
<br />
Παράσχου δέ αὐτοῖς καί πᾶσι τοῖς ἐν Σαντορίνῃ ὀρθοδόξοις χριστιανοῖς πάντα τά πρός σωτηρίαν αἰτήματα καί τῶν αἰωνίων ἀγαθῶν τήν ἀπόλαυσιν».<br />
<br />
Ἐπί τῆς β´ πλευρᾶς, ἡ ἱστορική ἔνδειξη·<br />
<br />
«Ἐγένετο ἡ κανδήλα αὕτη ἀπό χρυσίον τῶν τῆς Σαντορίνης ὀρθοδόξων γυναικῶν, συναχθέντος ἐν τῇ ἀναζητήσει καί εὑρέσει τῆς Ἁγίας Ζώνης ἐπί τῆς κυβερνήσεως τοῦ ἀειμνήστου Ἰωάννου Α. Καποδίστρια ἐν ἔτει σωτηρίῳ 1831».<br />
<br />
2. Στίς δύο κόγχες - ἁψίδες τοῦ καθολικοῦ τῆς Μονῆς καί πάνω ἀπό τά ἀναλόγια τῶν ψαλτῶν, πού λέγονται «χοροί», τόσο στή Μοναστηριακή ἀρχιτεκτονική τοῦ Ἁγίου Ὄρους, ὅσο καί στή Λειτουργική, ὑπάρχουν δύο πολυέλαιοι ἀφιερωμένοι ἀπό δύο Θηραϊκές οἰκογένειες, πού κατασκευάσθηκαν στή Μόσχα τό 1832 καί διατηροῦνται μέχρι σήμερα. Ἡ τοῦ καθενός ἀφιερωτική ἐπιγραφή εἶναι σέ μεγαλογράμματη βυζαντινή καί ρωσική γραφή. Τῆς τελευταίας ἔγινε ἡ σχετική μετάφραση διά τήν πληρότητα τοῦ κειμένου .<br />
<br />
Ὁ μέν δεξιός πολυέλαιος φέρει κυκλοτερῶς τήν ἀκόλουθη ταινιοειδῆ ἐπιγραφή·<br />
<br />
«ΑΦΙΕΡΩΘΗ ΑΠΟ ΣΑΝΤΟΡΗΝΗΣ ΠΑΡΑ ΤΟΥ ΔΟΥΛΟΥ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΣΥ ΖΥΓΟΥ ΤΟΥ ΚΑΛΟΜΟΙΡΑΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΤΕΚΝΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΟΙΜΗΘΕΙΣΗΣ ΜΗΤΡΟΣ ΑΥΤΟΥ ΚΑΛΗΣ ΟΥΣ ΠΑΝΤΑΣ ΤΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑΣ ΣΟΥ ΑΞΙΩΣΟΝ ΚΥΡΙΕ! ΕΤΟΣ 1832 ΗΜΕΡΑ 15 ΜΑΪΟΥ ΜΟΣΧΑ ΜΑΪΣΤΩΡ ΜΟΣΧΟΒΙΤΗΣ ΣΥΝΕΧΙΣΤΗΣ ΧΑΛΑΛΑΜΠΟΣ ΚΑ ΖΜΙΝ - ΥΙΟΣ ΖΤΣΩΒ».<br />
<br />
Ὁ δέ ἀριστερός, τήν ἑξῆς, ὁμοιότροπη μέ τήν προηγουμένη·<br />
<br />
«ΑΦΙΕΡΩΘΗ ΑΠΟ ΣΑΝΤΟΡΗΝΗΣ ΠΑΡΑ ΤΩΝ ΔΟΥΛΩΝ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΤΕΚΝΩΝ ΑΥΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ, ΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΛΟΙΠΩΝ ΕΚ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ ΤΟΥ ΠΑΤΡΟΣ ΑΥΤΩΝ ΚΕΚΟΙΜΗΜΕΝΩΝ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΩΝ ΑΠΑΝΤΩΝ ΜΝΗΣΘΗΤΙ ΚΥΡΙΕ ΕΝ ΤΗ ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΣΟΥ. ΕΤΟΣ 1832 ΗΜΕΡΑ 15 ΜΑΪΟΥ ΜΑΪΣΤΩΡ ΧΑΛΑΛΑΜΠΟΣ ΖΤΣΩΒ».<br />
ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ Γ´ ΜΕΡΟΥΣ<br />
<br />
1. Σύντομη ἀναφορά στό γεγονός τῆς εὑρέσεως τῆς Τιμίας Ζώνης στή Σαντορίνη βλέπε· α) Γ. Σμυρνάκη, Τό Ἅγιον Ὄρος. β) Γ. Παπαδοπούλου, Συμβολαί εἰς τήν Ἱστο ρίαν τῆς παρ᾿ ἡμῖν Ἐκκλ. Μουσικῆς, ἐν Ἀθήναις 1890, σελ. 437. Γ. Παπαδοπούλου, Ἱστορική Ἐπισκόπησις τῆς Ἐκκλησ. Βυζαντινῆς Μουσικῆς, Ἀθῆναι 1909, σελ. 225. γ) Δαν. Δεναξᾶ, Ἐκκλησιαστικός Ὁδηγός κ.λπ., ἐν Ἀθήναις 1927, σελ. 90-94. δ) Ἰ. Παναγιώτου, Ἡ πλατυτέρα τῶν οὐρανῶν, Ἀθῆναι 1971, σελ. 82. ε) Προσκυνητάριο Ἱ. Μεγίστης Μονῆς Βατοπαιδίου, Ἅγιον Ὄρος 1993, σελ. 54.<br />
<br />
2. Φωτοστατικό ἀντίγραφο αὐτοῦ κατέχει καί ὁ γράφων.<br />
<br />
3. Τό ἐν λόγῳ κείμενον ἡ Μονή ἀπέστειλε διά τοῦ ἀριθ. 256/24.9.1953 ἐγγράφου της, ὑπογραφομένου ὑπό τριῶν ἐπιτρόπων «Γερόντων».<br />
<br />
4. Ματθ. Ε. Μηνδρινοῦ, Ὁ Θηραῖος μουσικός τοῦ ΙΘ´ αἰῶνος Ἀντώνιος Ν. Σιγάλας. Ἐπετηρίς Ἑταιρείας Κυκλαδικῶν Μελετῶν, τόμ. ΙΕ´ (1996), σελ. 211.<br />
<br />
5. Ματθ. Ε. Μηνδρινοῦ, Θηραϊκά Ἀρχεῖα, Ἐπετηρίς Ἑταιρείας Κυκλαδικῶν Με λετῶν, τόμ. ΙΒ´ (1995), σελ. 236.<br />
<br />
6. Ἡ περιγραφή τῶν διαστάσεων τοῦ Τιμίου Ξύλου ὑπό τοῦ Σιγάλα, ταυτίζεται μέ τήν ἀναφερομένη ὑπό τοῦ καθηγητοῦ Γεωργίου Μαντζαρίδη (πρβλ. ἀνωτ. σελ 27, ὑποσημ. 2 ἀριθ. 3), καθώς καί ὑπό τοῦ Σκαρλ. Βυζαντίου (πρβλ. ἀνωτ. σελ. 12 ὑποσημ. 5).<br />
<br />
7. Ματθ. Ε. Μηνδρινοῦ, Ἐκρήξεις καί σεισμοί τοῦ ἡφαιστείου Θήρας ἀπό ἀρχαιο τάτων χρόνων μέχρι σήμερον (1975), Ἐφημ. «Κυκλαδικόν Φῶς», Φεβρουάριος - Μάϊος 1975, σελ. 7.<br />
<br />
8. Πρόκειται γιά τό μεγαλύτερο τεχνικό ἔργο τῆς Βενετοκρατίας στήν Κρήτη, περί τοῦ ὁποίου ἀναλυτικώτερα βλέπε· «Τό Μεγάλο Κάστρο» (Ἡράκλειο), ἀφιέρωμα «Ἑπταήμερο» Ἐφημ. «Καθημερινῆς» 22.9.1996 σελ. 12, ὅπου καί σχετική βιβλιο γραφία.<br />
<br />
9. Ἀποστ. Βακαλοπούλου, Ἱστορία τῆς Ἑλληνικῆς Ἐπαναστάσεως 1821, Ἀθῆναι 1971, σελ. 122.<br />
<br />
10. Ζαχαρία Πρακτικίδη, Συνοπτική ἱστορία τοῦ κατά τήν νῆσον Κρήτης... συμβάν τος πολέμου κατά τό 1821, Περιοδ. Χρυσαλλίς, τόμ. Δ´ (1866) σελ. 158.<br />
<br />
11. Γ. Μαρτζέλου, Οἱ ἅγιοι τῆς Μονῆς Βατοπαιδίου, Ἱερά Μονή Βατοπαιδίου, ἔνθ᾿ ἀνωτ., σελ. 112.<br />
<br />
12. Ματθ. Ε. Μηνδρινοῦ, Ὁ ταρσανᾶς τοῦ Ἀθηνιοῦ, ἐφημ. «Θηραϊκά Νέα», Ὀκτώβριος 1994, σελ. 1.<br />
<br />
13. Βασ. Σφυρόερα, Κρητικά ἐπώνυμα στίς Κυκλάδες. Ἀνάτυπο ἀπό τά πρακτικά Β´ Κρητολογικοῦ Συνεδρίου (1969), σελ. 465.<br />
<br />
Οἱ σχέσεις Κρήτης καί Θήρας χρονολογοῦνται ἀπό τήν π.Χ. ἐποχή, καθώς ἔχει ἀποδείξει ἡ πληθώρα τῶν ἀρχαιολογικῶν ἀνασκαφικῶν εὑρημάτων καί λοιπῶν μαρτυ ριῶν. Πρβλ. καί Χρήστ. Ντούμα, Προϊστορικοί Κυκλαδίτες στήν Κρήτη - Ἀρχαιολογι κά Ἀνάλεκτα 12 (1979), σελ. 104-109. Ἐπίσης κατά τόν 16ο καί 17ο αἰῶνα εὑρίσκομε στή Σαντορίνη, σέ πολλούς ναούς, ἔργα Κρητῶν ἁγιογράφων, ὅπως τοῦ «ἱερέως» Ἐμμ. Σκορδίλλη, τοῦ Βίκτωρος τοῦ Κρητός, ἐνῶ στόν Ἀπογραφικό Κατάλογο τοῦ 1844 τοῦ Μεγαλοχωρίου εὑρίσκομε κρητικά ἐπώνυμα, π.χ. Βαλσαμάκης, Παρισάκης, Φωτάκης κ.ἄ. Στό δέ Ἀρχεῖο τοῦ τ. Ἐπαρχείου Θήρας ὑπάρχουν αἰτήσεις Κρητῶν πού ζητοῦν μετεγγραφή στό Δῆμο Καλλίστης. Πρβλ. Κιμωλιακά, τόμ. Γ´ (1977), σελ. 342. Μιχ. Δανέζη, Σαντορίνη, Ἀθῆναι 1971, σελ. 170.<br />
<br />
14. Μιχ. Χουλιαράκη, Γεωγραφική, διοικητική καί πληθυσμιακή ἐξέλιξη τῆς Ἑλλά δος (1821-1971), τόμ. Α´ (Μέρος Α´), Ἀθῆναι 1977, σελ. 27, 32.<br />
<br />
15. Βασ. Σφυρόερα, Ἰωσήφ Δεκιγάλας, Ἀθῆναι 1960, σελ. 5. Ματθαίου Ε. Μηνδρινοῦ, Οἱ ἰατροί τῆς Θήρας, ἐφημ. «Κυκλαδικόν Φῶς», φύλ. 383-384/1986 σελ. 3. Πρ βλ. καί ἔγγραφο Δήμου Καλλίστης ἀριθ. 532/10 Νοεμβρίου 1836. Σημειώνεται, ἀκόμη, ὅτι λίγα χρόνια ἀργότερα ὁ υἱός του Ἰωάννης Σανταντώνιος ἐλειτούργησε τό πρῶτο φαρμακεῖο στά Φηρά. Πρβλ. ἔγγραφο Ἐπαρχείου Θήρας (23 Φεβρουαρίου 1843), ὅπου ὑπογράφει γιά ποσόν 600 δρχ. ὡς ἀντιμισθία του, ἔνεκα χορηγήσεως «φαρμάκων πρός τούς ἐνδεεῖς» (Φάκελ. Λεπροκομείου).<br />
<br />
16. Ἰ. Δελένδα, Οἱ Καθολικοί τῆς Σαντορίνης, Ἀθῆναι 1949, σελ. 221.<br />
<br />
17. Τά Γράμματα αὐτά δέν ἔχουν ἀνευρεθεῖ ἀκόμη.<br />
<br />
18. Πρβλ. Ματθ. Ε. Μηνδρινοῦ, Θηραϊκά Ἀνάλεκτα, ἔκδοση Ἱδρύματος Μπελλώ νια, Ἀθήνα 1995, σελ. 52.<br />
<br />
19. Ἀποστ. Βακαλοπούλου, ἔνθ᾿ ἀνωτ., σελ. 118. Ἀπό τό 1822 εἶχαν ἀποσταλεῖ στό Ἅγιον Ὄρος 3.000 Τοῦρκοι στρατιῶτες τρεφόμενοι ἀπό τά Μοναστήρια, οἱ ὁποῖοι προέβησαν σέ ἀνήκουστες βαρβαρότητες παντός εἴδους· ἐφόνευσαν μοναχούς, ἐσύλη σαν ὅσους βρῆκαν θησαυρούς καί ἐχρησιμοποίησαν γιά φυσίγγια καί φωτιά πολύτιμα χειρόγραφα. Πρβλ. καί Π. Χρήστου, Ὁδοιπορικό στό Ἅγιον Ὄρος, σελ. 200.<br />
<br />
20. Δαν. Δεναξᾶ, Ἡ Ἱερά Μητρόπολις Θήρας, Πειραιεύς 1933, σελ. 15. Τά Φηρά ἔγιναν ἕδρα τοῦ Καθολικοῦ Ἐπισκόπου ἀπό τό 1804, ἐνῶ τοῦ Ὀρθοδόξου ἀπό τό 1860. Περί τοῦ ἐπισκόπου Ζαχαρία (Κυριακοῦ) ἐξ Ἄνδρου, βλέπ. Ματθ. Ε. Μηνδρινοῦ, Ὁ Μητροπολίτης Θήρας Ζαχαρίας Κυριακός, ἐφημ. «Κυκλαδικόν Φῶς», Ἰούνιος 1972, σελ. 10 καί L. Ross, Reisen des Kunigs, τόμ. Α´, σελ. 59.<br />
<br />
21. Νικ. Κοκολάκη, Ἡ ἐν Θήρᾳ Ἱερά Μονή τῶν Δομηνικανίδων, ἐν Μιχ. Δανέζη, Σαντορίνη 1971, σελ. 167-168.<br />
<br />
22. Διευκρινίζεται ἐδῶ, ὅτι κατά τό «Θηραϊκό» ἔγγραφο ὁ Σανταντώνιος παρεκά λεσε τόν ἐπίσκοπο Ζαχαρία νά παραλάβη ὁ ἴδιος τά «Ἅγια» ἀπό τό τραπέζι, ἐνῶ κατά τό Α´ ἁγιορειτικό ἔγγραφο, τήν ὥρα τῆς παραλαβῆς μετρήθηκαν στόν πρόξενο 15.000 γρόσια, ἐπειδή ὑπεστήριζε, ὅτι καί ἐκεῖνος τά ἀγόρασε ἀπό τόν πασά τῆς Κρήτης, μέ 2.000 βενετικά φλουριά.<br />
<br />
23. Τό «Θηραϊκό» ἔγγραφο ἀναγράφει ὡς ἡμέρα τῆς εὑρέσεως τήν 26η Ὀκτωβρίου 1830 -ἑορτή τοῦ Ἁγίου Δημητρίου- πού καθώς προκύπτει ἀπό τήν μαθηματική ἀνάλυση ἦταν ἡμέρα Τρίτη. Ἀπεναντίας, τό Α´ ἁγιορειτικό ἔγγραφο τήν 10η Ὀκτω βρίου, πού ἦταν ἡμέρα Κυριακή. Πρβλ. Ὁδηγίες, «Διαρκές ἡμερολόγιο ἀπό τό 1801 ἕως τό 2000» στό Ἡμερολόγιο, Δίπτυχα τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος 1996, σελ. με´.<br />
<br />
24. Ἡ Σαντορίνη εἶχε τότε 4 προξενεῖα (Γαλλικό, Ἀγγλικό, Ρωσικό καί Ὁλλανδικό). Πρβλ. Ματθ. Ε. Μηνδρινοῦ, Θηραϊκά Ἀνάλεκτα, ἔνθ᾿ ἀνωτ., σελ. 43.<br />
<br />
25. Κατά τήν ἀπογραφή τοῦ 1832 ὁ πληθυσμός τῆς Σαντορίνης ἀνήρχετο σέ 15.428 κατοίκους ἢ 3.375 οἰκογένειες, ἐνῶ ἡ Ἄνδρος εἶχε μόλις 10.000. Πρβλ. Μιχ. Χουλιαρά κη, ἔνθ᾿ ἀνωτ.,<br />
<br />
26. Τό ναόν ἔκτισεν ὁ ἱερομόναχος Νεόφυτος Μάρκου Μπελλώνιας, ἐνῶ τά πρῶτα δωμάτια τοῦ Μητροπολιτικοῦ μεγάρου (Κονάκι) ὁ ἐπίσκοπος Μαθᾶς (1860), ἐξ Ἄν δρου. Πρβλ. Δαν. Δεναξᾶ, ἔνθ᾿ ἀνωτ., σελ. 23-26, 57. Ματθ. Ε. Μηνδρινοῦ, Ὁ Μητροπολιτικός Ναός τῆς Σαντορίνης, ἐφημ. «Κυκλαδικόν Φῶς», Αὔγουστος 1985, Ἰανουά ριος 1986, σελ. 17.<br />
<br />
27. Πρέπει νά σημειώσωμε ἐδῶ ὅτι καί στήν περίπτωση τῆς Σαντορίνης παρατηροῦμε τήν συνέχεια τῆς θαυματουργικῆς παρουσίας τῆς Θείας Χάριτος, ὅπως συνέβαινε ἀπό τῆς ἐποχῆς τῶν Ἀποστόλων· «διά δέ τῶν χειρῶν τῶν Ἀποστόλων ἐγίνετο σημεῖα καί τέρατα ἐν τῷ λαῷ πολλά... ὥστε... ἐκφέρειν τούς ἀσθενεῖς ἐπί κλινῶν καί κραβάττων... καί ὀχλουμένους ὑπό πνευμάτων ἀκαθάρτων, οἵτινες ἐθεραπεύοντο ἅπαντες» (Πράξ. Ε, 12-16).<br />
<br />
28. Βλέπε Α´ Στάση Ἀκαθίστου Ὕμνου.<br />
<br />
29. Ἡ ἐν λόγῳ Ἀσματική Ἀκολουθία ὑπάρχει στό ἀριθ. 1 χφ. τῆς Δημοτικῆς Βιβλιοθήκης Σάμου. Πρβλ. Δελτίο Ἱστορικοῦ Παλαιογραφικοῦ Ἀρχείου (1980), τεῦχ. Α´, σελ. 149. Μορφωτικό Ἵδρυμα Ἐθνικῆς Τραπέζης.<br />
<br />
30. Πρβλ. Προσκυνητάριο Ἱ. Μεγίστης Μονῆς Βατοπαιδίου, Ἅγιον Ὄρος 1993, σελ. 55.<br />
<br />
31. Ἡ ἐν λόγῳ εἰκόνα εἶναι μία ἀπό τίς 7 θαυματουργές εἰκόνες τῆς Μονῆς, ὀφείλουσα τήν ἐπωνυμία της στό γεγονός, ὅτι, καθώς ἀναφέρει ἡ Παράδοση, ὅταν οἱ Ἄραβες ἐπέδραμαν κατά τῆς Μονῆς τόν 10ον αἰώνα, ἕνας μοναχός τήν ἔκρυψε μαζί μέ τόν Σταυρό τοῦ Μ. Κων/νου στό πηγάδι τοῦ Ἱεροῦ Βήματος, ὅπου καί παρέμεινε ἐπί 70 χρόνια... Πρβλ. Γ. Μαντζαρίδη, Θαυματουργές εἰκόνες καί Ἅγια Λείψανα, Μεγίστη Μονή Βατοπαιδίου, Ἅγιον Ὄρος 1996, σελ. 118.<br />
<br />
32. Ἡ μετάφραση ἀπό τά ρωσικά ἔγινε ἀπό τόν πρεσβύτερο π. Γεώργιο Σκουτέλη, ἐφημέριο τοῦ ναοῦ Ἁγίας Τριάδος Ρωσικῆς παροικίας Ἀθηνῶν (ὁδοῦ Φιλελλήνων), τόν ὁποῖο εὐχαριστῶ καί ἀπό τῆς θέσεως αὐτῆς.<br />
Δ´ ΤΟ ΑΝΕΚΔΟΤΟ ΘΗΡΑΪΚΟ ΕΓΓΡΑΦΟ ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΕΥΡΕΣΕΩΣ ΤΗΣ ΤΙΜΙΑΣ ΖΩΝΗΣ<br />
<br />
«ΑΝΕΥΡΕΣΙΣ ΤΗΣ ΤΙΜΙΑΣ ΚΑΙ ΙΕΡΑΣ ΖΩΝΗΣ<br />
ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΚΑΙ ΑΕΙΠΑΡΘΕΝΟΥ ΜΑΡΙΑΣ<br />
ΕΝ ΜΗΝΙ ΟΚΤΩΒΡΙῼ 26 ΤΟΥ 1830 ΕΝ ΘΗΡᾼ»<br />
<br />
Τὰ τῆς Κρήτης ἀλλεπάλληλα καὶ πολύστονα δεινὰ πολλὰς καὶ διαφόρους δυστυχίας προλαβόντως ἐπέφερον, πολὺ δὲ περισσότερον κατὰ τὴν Ἐπανάστασιν τοῦ 1821 καθ᾿ ἣν ἅπασα ἡ Ἑλληνικὴ φυλὴ ἀπεστάτησε κατὰ τοῦ Σουλτάνου ὑπὲρ τῆς ἀπελευθερώσεως καὶ ἀνεξαρτησίας τοῦ Ἑλληνικοῦ Ἔθνους. Οἱ φόνοι, αἱ ἁρπαγαί, αἱ λεηλασίαι, αἱ πυρπολήσεις καὶ λοιπὰ συμβάντα ἐξιστοροῦνται ἐν τῇ Γενικῇ Ἱστορίᾳ τοῦ Ἔθνους. Ἡμεῖς δὲ θὰ περιορισθῶμεν εἰς τὴν ἀνεύρεσιν τινῶν ἱερῶν κειμηλίων τῆς εὐαγοῦς Ἱερᾶς αὐτοκρατορικῆς Μονῆς τοῦ Βατοπεδίου ἐν Ἄθωνι, παρακατατεθειμένων ἐν Κρήτῃ ὑπὸ τῶν ἁγίων πατέρων τῆς Μονῆς καὶ ἀφανῶν ὄντων ἐπὶ δέκα ἔτεσι, θείως πως ἀνακαλυφθέντων διεσώθησαν ἐν Θήρᾳ· α) Μέρος τῆς Τιμίας Ζώνης τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου, β) οὐκ ὀλίγου Τιμίου Ξύλου τοῦ Ζωοποιοῦ Σταυροῦ τοῦ Σωτῆρος καὶ γ) ἡ Τιμία Κάρα τοῦ ἁγίου Ἀνδρέα ἐπισκόπου Κρήτης, τοῦ Ἱεροσολυμίτου.<br />
<br />
Μόλις ἡ ἀνεύρεσις τῶν ἁγίων ψιθυρίζεται καὶ ὁ ἀρχιερεὺς Ζαχαρίας Κυριακὸς σπεύδει πρὸς ἐκεῖνον, δι᾿ οὗ τὰ ἱερὰ ταῦτα διεφυλάττοντο καὶ ἐξαιτεῖται αὐτά, ἀλλ᾿ ἡ σύζυγος αὐτοῦ ἠρνεῖτο αὐτά, σκοποῦσα νὰ μεταφέρῃ αὐτὰ εἰς Εὐρώπην καὶ ἐκεῖ νὰ τὰ ἐκποιήσῃ ἢ νὰ τὰ καταθέσῃ ἐπ᾿ ἀμοιβῇ χρημάτων πολλῶν. Ἡ συζήτησις αὕτη ἐξακολούθει τρία ὁλόκληρα ἔτη, ὅτε αἴφνης ἐπαρουσιάσθησαν οἱ Πατέρες, ὁ Προηγούμενος Διονύσιος Βατοπεδινὸς καὶ Στέφανος Ἐφέσιος μοναχὸς τῆς ἐν Ἄθῳ Ἱερᾶς Βασιλικῆς Μονῆς τοῦ Βατοπεδίου καὶ ἀπέδειξαν καὶ ἐπεβεβαίωσαν τὴν πραγματικότητα τῶν ἱερῶν καὶ τὴν πρὸς τοὺς κατόχους κατάθεσίν των ἀπὸ τοὺς Πατέρας τοῦ Μοναστηρίου, εἰς Κρήτην.<br />
<br />
Κατὰ τὸ 1821, ὅτε σφοδροτάτη ὑπῆρχεν ἡ καταδίωξις καὶ γενικὸς ὁ ἐξολοθρεμὸς τῶν χριστιανῶν τῆς Κρήτης, οἱ Πατέρες εὑρέθησαν ἐκεῖ μετὰ τῶν ἱερῶν κειμηλίων, κεκλημένοι ὄντες παρὰ τῶν χριστιανῶν πρὸς ἀποδίωξιν τῆς μαστιζούσης τὸν τόπον νόσου πανώλους, ὄντες καταδιωκόμενοι ὑπὸ τῶν ἀγρίων Ὀθωμανῶν, κατέφυγον εἰς τὸ ἐν Ἡρακλείῳ Ἀγγλικὸν Προξενεῖον πρὸς διάσωσίν των. Ὁ Πρόξενος Δομήνικος Σανταντώνιος καὶ ἡ σύζυγος αὐτοῦ Στεφανία Γιαμαλακενοπούλα, διὰ νὰ γλυτώσουσιν αὐτοὺς ἀπὸ τὸν βίαιον θάνατον αὐτῶν ὑπὸ τῶν Ὀθωμανῶν, κατεβίβασαν αὐτοὺς διὰ σχοινίου ἀπὸ τὰ παράθυρα τοῦ Προξενείου διὰ νυκτὸς ἐν τῷ λιμένι, ὅπου πλοῖον ἕτοιμον πρὸς ἀπόπλουν περιμένον αὐτούς, ἀπέπλευσεν. Τὰ δὲ ἱερὰ κειμήλια καὶ πάντα τὰ ἀφιερώματα ποὺ εἶχον συνάξει ἀπὸ τοὺς χριστιανοὺς ἔμειναν εἰς τὴν κατοχὴν τοῦ Προξενείου πρὸς διαφύλαξιν.<br />
<br />
Ἀπειλουμένων δὲ καὶ τῶν Προξένων ὑπὸ τῶν ἀγρίων Ὀθωμανῶν, ἤρξαντο ὁ εἷς κατόπιν τοῦ ἄλλου καὶ ἀνεχώρουν ἐκ τοῦ Προξενείου κατ᾿ εὐθεῖαν διὰ τὴν Εὐρώπην. Εὐτυχῶς δὲ τὸ πλοῖον ἐφ᾿ οὗ εἶχε ἐπιβιβασθῇ καὶ ὁ Ἄγγλος Πρόξενος μετὰ τῆς οἰκογενείας του, φέρων μεθ᾿ ἑαυτοῦ καὶ τὰ ἱερὰ κειμήλια, ὑπὸ ἐναντίου ἀνέμου διωκόμενον καὶ ὑπὸ τοῦ διαπλέοντος τὰ ὕδατα τῆς Κρήτης στόλου ἐπαπειλούμενον, προσήγγισεν εἰς Θήραν καὶ ἐλλιμενίσθη ἐκεῖ.<br />
<br />
Ὁ Πρόξενος μετὰ τῆς οἰκογενείας του ἐξελθὼν τοῦ πλοίου εἰς Θήραν, ἀπήντησε Δυτικοὺς πολλοὺς ὁμοθρήσκους καὶ Κρήτας πολλοὺς φυγάδας, γνωστοὺς τῇ οἰκογενείᾳ του. Εὑρὼν τὴν νῆσον εὐάερον, τὸ κλῖμα αὐτῆς ὑγιέστατον, τοὺς κατοίκους ὁπωσοῦν μορφωμένους καὶ ἀγαθούς, ἀπεφάσισε τὴν εἰς Θήραν διαμονήν του, ὅπου εὗρε πράγματι φιλοξενίαν ἀρίστην. Καθ᾿ ὃ δὲ ἰατρὸς ἄριστος καὶ χειρουργὸς εὗρε τὴν τύχην του, τιμώμενος καὶ ἀγαπώμενος παρὰ πάντων μέχρι τοῦ 1829, ὅτε ἐπαρουσιάσθη τὸ τῶν ἱερῶν κειμηλίων ζήτημα.<br />
<br />
Μετὰ τὴν ἔλευσιν ὅθεν τῶν ὡς εἴρηται Μοναστηριακῶν Πατέρων, δὲν ἔλειψεν ὁ Ἀρχιερεὺς νὰ παρουσιάσῃ αὐτοὺς εἰς τὸν Πρόξενον καὶ νὰ διπλασιάση τὰς περὶ παραδόσεως τῶν ἱερῶν ἀπαιτήσεις των. Ἐπὶ τέλους, ἐν μιᾷ τῶν ἡμερῶν Ὀκτωβρίου, ἔχων γεῦμα τοῦ Ἀρχιερέως ὁ Πρόξενος ἐν τῇ οἰκίᾳ του, ὅπερ συχνάκις ἐσυνήθιζε διὰ τὴν ἐν τῷ μεταξύ των μεγάλην σχέσιν, παρευρέθη ἐν αὐτῷ ὁ ἀρχιδιάκονος Σεραφεὶμ Καΐρης καὶ ὁ Ἀντώνιος Σιγάλας, ἀμφότεροι εὐνοούμενοι καὶ ἀγαπώμενοι ἀπὸ τὸν Πρόξενον καὶ τὸν Ἀρχιερέα.<br />
<br />
Μετὰ τὸ γεῦμα ἐπανέφερε πάλιν, κατὰ τὴν συνήθειάν του, ὁ Ἀρχιερεὺς τὸ περὶ τῶν κειμηλίων ζήτημα, προτρέπων αὐτὸν (τὸν Πρόξενον) καὶ δεόμενος αὐτῷ τὴν παράδοσιν τῶν ἁγίων. Ὁ Πρόξενος ἐνθουσιασθεὶς καὶ κατανυγεὶς ὑπὸ τῶν αἰτήσεων τοῦ Ἀρχιερέως, ὡμολόγησε τὴν ὕπαρξιν τῶν ἱερῶν κειμηλίων, ἀλλὰ δὲν δύναται νὰ παραδώσῃ αὐτὰ κωλυόμενος ὑπὸ τοῦ δαίμονος τῆς συζύγου του (ὡς εἶπε).<br />
<br />
Βεβαιωθέντος, ὅθεν, τοῦ πράγματος, ὁ μὲν Ἀρχιερεὺς μετὰ τοῦ ἀρχιδιακόνου ἔμειναν ἐν τῇ οἰκίᾳ, ὅπως χειροθετήσωσι καὶ φέρωσιν εἰς οἶκτον καὶ τὴν σύζυγόν του, ὁ δὲ Σιγάλας ἐπιστρέψας εἰς τὸ χωρίον του ἔκαμε ταῦτα γνωστὰ τοῖς Πατράσι καὶ αὐθωρεὶ συνεκάλεσε τοὺς Δημογέροντας καὶ τοὺς ἱερεῖς αὐτῶν νὰ παραλάβωσιν αὔριον, μετὰ τὴν θείαν ἱερουργίαν τὰς σημαίας καὶ φανάρια τῶν ἐκκλησιῶν καὶ νὰ παρευρεθῶσιν εἰς τὸ χωρίον Πύργος, ὅπου ἔχει λόγον σπουδαῖον νὰ τοὺς ἀνακοινώσῃ. Ἡ ὑπεροχὴ καὶ ἐπιρροὴ τοῦ Σιγάλα ἐν τῇ Ἐπαρχίᾳ ἐκείνῃ ἦτον ἀναμφισβήτητος. Ἅπαντες, λοιπόν, ἐπὶ τῇ εἰδοποιήσει τοῦ Σιγάλα, μηδενὸς ἐξαιρουμένου, ἔφθασαν τὴν ἐπιοῦσαν 26 Ὀκτωβρίου 1830, ἡμέρα ἐπέτειος τοῦ Ἁγίου Δημητρίου, εἰς τὸν Πύργον καὶ ἀνεκοίνωσεν αὐτοῖς τὴν εὕρεσιν τῆς Τιμίας Ζώνης εἰς τὴν οἰκίαν τοῦ Σανταντώνιου καὶ ὅτι ὀφείλομεν νὰ συνοδεύσωμεν αὐτὴν ἐνδόξως. Τότε παραλαβόντες καὶ τοὺς Πατέρας ὅδευσαν κατ᾿ εὐθεῖαν εἰς τὴν οἰκίαν τοῦ Σαταντώνιου. Πρὶν δὲ ὁ λαὸς φθάση εἰς τὴν οἰκίαν, ὁ Σιγάλας εἰδοποίησε περὶ πάντων τούτων τὸν Ἀρχιερέα, ἡ δὲ πανιερότης του τὸν Πρόξενον, ὅστις ἀκροαζόμενος τὴν συνεχῆ κωδωνοκρουσίαν τῶν χωρίων, τὸν λαὸν συναθροιζόμενον (διότι ἅμα οἱ Πατέρες καὶ ὁ λαὸς ἀνεχώρησαν ἀπὸ τὸν Πύργον, ἐν ἀκαρεὶ διεδόθη εἰς τὰ χωρία ἡ εἴδησις περὶ τῆς εὑρέσεως τῆς Τιμίας Ζώνης καὶ πρὶν οὗτοι φθάσωσιν εἰς τὸν τόπον, λαὸς πολὺς ἦτο συναθροισμένος), ἔσπευσεν ἀμέσως ἐνθουσιῶν ν᾿ ἀνοίξῃ ἕνα κιβώτιον ἐξ οὗ ἐξήγαγεν ἓν κάλυμμα χρυσοκέντητον καὶ ἥπλωσεν ἰδίαις χερσὶν ἐπί τινος τραπέζης, ἐν τῷ μέσῳ τῆς αἰθούσης κειμένης. Ἐξάγει ἐκ τοῦ κιβωτίου εἴκοσι κηρία λευκὰ καὶ τοποθετεῖ τὰ κηροπήγια ἐπὶ τῆς τραπέζης καὶ μετὰ ταῦτα παρακαλεῖ τὸν Ἀρχιερέα νὰ παραλάβῃ τὸ κιβώτιον τῆς Τιμίας Ζώνης.<br />
<br />
Τούτου γενομένου ἔφθασαν οἱ Πατέρες, ὥστε ἀπὸ τὰς χεῖρας τοῦ Ἀρχιερέως ἔλαβον αὐτὸ καὶ ἀπέθεσαν ἐπὶ τῆς προητοιμασμένης τραπέζης. Παρὰ χρῆμα δὲ ἤρξαντο τὴν ἀκολουθίαν τοῦ Ἁγιασμοῦ καὶ ἀφοῦ ἡγίασαν τὴν οἰκίαν καὶ τοὺς ἐν αὐτῇ εὑρισκομένους ἤραντο τὰ Ἅγια συνοδευόμενοι ὑπὸ τοῦ Ἀρχιερέως, τοῦ ἐπαρχεύοντος κ. Χρυσοβελώνη καὶ τοῦ ρήτορος αὐταδέλφου του, προσκληθέντων ὑπὸ τοῦ Ἀρχιερέως, ὅπως παρευρεθῶσιν εἰς τὴν προπομπὴν τῶν Ἁγίων καὶ πλῆθος λαοῦ μετέφερον αὐτό, ἔν τινι κεντρικῷ τῆς πρωτευούσης τῶν Φηρῶν τόπῳ καὶ κατέθεσαν αὐτά. Ἐκφωνήσας ὁ Χρυσοβελώνης τὸν ἁρμόδιον τῇ περιστάσει λόγον, εὐχαριστήσας τὸν Πανάγαθον Θεὸν ἐκ μέρους τοῦ παρευρεθέντος λαοῦ, δι᾿ ἧς τὸν ἠξίωσε τῆς χάριτος νὰ προσκυνήσῃ τὰ τοιαῦτα θεῖα ὄντα καὶ τὸν συνεργήσαντα εἰς τὴν ἀνακάλυψιν καὶ παράδοσιν αὐτῶν τῶν ἱερῶν κειμηλίων, πρὸς οὓς ἀνήκουσιν, Ἀρχιερέα.<br />
<br />
Μετὰ ταῦτα προσκυνήσαντες καὶ ἁγιασθέντες οἱ ἐν τοῖς μεμακρυμένοις χωρίοις συναθροισθέντες πολῖται, ἤραντο αὖθις τὰ ἅγια οἱ Πατέρες συνοδευόμενοι ὑπὸ τοῦ Ἀρχιερέως καὶ πλήθους λαοῦ τῶν κάτω χωρίων τῆς νήσου καὶ μετέφερον ταῦτα ἐν τῷ ἐν Πύργῳ καταλύματί των καὶ κατέθεσαν ἐπὶ ὁλοκλήρους ὥρας εἰς προσκύνησιν τοῦ συναθροισθέντος πλήθους.<br />
<br />
Τοιαύτη συγκίνησις τῶν κατοίκων τῆς Θήρας καὶ σέβας πρὸς τὰ Θεῖα, οὐδέποτε ἄλλοτε ἐφάνησαν ἐπὶ τῶν ἡμερῶν μας.<br />
<br />
Ἔκτοτε, ἅπας ὁ λαὸς ὡς σμῆνος μελισσῶν συνήρχετο εἰς τὸ κατάλυμα τῶν Πατέρων εἰς προσκύνησιν τῶν ἁγίων.<br />
<br />
Ἐν μιᾷ δὲ τῶν ἡμερῶν πρόσκλησις τοῦ κ. Χρυσοβελώνη καταφθάνει εἰς τοὺς Πατέρας προσκαλοῦσα αὐτοὺς μετὰ τῶν Ἁγίων εἰς τὸ Διοικητήριον.<br />
<br />
Κατὰ συνέπειαν δὲ τὴν ἐπιοῦσαν ἐπαρουσιάσθησαν εἰς τὴν εὐγένειάν του, ὅστις ὑπεδέχθη αὐτοὺς εὐγενέστατα, αἰτήσει τοῦ ὁποίου ἡγίασαν τὸ Διοικητήριον καὶ πολλὰς ἄλλας πέριξ οἰκίας καὶ διήνυσαν τὸ ὑπόλοιπον τῆς ἡμέρας μέρος εἰς τὸ Διοικητήριον. Τὴν δ᾿ ἐπαύριον προσκαλέσας αὐτοὺς τοῖς παρήγγειλεν ὅτι δὲν τοῖς ἐπιτρέπεται νὰ περιφέρωνται εἰς τὰς ὁδοὺς μὲ τὰ Ἅγια, ὡς ἀποτρόπαιον καὶ πρὸς τὸ ἱερατεῖον ἀχαρακτήριστον, ἀλλὰ καὶ οἱ Πατέρες δὲν ἦσαν πρὸς τοῦτο διατεθειμένοι, ἀλλ᾿ ἐξίσου ἀπρεπὲς καὶ εἰς τὸν ἱερατικὸν χαρακτῆρα ἀνάρμοστον, ὃ ἐστοχάζοντο τὴν τοιαύτην εἰς τοὺς δρόμους μετὰ τῶν Ἁγίων περίοδον. Οὕτω, λοιπόν, ἀρκετὰ συνδιαλεχθέντες ἐπέστρεψαν εἰς τὰ ἴδια.<br />
<br />
Μ᾿ ὅλας δὲ τὰς ἀπαγορεύσεις τῆς Διοικητικῆς Ἀρχῆς καὶ τὰς ἀποποιήσεις τῶν Πατέρων, ἐπὶ τῆς αἰτήσεως τοῦ λαοῦ, ὁ λαὸς ἐνθουσιῶν ὑπὸ θρησκευτικοῦ ζήλου, ἁμιλλώμενοι πρὸς ἀλλήλους οἱ κάτοικοι ἑκάστου χωρίου, προσεκάλουν τοὺς Πατέρας μὲ τὰ τόσον ἀξιοσέβαστα ἅγια πρὸς ἁγιασμόν των.<br />
<br />
Τὰ ὁποῖα πάντοτε μεγαλοπρεπῶς, εὐλαβοῦς κατανύξεως καὶ συνεχῶν πυροβολισμῶν συνώδευον μέχρι τοῦ χωρίου των, ὅπου δι᾿ ὁλονυκτίου ἀγρυπνίας ἑώρταζον τὴν ἡμέραν ἐκείνην.<br />
<br />
Οὕτω παρήρχοντο αἱ ἡμέραι τοῦ λαοῦ πρὸς τὰ ἱερὰ διατεθειμένου καὶ εἰς τοιοῦτον τοῦ θρησκευτικοῦ προβεβηκότος μέχρι τῆς ἐλεύσεως τοῦ νέου Διοικητοῦ Θήρας κ. Λάτρη, ὅτε ὁ μισόκαλος διάβολος καὶ τῶν ἀνθρωπίνων ψυχῶν πολέμιος, κατατηκόμενος ὑπὸ τοῦ φθόνου διὰ τὴν περὶ τὰ θεῖα καὶ τὰ ἱερὰ κειμήλια ἀφοσίωσιν τῶν χριστιανῶν, ἐνέπνευσεν εἰς τὸν νέον διοικητὴν τὴν σατανικὴν ἰδέαν ν᾿ ἀποσύρῃ τοὺς χριστιανοὺς ἀπὸ τὴν προσκύνησιν τῶν Θείων, ἀποσπῶν αὐτὰ ἀπ᾿ αὐτούς. Ἅμα, λοιπόν, τῇ ἐνταῦθα ἐλεύσει του καὶ τὰ ἡνία τῆς Διοικήσεως ἀναλαβών, πρώτη πρᾶξις αὐτοῦ ὑπῆρχεν ἔντονος διαταγὴ πρὸς τοὺς Ἁγιορείτας Πατέρας ν᾿ ἀναχωρήσωσιν ἀμέσως ἀπὸ τὴν νῆσον. Ἀλλ᾿ ὁ λαὸς ἅπαξ διατεθειμένος ὡς εἴρηται, ἀντέστη κατὰ τῆς διαταγῆς του, ἐπιμένων ν᾿ ἁγιασθῆ πρῶτον ἅπας ὁ τῆς νήσου λαὸς καὶ τότε ν᾿ ἀναχωρήσωσι.<br />
<br />
Ὅθεν καὶ καιροῦ διάστημα οὐ πολὺ διετέλει ἁγιαζόμενος, ἐφ᾿ ᾧ καὶ ἐφιλοδώρει τοὺς φέροντας πατέρας κατὰ τὴν αὐθόρμητόν του ἕκαστος προαίρεσιν. Ὁ δὲ Διοικητὴς ἐν ὅλῳ τούτῳ τῷ διαστήματι δὲν διέταττεν ἄλλο, εἰ μὴ τὰ κατὰ τῶν ἁγίων καὶ δὲν ἀπέβλεπεν εἰς ἄλλο, εἰ μὴ νὰ δράξῃ εὐκαιρίας καὶ εὐπροφασίστου ἀφορμῆς πρὸς ἐκτέλεσιν τοῦ σκοποῦ του. Καὶ μολονότι ταῦτα προβλέποντες, ὅ τε Ἀρχιερεὺς καὶ οἱ Πρόκριτοι τῶν χωρίων δὲν ἔπαυον καθ᾿ ἑκάστην νὰ παρακινῶσιν αὐτὸν ν᾿ ἀναβάλῃ τὸν σκοπόν του, μέχρι τῆς τελείας τοῦ λαοῦ ἐξαγιάσεως, μὴ ἐκ τῆς ἐπιμονῆς του ταύτης ἐπέλθῃ ταραχή τις εἰς τὸ Δημόσιον.<br />
<br />
Τελευταῖον δὲ ὅτε καὶ τὸ ἀμετάθετον τῆς διαθέσεώς του πλέον βλέποντες οἱ Πατέρες, ἤρξαντο παρασκευάζεσθαι τὰ τῆς ἀναχωρήσεώς των εἰς χωρίον ὅπου διέμενον, οὐκ ὀλίγον ἀπέχον τῆς κεντρικῆς τῆς νήσου πόλεως καὶ τοῦ Διοικητηρίου. Αἴφνης περὶ τὴν λῆξιν τῆς Τυρινῆς ἑβδομάδος, ἤτοι τῇ Κυριακῇ τῆς Τυρινῆς, διατάττει αὐτοὺς νὰ παρευρεθῶσιν αὐθημερὸν ἐν τῷ Διοικητηρίῳ μετὰ τῶν Ἁγίων, ὡς δῆθεν ἁγιασθησόμενος. Οὔτε τὸ πρὸς τὰ τοιαῦτα ἀνάρμοστον τῆς ἡμέρας, οὔτε αἱ τῶν ἐπισήμων ἀνδρῶν πρὸς τὸ τοιοῦτον κίνημα ἀντιστάσεις, οὔτ᾿ ἄλλο τι ἠδυνήθη νὰ ἐμποδίσῃ τοὺς Ἁγιορείτας, καίτοι μακρὰν ἀπέχοντας τοῦ χωρίου, ἀπὸ τοῦ νὰ ὑπάγωσιν εἰς ἐκτέλεσιν τῆς Διοικητῆς διαταγῆς του. Ἀλλὰ λαβόντες τὰ Ἅγια μετέβησαν εἰς τὴν πρωτεύουσα Φηρῶν, εἴς τινα φιλικὴν οἰκίαν πλησιάζουσαν εἰς τὸ Διοικητήριον. Ἔπεμψαν δὲ πάραυτα ἐξετάσαντες, ἂν κατ᾿ αὐτὴν τὴν ὥραν εὐηρεστεῖτο νὰ εἰσέλθωσιν εἰς τὸ Διοικητήριον χάριν ἁγιασμοῦ (τοῦτο δὲ ἐθεώρησεν ὡς ἔγκλημα, διέτριβεν δὲ τὴν ὥραν ταύτην καὶ ἐτρύφα εἰς μακρινὴν οἰκίαν). Ὅθεν καὶ τὴν ἀπουσίαν αὐτοῦ μαθόντες περιέμενον ἀγογγύστως. Πλησιαζούσης δὲ τῆς ἑσπέρας, πέμπουσιν πάλιν ἐρευνῶντες ἂν ἐπέστρεψεν εἰς τὸ Διοικητήριον. Ὅτε εἷς τῶν Γραμματέων του, ἐλθὼν πρὸς αὐτοὺς τοὺς εἶπεν, ὅτι δὲν ἐπέστρεψεν ἀκόμη καὶ μετ᾿ οὐ πολὺ θὰ ἐπιστρέψῃ.<br />
<br />
Οἱ Ἁγιορεῖται, καίτοι κεκμηκότες ἐκ τῆς ὁδοπορίας, ἐκ τῆς πείνης, ἐκ τῆς στενοχωρίας νὰ μένωσι καθ᾿ ὅλην τὴν ἡμέραν εἰς ξένην οἰκίαν, τὸν περιέμενον μεθ᾿ ὑπομονῆς. Περὶ τὰς δυσμὰς τοῦ ἡλίου, ἐπιστρέψας καλεῖ αὐτοὺς διὰ τοῦ πολιτάρχου εἰς τὸ Διοικητήριον καὶ ἐπιμένει νὰ τοὺς ἀφαιρέσῃ τὰ Ἅγια. Εἰς μάτην δέονται αὐτῷ οἱ Πατέρες, εἰς μάτην δικαιολογοῦνται ὅτι δὲν κατέχουσι τὰ Ἅγια ληστρικῶς, οὐδὲ διὰ τῆς βίας, εἰς μάτην ἐπεβεβαίωσαν αὐτὸν περὶ τῆς ὅσον ἔνεστι ταχείας ἐκ τοῦ τόπου ἀναχωρήσεώς των, εἰς μάτην ἐδεήθησαν αὐτῷ λέγοντες, ἂν οὕτως ἐπιμένῃ ν᾿ ἀποκλείσῃ τὰ Ἅγια νὰ συμπεριορίσῃ ὁμοῦ καὶ αὐτούς, ἀλλ᾿ οὐδεμίαν ἀκρόασιν δοὺς αὐτοῖς, ἀπῆλθε τοῦ Διοικητηρίου, ἐπιτάξας τοὺς αὐτὸν Πολιτάρχην, Ἀστυνόμον καὶ τοὺς Γραμματεῖς ν᾿ ἀποκλείσωσιν ἐν κιβωτίῳ τὰ Ἅγια, νὰ σφραγίσωσι καὶ διατηρήσωσι τὸ κιβώτιον εἰς τὸ Πολιταρχεῖον, ὅπερ καὶ ἔπραξαν.<br />
<br />
Ταῦτα πληροφορηθεὶς ὁ Ἀρχιερεὺς ἀπέστειλε διὰ νυκτὸς τὸν Ἀρχιδιάκονόν του εἰς τὸν Διοικητὴν διαμαρτυρόμενος κατὰ τῆς αὐθαιρεσίας του. Ἀποδεικνύων αὐτῷ ὡς πρᾶγμα ἀνάρμοστον ὁ παρὰ τῷ Πολιταρχείῳ ἀποκλεισμός, αἰτούμενος νὰ μείνωσι ταῦτα ἐν τῷ Μητροπολιτικῷ ναῷ, μέχρι τῆς ἀναχωρήσεως τῶν Πατέρων, ὡς πράγματα θεῖα καὶ ἱερά, ἀνήκοντα εἰς τὴν Ἐκκλησίαν καὶ τὸν Ἀρχιερέα αὐτῆς, οὐχὶ δὲ εἰς τὸ Πολιταρχεῖον.<br />
<br />
Ὡς πρὸς τὸ τελευταῖον τοῦτο ζήτημα ἐνέδωσε κατ᾿ ἐκείνην τὴν ὥραν καὶ προσεκάλεσε τὸν Ἀρχιδιάκονον νὰ ἐπανέλθῃ αὔριον καὶ νὰ συνομιλήσωσι περὶ τοῦ πρακτέου. Πρὶν δὲ ἐπανέλθῃ ὁ Ἀρχιδιάκονος εἰς τὸ Διοικητήριον, ἀποστέλλεται ὁ Διοικητικὸς Γραμματεύς, λίαν πρωῒ μὲ ἔντονον ἐπίσημον πρὸς τὸν Ἀρχιερέα Γράμμα ν᾿ ἀναχωρήσωσι ἀνυπερθέτως οἱ Ἁγιορεῖται. Νὰ καλέσῃ δ᾿ αὐτοὺς καὶ ἐπιπλήξῃ διὰ τοὺς ἀπρεπεῖς καὶ ἀτάκτους κατὰ τῆς Διοικήσεως ἐκφωνηθέντας λόγους αὐτῶν, καίτοι προσκληθέντες ἐβεβαίωσαν, ὅτι οὐδέποτε τοιοῦτοι λόγοι ἐλέχθησαν εἰς τὸ Διοικητήριον ἐκ τοῦ στόματος αὐτῶν.<br />
<br />
Ἰδὼν ὁ Ἀρχιερεὺς ὅτι ὁ Διοικητὴς φάσκει καὶ ἀντιφάσκει καὶ οὐδεμίαν ἐν ταῖς ὑποσχέσεσιν αὐτοῦ στηριζόμενος καὶ ὅτι ἐπιμένει εἰς τὸν παράτολμον σκοπόν του, ἀφ᾿ ἑτέρου δὲ βλέπων τὴν δικαίαν τοῦ λαοῦ ἀγανάκτησιν, δυναμένην νὰ ἐπιφέρῃ ἀπαίσιόν τι κατὰ τῆς Διοικήσεως, ἀπευκταῖον δὲ καὶ κατ᾿ αὐτῆς τῆς ἰδίας Κυβερνήσεως, λαβὼν καὶ τὴν γνώμην τῶν προκριτοτέρων τῶν χωρίων ἀνδρῶν καὶ θρησκευτικῷ ζήλῳ ὁρμώμενος, ἔσπευσε κατ᾿ εὐθεῖαν εἰς τὸ Διοικητήριον καὶ ἐζήτησε νὰ συνομιλήσῃ μετὰ τοῦ Διοικητοῦ. Ἀντὶ τοῦ ὁποίου ἐπαρουσιάσθη ὁ Ἀστυνόμος καὶ ὡς ἄλλος Γενίτσαρος ἢ δήμιος ἐρωτᾷ τὸν Ἀρχιερέα· «Τί ζητεῖς Δέσποτα; Ἔρχομαι ἐκ μέρους τοῦ Διοικητοῦ νὰ σ᾿ εἴπω, ἐὰν διὰ τὴν τῶν Ἁγιορειτῶν ὑπόθεσιν τὸν θέλεις δὲν εἶναι δυνατὸν καὶ ἄπελθε εἰς τὰ ἴδια. Διότι ὑστερεῖται τῆς τοιαύτης εὐκαιρίας. Ἂν δὲ ἄλλο τι χρήζεις δύνασαι ἀπὸ τὴν οἰκίαν σου νὰ τῷ παραστήσῃ ἐγγράφως τὴν ἀνάγκην σου». Οὕτω ὁ Ἀρχιερεύς, οὔτε τῆς προσωπικῆς ἐντεύξεως τοῦ Διοικητοῦ ἀξιωθείς, ἀπῆλθεν ἄπρακτος εἰς τὰ ἴδια.<br />
<br />
Μετὰ δὲ τὴν ἀναχώρησιν τοῦ Ἀρχιερέως ἀπὸ τὸ Διοικητήριον, ἄνευ ἀποτελέσματος, ἡ ἀγανάκτησις τοῦ λαοῦ ἐκορυφώθη ὑπὲρ τὸ δέον, δυσανασχετοῦντες καὶ ὀργιζόμενοι κατὰ τοῦ Διοικητοῦ, διὰ τὴν πρὸς τὸν Ἀρχιερέα ἐπιδειχθεῖσαν ἀσέβειαν καὶ περιφρόνησιν. Ἀλλὰ αἱ συμβουλαὶ τῶν ἀγαθῶν ἀνθρώπων, τὸ ἐπιεικὲς τοῦ Ἀρχιερέως, τὰ ἀπὸ ἀγαθῆς τινος πηγῆς καὶ τῶν προκρίτων ἐκχεόμενα συμβουλευτικὰ νάματα, κατεπράϋνον μὲν πρὸς καιρὸν τὴν ὀργὴν ταύτην τὴν ἤδη προϊοῦσαν καὶ ἐξογκουμένην.<br />
<br />
Ἀλλ᾿ ὁ λαὸς τὸν θρησκευτικὸν πάντοτε εἰς τὴν ψυχήν του ἐνεφύλαττε ζῆλον ὡς ὑπόκαυμα νὰ πυρπολήσῃ πᾶν τὸ προστυχόν, ἅμα ἤθελε τῷ δοθῇ πρὸς τοῦτο μικρὰ ἀφορμή. Οὕτω, λοιπόν, οἱ Ἁγορεῖται τὰ πράγματα βλέποντες καὶ τὴν ὑπὸ τοῦ λαοῦ κορυφουμένην ἀγανάκτησιν θεωροῦντες καὶ ὑποπτευόμενοι ἀπαίσια ἀποτελέσματα, ἀπεφάσισαν τὴν ἀναχώρησίν των, ὡς μέσον θεραπευτικὸν τῶν κακῶς ἐχόντων. Διὸ μετέβησαν εἰς τὸ Διοικητήριον τὴν ἄδειαν τῆς ἀναχωρήσεώς των αἰτησάμενοι. Ἀπαξιώσας δ᾿ αὐτοῖς τῆς πρὸς ἑαυτὸν (τὸν Διοικητὴν) παρουσίας τῶν πατέρων, ἀνήγγελεν αὐτοῖς ὅτι ἔχουσι τὴν ἀναχώρησίν των ἐλευθέραν. Διὰ δὲ τοῦ Ἀστυνόμου ἀνήγγειλεν αὐτοῖς ὅτι ἡ Διοίκησις θέλει φροντίσει πλοῖον διὰ νὰ μεταφέρῃ αὐτοὺς εἰς Σῦρον. Αὐθημερὸν δὲ ἡ Διοίκησις διὰ προκηρύξεως ἀπηγόρευσε πάντα ἕκαστον ἀπὸ τοῦ νὰ γράψῃ ἢ δώσῃ ὑπογραφὴν εἰς τοὺς Ἁγιορείτας περὶ τῆς προκειμένης ὑποθέσεως. Ἀπέπλευσεν δ᾿ ἐντεῦθεν περὶ τὰς ἀρχάς τοῦ Μαρτίου 1831.<br />
<br />
Ἐν ὅλῳ δὲ τῷ διαστήματι τῆς ἐνταῦθα διαμονῆς των συνήθροισαν ἀπὸ ἀφιερώματα καὶ αὐτοπροαιρέτους συνεισφορὰς τῶν χριστιανῶν χρήματα ἱκανά, κοσμήματα, χρυσοΰφαντα ἐνδύματα καὶ κηρία. Ἐξ ὧν ἐδόθησαν εἰς ἀμοιβὴν καὶ ἀποζημίωσιν πρὸς τὴν κ. Στεφανίαν Γιαμαλακενοπούλα, σύζυγον τοῦ Δομήνικου Σανταντώνιου γρόσια 15 χιλιάδες.<br />
<br />
Μεταβάντων δὲ τῶν Ἁγιορειτῶν ἐν τῇ οἰκείᾳ αὐτῶν Μονῇ ἐκατεσκεύασαν μὲ Θηραϊκὰ χρήματα μίαν πεντάφωτον λυχνίαν χρυσῆν, καιομένην ἐνώπιον τῆς σοροῦ τῆς Τιμίας Ζώνης, ὀνομάσαντες αὐτὴν «Θήραν» (Σαντορίνη) καὶ ἐποίησαν ἰδιαιτέραν ἀκολουθίαν περὶ τῆς τελευταίας εὑρέσεως αὐτῆς τῆς Τιμίας Ζώνης. Ἀντιπροσώπους των οἱ Ἁγιορεῖται ἀφῆκαν εἰς Θήραν τὸν Ἀρχιδιάκονον Σεραφεὶμ Καΐρην καὶ τὸν κ. Ἀντώνιον Ν. Σιγάλαν, μὲ τοὺς ὁποίους εἶχον στενὴν κατὰ τὰ δύο ἔτη εἰς τὴν Μονὴν διαμονήν των σχετικὴν ἀλληλογραφίαν, ἀπελθόντων δὲ εἰς Ἰάσιον τῆς Μολδαβίας ἀπεβίωσαν ἀμφότεροι.<br />
<br />
Μετὰ τὸν θάνατον τοῦ Δομηνίκου Σαταντώνιου ἀνεκαλύφθη μέσῳ τοῦ Σιγάλα καὶ τοῦ Ἀρχιδιακόνου Καΐρη, μία εἰκὼν τῆς Θεοτόκου, δῶρον Ρωσικόν, ἀνήκουσα εἰς τὴν ἱερὰν Μονὴν τοῦ Βατοπεδίου, περὶ ἧς εἰδοποιηθέντες οἱ Πατέρες ἀπέστειλαν εἰς Θήραν ἀντιπρόσωπόν των καὶ παρέλαβε τὴν εἰκόνα καὶ μέρος τῆς Τιμίας Ζώνης, ὅπερ εἶχεν ἀφαιρέσει, μυστικῷ τῷ τρόπῳ, ἡ κ. Στεφανία Σαταντώνιου, πληρώσαντες δι᾿ αὐτὰ γρόσια πέντε χιλιάδες, καταβληθέντα ὑπὸ τῶν Θηραίων.<br />
<br />
Τὸ κιβώτιον τὸ περιέχον τὴν Τιμίαν Ζώνην εἶναι ὅλον χρυσοῦν ἔχον μέγεθος καὶ σχῆμα ὡς τὸ ἐπισυνημμένον δεῖγμα. Ἐπ᾿ αὐτοῦ δὲ διεκρίνοντο τρία ἴσα μέρη, δι᾿ ὧν ἐδηλοῦτο τὸ μέγεθος τοῦ τμήματος τούτου τῆς Τιμίας Ζώνης (διότι δὲν ἦτο ὁλόκληρος ἡ Τιμία Ζώνη τῆς Θεοτόκου, ἀλλὰ τμῆμα ἐκείνης) καὶ τὰ μὲν δύο ἄκρα τοῦ τμήματος τούτου ἦσαν κεκαλυμμένα διὰ τῆς αὐτῆς χρυσῆς πλακὸς δι᾿ ἧς καὶ τὸ κιβώτιον, τὸ δὲ μεσαῖον ἦτον ἀνοικτὸν καὶ διεκρίνετο καθαρῶς τὸ ὕφασμα ἐκ τριχὸς καστανοῦ χρώματος μὲ χρυσᾶς κλωστὰς συνυφασμένον, ἃς (ὡς λέγουν) προσέθεσεν ἡ Βασιλὶς Πουλχερία χάριν εὐλαβείας. Ὁ δὲ Σταυρὸς περιέχων Τίμιον Ξύλον ἦτο τετραμερής, μέγεθος ἔχων ὅσον ὁλόκληρα τὰ φύλλα τοῦ παρόντος ἀνοικτὰ (Σ.Σ. περίπου 40 ἑκατοστά), κεκοσμημένος μὲ διαφόρους ὑαλίνους λίθους, ἐξ ὧν ἦσαν πολλοὶ ἀφηρημένοι (ὡς λέγουν) ἀπὸ τὴν σύζυγον τοῦ Δομηνίκου, τοὺς ὁποίους ἄλλους μὲν ἐδώρησεν εἰς φίλας της Δυτικὰς κυρίας, ἄλλους δὲ ἐξεποίησε πρὸς χρῆσιν της. Τὸ δὲ Τίμιον Ξύλον εἶχε μέγεθος ἑπτὰ δακτύλων, ὡς ἔγγιστα, κατὰ τὸ μῆκος, κατὰ δὲ τὸ πλάτος ἑνὸς καὶ ἡμίσεος δακτύλου.<br />
<br />
Ἡ δὲ Τιμία Κάρα Ἀνδρέα τοῦ Ἱεροσολυμίτου ἦτον ἀσκεπής, ἧς τὸ κιβώτιον μεῖναν ἐν Κρήτῃ μὲ διάφορα ἄλλα ἀφιερώματα ἐστάλη ἀδελφὸς τῆς Μονῆς ἐπὶ τούτῳ διὰ νὰ μεταφέρῃ ταῦτα ἐν Θήρᾳ, ἀλλὰ πληροφορηθεὶς τὴν ἐντεῦθεν ἀναχώρησιν τῶν Πατέρων μετέφερεν αὐτὰ εἰς Σῦρον, ὅπου ἦσαν καὶ οἱ Πατέρες.<br />
<br />
Καὶ τὰ τρία ταῦτα καὶ ἱερὰ κειμήλια εὐωδίαζον ἄρρητον εὐωδίαν, πολλάκις ἠσθάνοντο τὴν εὐωδίαν ἄνθρωποι διαβαίνοντες ἀπὸ τὴν οἰκίαν ὅπου ἦσαν ταῦτα τεθειμένα ἢ ὁσάκις ἤθελον μεταφέρει αὐτὰ εἴς τινα χωρία εὐωδίαζον αἱ ὁδοὶ τοῦ χωρίου ἐκείνου. Τοῦτο εἶναι ἀληθέστατον καὶ ὁμολογούμενον παρὰ πάντων.<br />
<br />
Ἀντώνιος Ν. Σιγάλας»<br />
ΜΕΡΟΣ ΙΙ<br />
<br />
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ<br />
Η ΙΕΡΑ ΣΥΝΟΔΟΣ<br />
ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ<br />
ΙΩΑΝΝΟΥ ΓΕΝΝΑΔΙΟΥ 14 - 115 21 ΑΘΗΝΑΙ<br />
ΑΡΙΘ. ΠΡΩΤ. 447<br />
<br />
ΔΙΕΚΠ. 417<br />
<br />
ΑΘΗΝῌΣΙ τῇ 9η Ἀπριλίου 1997<br />
<br />
Πρὸς τὸν Σεβασμιώτατον Μητροπολίτην<br />
Θήρας, Ἀμοργοῦ καὶ Νήσων κ. Παντελεήμονα<br />
Εἰς Θήραν<br />
<br />
Σεβασμιώτατε ἐν Χριστῷ ἀδελφέ,<br />
<br />
Συνοδικῇ ἀποφάσει, ληφθείσῃ ἐν τῇ Συνεδρίᾳ τῆς 2ας ὁδεύοντος μηνὸς Ἀπριλίου ἐ.ἔ., καὶ εἰς ἀπάντησιν τοῦ ὑπ᾿ ἀριθμ. πρωτ. 36/12.2.1997 ὑμετέρου ἐγγράφου, περὶ ἐγκρίσεως ὑπὸ τῆς Ἱερᾶς Συνόδου δύο Ἀπολυτικίων ἐπὶ τῇ εὑρέσει τῆς Τιμίας Ζώνης τῆς Θεοτόκου ἐπισυμβάσει ἐν Σαντορίνῃ τῇ 10ῃ Ὀκτωβρίου 1830, ποιηθέντων ὑπὸ τοῦ Μουσικολογιωτάτου κ. Ματθαίου Μηνδρινοῦ, γνωρίζομεν ὑμῖν ὅτι, κατόπιν εἰσηγήσεως τῆς Συνοδικῆς Ἐπιτροπῆς Θείας Λατρείας καὶ Ποιμαντικοῦ Ἔργου, ἐγκρίνονται τὰ ὡς ἄνω Ἀπολυτίκια πρὸς τοπικὴν χρῆσιν ἐν τοῖς ὁρίοις τῆς καθ᾿ ὑμᾶς Θεοσώστου ἐπαρχίας.<br />
<br />
Ἐπὶ δὲ τούτοις, κατασπαζόμενοι τὴν ὑμετέραν Σεβασμιότητα ἐν Κυρίῳ, διατελοῦμεν μετ᾿ ἀγάπης.<br />
<br />
+ Ὁ Ἀθηνῶν ΣΕΡΑΦΕΙΜ, Πρόεδρος<br />
<br />
Ὁ Ἀρχιγραμματεὺς<br />
+ Ὁ Διαυλείας Δαμασκηνὸς<br />
<br />
Κοινοποίησις·<br />
Συνοδικὴν Ἐπιτροπὴν Θείας Λατρείας καὶ Ποιμαντικοῦ Ἔργου.<br />
Παρ᾿ ἡμῖν.<br />
<br />
Ἡ προμετωπίδα τοῦ χειρογράφου τῆς Ἀσματικῆς Ἀκολουθίας περί τῆς εὑρέσεως καί ἐπανόδου τῆς Τιμίας Ζώνης στήν ἱερά Μονή Βατοπαιδίου. Φυλάσσεται στή Δημοτική Βιβλιοθήκη Σάμου.<br />
ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΑ<br />
Συντεθέντα ἐπὶ τῇ εὑρέσει τῆς Τιμίας Ζώνης τῆς Θεοτόκου<br />
Ἦχος α´. Τῆς ἐρήμου πολίτης.<br />
<br />
Σαντορίνη ἡ νῆσος χαίρει ἅπασα σήμερον, ὅτι ἐν αὐτῇ ἀνευρέθη θεία Ζώνη σου Ἄχραντε· καὶ ταύτην ὡς θησαύρισμα σεπτόν, λαός σου εὐσεβὴς διέσωσεν· ἐμπλησθεὶς δὲ σῶν δωρεῶν Βατοπαιδίου Μονῇ ἐπανήγαγε· Δόξα τῇ θείᾳ Ζώνῃ σου Ἁγνή· Δόξα τοῖς θαυμασίοις Σου· Δόξα τῇ πρὸς τὴν νῆσον ἀρωγῇ σου Δέσποινα.<br />
Ἦχος πλ. α´. Τὸν συνάναρχον Λόγον.<br />
<br />
Τῆς Τιμίας σου Ζώνης Θεοχαρίτωτε, ἧς τὴν ἀνεύρεσιν πιστῶς ἐν Θήρᾳ σήμερον, κατηξίωσας ἡμᾶς τιμᾶσθαι ἐν τῷ ναῷ σου· ὃν διὰ χάριτος τῆς σῆς, ἰατρεῖον ἀσθενῶν ἀνάδειξον τῷ λαῷ σου· καὶ σοῦ δεόμεθα Παναγία, περίζωνε ἡμᾶς τῇ δυνάμει σου.<br />
ΜΕΓΑΛΥΝΑΡΙΑ<br />
<br />
Χαῖρε Θεία Ζώνη πανευκλεής, ἡ τῆς Θεοτόκου περιζώσασα τὴν ὀσφύν, χαῖρε ἰατρεῖον Θηραίων τῶν νοσούντων καὶ τῆς Βατοπαιδίου Μονῆς ἀγλάϊσμα.<br />
<br />
Νόσων καὶ κινδύνων καὶ πειρασμῶν, λύτρωνε τὴν νῆσον τῇ σῇ χάριτι πανσθενῶς Ζώνης σου Τιμίας, Θεόνυμφε Παρθένε, καὶ τοὺς ἀεὶ τιμῶντας τὴν θείαν εὕρεσιν.<br />
<br />
Ψάλλουσι Θηραῖοι πανευλαβῶς, ὑμνωδίαν, Μῆτερ, τῆς Τιμίας σου καὶ σεπτῆς Ζώνης Θεοδόχου σήμερον τῇ εὑρέσει, ἣν θαυμαστῇ δυνάμει σου διεφύλαξαν.<br />
<br />
Μνήσθητι Παρθένε καὶ τῶν ψυχῶν, ἐπισκόπου Θήρας Ζαχαρίου καὶ μοναχῶν, ἐν ὁσιωτάτοις Μονῆς Βατοπαιδίου, Διονυσίου μάκαρος, σὺν Στεφάνῳ τε.<br />
Ὑμνογραφικὴ σύνθεση Ματθαίου Ε. Μηνδρινοῦ (30 Νοεμβρίου 1996)</div>
Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-8704644435463131424.post-84919566451283615842013-02-22T17:35:00.003+02:002013-02-22T17:52:39.931+02:00Μοναστήρια και Ναοί της Σαντορίνης Θήρας <div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: right; margin-left: 1em; text-align: right;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh9pduPrgd-S7F-yQvWcyZVY_EaiBgYIRH-r4KNsktLYwLmpYckcncsa9unuz3ybsgPKE1k8BefxDCLbEp8oP6VgJprionCxDpBNdO5zGEfhthqD5wCNFlFIl-WNB4U7Ptzp1wR7DIUA0yV/s1600/img_3629.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" height="213" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh9pduPrgd-S7F-yQvWcyZVY_EaiBgYIRH-r4KNsktLYwLmpYckcncsa9unuz3ybsgPKE1k8BefxDCLbEp8oP6VgJprionCxDpBNdO5zGEfhthqD5wCNFlFIl-WNB4U7Ptzp1wR7DIUA0yV/s320/img_3629.jpg" width="320" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">1. Παλαιόν Κτηματολόγιον Εμπορείου Σαντορίνης</td></tr>
</tbody></table>
Κατά την περίοδο 284-305 μ.χ. και επί αυτοκράτορα Διοκλητιανού η Σαντορίνη όπως και τα άλλα νησιά των Κυκλάδων ήταν Ρωμαϊκή. Το Εμπορείο μάλιστα έχει και το σωζόμενο τεκμήριον αυτής της περιόδου, το κτηματολόγιον, το οποίο είναι κεχαραγμένον επί τωντετραγώνων μεγάλων λίθων του κυκλικού ηρώου, το οποίο βρίσκεται εντός της αυλής του ιερού ναού της Περίσσας και <br />
<a name='more'></a>ακριβώς εις την νοτιοανατολική θέση όπισθεν του ιερού. Ήταν έθιμο την εποχή εκείνη να χαράσσονται επάνω στους λίθους τα κτηματολόγια των διαφόρων πόλεων και χωριών επί Διοκλητιανού, αλλά και πάλι το Εμπορείο είχε το προνόμιο αυτό. Το ιερό αυτό ανακαλύφθηκε κατα την ανακατασκευή του παλαιού ιερού ναού της Περίσσας το έτος 1835.<br />
<br />
Κατά τον 4ο μ.χ. αιώνα πολλοί ειδωλολατρικοί ναοί μετατράπηκαν σε χριστιανικούς ναούς, αυτό πρέπει να συνέβη και με τον παλαιό ναό της Περίσσας, ο οποίος θάφτηκε κάτω από την λάβα του ηφαιστείου.<br />
<br />
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: right; margin-left: 1em; text-align: right;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEixoS-AcU4rJO1aGHx-YMnbvDe1xB3qiM3SaNMVFqVFanv7BXmk8ajjIgqTFHOX-BZX6wTtK-iqRgNiNY9y1vIEKn9OnPrFTzSVgrGyGbGn2mQFNY42mgim0LhfFs3Dj-hOVEpWo1msKtgB/s1600/agios_nikolaos_marmaritis_emporeio_santoriniimg_8203.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" height="205" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEixoS-AcU4rJO1aGHx-YMnbvDe1xB3qiM3SaNMVFqVFanv7BXmk8ajjIgqTFHOX-BZX6wTtK-iqRgNiNY9y1vIEKn9OnPrFTzSVgrGyGbGn2mQFNY42mgim0LhfFs3Dj-hOVEpWo1msKtgB/s320/agios_nikolaos_marmaritis_emporeio_santoriniimg_8203.jpg" width="320" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Άγ. Νικόλαος Μαρμαρίτης - Εμπορείο </td></tr>
</tbody></table>
<u>Άγ. Νικόλαος Μαρμαρίτης - Εμπορείο</u><span id="goog_192837418"></span><span id="goog_192837419"></span><br />
Στο Εμπορείο υπάρχουν άλλοι δύο ναοί οι οποίοι ήταν ειδωλολατρικοί κατά την προχριστιανική περίοδο και έγιναν χριστιανικοί: α) ο ναός του Αγίου Νικολάου του Μαρμαρίτη και η Μεταμόρφωσης του Σωτήρος (Χριστουλάκι) στο Μέσα Βουνό. Στην περιοχή του Εμπορείου κτίσθηκε η πρώτη εκκλησία επί των ημερών του Μεγάλου Κωνσταντίνου εις το όνομα του Αρχαγγέλου Μιχαήλ, άνωθεν της Σελάδας και ο οποίος σώζεται μέχρι σήμερα.Η μαρμάρινη όμως πλάκα της Ιεράς Τράπεζας βρίσκεται στο Βυζαντινό Μουσείο των Αθηνών.<br />
Παραπλεύρως του Ι. Ναού του Αρχάγγελου Μιχαήλ υπάρχει το παρεκκλήσιον του Αγίου Γεωργίου όπως επίσης και τα δύο θολωτά παρεκκλήσια του Αγίου Στεφάνου.<br />
<u><br /></u>
<br />
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: right; margin-left: 1em; text-align: right;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhTUVKMcSB-pojFUKBAj3AHOr5MDBi6jQOEsiLirE8-MYLl0rx0dEnyWZCXtx4P22osQNoL_BhhJqvrqBJREpq6Ls-SHApMdaQ78x1Yu0jz6ISB_lDr4bS7AzFHPtCWSEXB1d0lQLRK7KRC/s1600/agios+stefanos+1.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhTUVKMcSB-pojFUKBAj3AHOr5MDBi6jQOEsiLirE8-MYLl0rx0dEnyWZCXtx4P22osQNoL_BhhJqvrqBJREpq6Ls-SHApMdaQ78x1Yu0jz6ISB_lDr4bS7AzFHPtCWSEXB1d0lQLRK7KRC/s320/agios+stefanos+1.jpg" width="320" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Άγιοσ Στέφανος - Αρχαία Θήρα</td></tr>
</tbody></table>
<u>Άγιος Στέφανος - Αρχαία Θήρα</u><br />
Ο Μεγάλος αρχαιολόγος Χίλλερ του οποίου η σκαπάνη έφερε στο φως την αρχαία Θήρα αναφέρει σχετικά με επιστολή του στον Μητροπολίτη Δανιήλ (ότι στην θέση της εκκλησίας του Αγίου Στεφάνου του προ πυλαίου της αρχαίας πόλεως πρωτύτερα είχε οικοδομηθεί ιερός ναός του Αγίου και φοβερού Αρχαγγέλου Μιχαήλ. Δυστυχώς δεν μπορούμε να προσδιορίσουμε με ακρίβεια τον χρόνον οικοδομής και καταστροφής του. Ίσως μετά την απομάκρυνση των κατοίκων της αρχαίας Θήρας καταστράφηκε ή μετέπειτα από σεισμική δόνηση και δεν ανακαινίσθηκε ξανά. Ο αείμνηστος αρχιμανδρίτης Δανιήλ Δεναξάς αναφέρει ότι ο ναός του Αρχαγγέλου Μιχαήλ καταστράφηκε προς το τέλος του 11ου αιώνος.<br />
<br />
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: right; margin-left: 1em; text-align: right;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgdIT8tvh0gBhXfYebw4a5Vil7ynl59dXJZZz8yfZ52KE8dl9mYjHUcW3h_xr8lfd8W34BRnWrzQzQ-C6lbHpaSfzfGDDmQZhvtfV-Hk7QUavltGTjxphi1wYKJTNBFbKK284CuF1cQ0TZB/s1600/panagiaepiskopi.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgdIT8tvh0gBhXfYebw4a5Vil7ynl59dXJZZz8yfZ52KE8dl9mYjHUcW3h_xr8lfd8W34BRnWrzQzQ-C6lbHpaSfzfGDDmQZhvtfV-Hk7QUavltGTjxphi1wYKJTNBFbKK284CuF1cQ0TZB/s1600/panagiaepiskopi.jpg" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Παναγία Επισκοπή</td></tr>
</tbody></table>
<u>Παναγία Επισκοπή</u><br />
Κατά τα τέλη όμως του 11ου αιώνος κτίσθηκε ο μέχρι σήμερα σωζόμενος Βυζαντινός ναός Επισκοπής από τον Αυτοκράτορα Αλέξιο Α΄ του Κομνηνού, εις την Επισκοπή Γωνιάς, ο οποίος έχει ρυθμόν σταυροειδούς Βυζαντινού ναού μετά τρούλου και νάρθηκος. Τα περισσότερα μάρμαρα μεταφέρθηκαν από τα ερείπια της αρχαίας πόλης Θήρας και από παλαιότερους χριστιανικούς ναούς. Μεγάλοι και μικροί κίονες με τις βάσεις τους και τα κιονόκρανα , Δωρικού Ιωνικού, Πωμαϊκού και Βυζαντινού ρυθμού. Η αγιογράφηση έγινε με δαπάνη του Αλεξίου Α΄ η οποία όμως μετά την καταστροφή του σοβά καταστράφηκε και σώζονται μόνο μερικές.<br />
<br />
Βιβλιογραφία: Λαογραφικά της Σαντορίνης του Μάρκου Ρούσσου<br />
<br />
<u><b>Στην Σαντορίνη κάποτε υπήρχαν 6 Μοναστήρια με την εξής χρονική σειρά:</b></u><br /><br />α) Της Παναγιάς Επισκοπής , Μέσα Γωνιάς<br />β) Του Αγίου Νικολάου στον Σκάρο, που αργότερα μεταφέρθηκε στο Ημεροβήγλι.<br />γ). Του Αγίου Αντύπα (Μέσα Γωνιά) και μετέπειτα του Αγίου Χαραλάμπους Έξω Γωνιά.. δ). Του Αρχαγγέλου Μιχαήλ στο Ακρωτήρι<br />ε). Του Αγίου Γεωργίου στο Καστέλλι του Πύργου και<br />ζ). Του Προφήτη Ηλία στον Πύργο.<br /><br />Σήμερα τα Μοναστήρια που λειτουργούν είναι τα παρακάτω:<br /><br />α). Το Μοναστήρι του Προφήτη Ηλία – Βρίσκεται πάνω από το χωριό Πύργος, στο ομώνυμο βουνό και χρονολογείται από τις αρχές του 18ου αιώνα. Στο Μοναστήρι, εκτός από το ξύλινο, σκαλιστό τέμπλο του έχει στην κατοχή του πολύ σημαντικά βιβλία και χειρόγραφα.<br /><br />β). Το Μοναστήρι του Αγίου Νικολάου – Βρίσκεται ανάμεσα στο Φηροστεφάνι και το Ημεροβίγλι και ανακαλύφθηκε το 1651. Το Μοναστήρι αυτό είναι αφιερωμένο σε τρεις αγίους, τον Άγιο Παντελεήμονα, τη Ζωοδόχο Πηγή και τον Άγιο Νικόλαο και στεγάζει μια έξοχη βυζαντινή εικόνα του Αγίου Νικολάου.<br /><br />γ). Μετόχι του Προφήτη Ηλία, Άγιος Γεώργιος Θαλασσίτης στο Εμπορείο.<br /><br />δ). Το Καθολικό Γυναικείο Μοναστήρι – Βρίσκεται στην περιοχή των Καθολικών, στο κέντρο των Φηρών και ονομάζεται Ροζάρια. Στο Μοναστήρι διαμένουν δώδεκα καλόγριες διαφορετικών εθνικοτήτων. </div>
Unknownnoreply@blogger.com0